Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1792

Nederlandsch Placaat- en Rechtskundig Woordenboek; behelzende al het geen, door de Hoog Mog. Heeren Staaten Generaal der Vereenigde Nederlanden, en de Edele Groot Mog. Heeren Staaten van Holland, Zeeland en West-Vriesland, zedert de vroegste tyden, over allerleye zaaken, by Placaaten, Resolutien en Ordonnantien, vastgesteld is, enz. Iste Deel. Te Amsterdam en Dordrecht by Allart, en de Leeuw en Krap, 1791. In gr. 4to, behalven het Voorbericht, 580 bladz.

Eene, ons onbekende, hand deelt, in dit Werk, den Nederlanderen mede, den geest van al dat geene, het welk zo door de Algemeene Staaten, als door die van Holland, Zeeland en West-Vriesland, van de vroegste tyden af, by derzelver byzondere Placaaten, Resolutien en Ordonnantien, is vastgesteld en gewild; de inderdaad arbeidzaame uitvoering van dit omslachtig Werk

[p. 121]

schynt ons toe, dat aan deszelfs nuttige bedoeling volkomen beantwoordt, en noch verder beantwoorden zal, althans, indien het den Zamensteller gelukken moge, om deezen arbeid, op gelyke wyze als hy heeft aangevangen, ten einde toe voort te zetten.

Het Werk is in eene Alphabetische Orde ingericht, terwyl onder elk Opschrift der byzondere letters, in een tydrekenkundige orde, al dat geene gevonden word, het welk, omtrent het een of ander, op verschillende tyden, is vastgesteld, met doorloopende aanwyzingen van de bronnen, uit welke de Zamensteller de door hem opgegeeven Placaaten, enz. ontleend heeft, en waar zyne Leezers dezelve in hun geheel kunnen vinden.

Ondertusschen heeft het ons toegescheenen, dat de Zamensteller het den geenen, voor welken zyn Werk geschikt is, gemakkelyker zoude hebben kunnen maaken, wanneer hy, in het verkiezen der byzondere Opschriften, meerder dan nu, gebruik had gemaakt van Woorden, welke, meer afzonderlyk, de door hem bedoelde hoofdzaaken te kennen gaven. Zo geeft hy, by voorbeeld, aan het Artikel, betrekkelyk het aanneemen van Soldaaten, het Opschrift: aanneemen; en brengt onder het opschrift: accord, alle zodanige Accoorden en verdraagen, als tusschen zommige Staaten der Provincien, de Collegien van Justitie of andere Corpora, op verschillende tyden, zyn aangegaan. - Het eerste zoude immers elk zoeken, onder het Opschrift: soldaaten, en het tweede ware gevoeglyker geplaatst, onder de byzondere opschriften en benaamingen van die Provincien, Collegien en Corpora, door of met welke zodanige Accoorden en Verdraagen waren aangegaan: wy vleijen ons echter dat zoortgelyke onnaauwkeurigheden, schoon van geen wezentlyk belang, in het vervolg deezes Werks zullen worden vermyd; men verzekert ons althans in het Voorbericht, dat op geheel de onderneeming thans een geregeld plan gemaakt is, waardoor de misslagen door den Zamensteller in de letterorde, volgens eigen toestemming begaan, minder te verwagten zyn; schoon het, naar ons inzien, natuurlyker ware geweest, dat men, vóór het gedeeltelyk volvoeren der onderneeming en het bearbeiden deezes Werks, een geregeld plan gevormd hadde.

Niettegenstaande dit alles blyft de arbeid des Zamenstellers verdienstelyk, en zyne poogingen alle aanmoediging waardig. De Uitgeevers melden aan onze Boekverkoopers, dat net Werk circa 6 Deelen zal uitloopen.