Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

De Familietwist, Blyspel in vyf Bedryven. Naar het Russisch van Haare Majesteit, Catharina de Tweede, Keizerin aller Russen. Uit het Hoogduitsch vertaald. Te Amsterdam by A. van der Kroe en A. Capel, 1789. In octavo, 108 bladz.

In dit Toneelspel wordt ons het haatlyke der agterdogt verwekkende kwaadspreekendheid ten leevendigste afgemaald. De snapzugtige argdenkende Muschin, die vermaak schept in 't brouwen van oneenigheden, byzonder door wantrouwen in te boezemen, wikkelt het voorheen alleszins gelukkig Huisgezin van Pankras Sobrin, benevens die geenen, welken 'er eenige betrekking toe hebben, in rustverstoorende onlusten. Prelesta, die, tot vreugde haarer Ouderen, met Dobrin staat te huwen, wordt tegen Dobrin opgezet; en tevens by Dobrin verdagt gemaakt: de Ouders van Pielesta worden tegen Dobrin, ja ook tegen elkander ingenomen; en Predin, een boezemvriend haares Vaders, geraakt in onmin met zynen ouden vriend. Ook brengt die zelfde Muschin te wege, dat Johan Sobrin (de Zoon) tegen den Vader opgehitst werdt, 't welk den Vader moeilyk maakt. Zelfs verwekt Muschin tuschen twee Dienstbooden, Trofim en Mawra, die elkander reeds wel verstonden, onmin. Met één woord, hy verspreidt onder allen

[p. 211]

een geest van verwarrende oneenigheid. Dan ten laatste ontdekt Pankras Sobrin dat de verfoeilyke Muschin de eenige bron wel is van alle die verdrietlykheden; waarop hy hem doet vertrekken, met verbod van immer weder in zyn huis te verschynen. Na deeze ontdekking komt alles weder in behoorlyke orde; en 't Huwelyk van Prelesta met Dobrin staat nu den gewenschten voortgang te hebben; terwyl ook Trofim en Mawra zig eerlang egtlyk zullen vereenigen. - De eigenaartige werking der verschillende characters is in dit stuk zeer wel in agt genomen; en bovenal wordt de handelwyze van zulke onrustzaayers, als Muschin en zyns gelyken, zeer juist afgemaald. Het volgende Toneelgesprek tusschen Sobrin en Muschin, dat het bovengemelde wegens het beloop van dit spel opheldert, kan hier van tevens ten voorbeelde dienen. Op het zeggen van Sobrin, dat hy zig nog niet kan bepaalen, omtrent den aankoop van een huis, waarover hy met Muschin in onderhandeling geweest was, vervolgt het gesprek aldus.

muschin.

Dat kan ik zeer wel gelooven, .... Men zegt: dat het in uw
huis.... niet alles.... naar uwen wensch gaat.

sobrin.

Tot heden is alles zoo gegaan, als ik het gewenscht heb.

muschin.

Op onze ronde aarde is niets bestendig.... Ook kunt gij, ten
opzichte uwer tegenwoordige omstandigheden.... zo veel minder....
zonder veelerlije zorgen zijn.

sobrin.

Het koopen of niet koopen van een huis kan daar weinig toe
doen.

muschin.

Dat is wel waar.... maar in eene Familie.... zijn verschillende
wenschen.... en de een wil dat.... wat den ander tegen de
borst is.

sobrin.

Ik leef met mijn Vrouw stil en gerust, en onze kinderen zijn ons
gehoorzaam.

muschin.

De Vrouwen leven met hunne Mannen altoos stil en gerust,
wanneer de Mannen zich naar hunnen wil buigen.

sobrin.

Dat voorbeeld volg ik niet: mijn Vrouw schikt zich naar mijnen wil.

muschin.

De grootste kunst van de vrouwelijke kunne bestaat gewoonlijk....
daarin... dat de Vrouw den Man weet te overreeden... even of
zij hem gehoorzaamt,... ten zelfden tijde, wanneer zij hem naar
haaren wil omleidt. Ha! ha! ha!

[p. 212]

 

sobrin.

 

Myn Vrouw is zo doorsleepen niet, en geheel zonder arglistigheid.

 

muschin.

 

Zo oordeelt men juist.... niet overal. Ha! ha! ha!

 

sobrin.

 

Men mag daarover oordeelen, zo men wil, maar indedaad is
het zo.

 

muschin.

 

Wie zou het toch beter weeten dan gij zelv'?

 

sobrin.

 

Ik heb bovendien weinig omgang, en leef stil met mijn Huisgezin.
Mijne Vrienden bezoeken mij; of ik hen: hun getal is niet
groot, en de voornaamste onder hen is Predin.

 

muschin.

 

Wie? - Predin?

 

sobrin.

 

Ja, Predin.... Waarom baart u dat zo veel verwondering?

 

muschin.

 

Zoo mijn Heer.... niets.... 't is maar.... ha! ha! ha!

 

sobrin.

 

Neen; zeg het mij maar.... wat hebt gij tegen hem?

 

muschin.

 

Ik? .... ik heb niets tegen hem.... Mij schoot juist in de gedachten,
wat de lieden van hem zeggen.

 

sobrin.

 

Wat dan?

 

muschin.

 

Ik bid u, verschoon mij.... ik maak zwaarigheid om het naa te
vertellen.

 

sobrin.

 

Zeg het mij maar.... het mag wezen wat het wil.... Ik ben Predins
waare vriend.

 

muschin.

 

Dat gij zijn vriend zijt, daar twijffelt niemant aan; maar of hij
even oprecht omtrent u is.... dat is de zaak.

 

sobrin.

 

Wij zijn te zamen opgevoed, en groot geworden.

 

muschin.

 

Dat weet ik.... maar men zegt.... dat hij zig van zekere hartstogt
laat vervoeren.... zal ik zeggen van welke....? van liefde tot
uwe Gemalin.... En dat gij, mijn Heer, van beiden geregeerd,
en te gelijk van beiden aangehitst wordt.

[p. 213]

 

sobrin.

 

Ik?

 

muschin.

 

Ja, gij.

 

sobrin.

 

Ik? - ô dat is onmogelijk..... Dat is een groote leugen.

 

muschin.

 

Men zegt evenwel.... dat 'er ergens.... iets moet voorgevallen
zijn..... Maar wat raakt ons het gepraat der Lieden?.... Gij hebt
te veel verstand, mijn Heer Sobrin,.... om het Kaf niet van het
zuivere Koorn te kunnen onderscheiden.... Mogelijk heeft het aanstaande
Huwelijk van den Heer Dobrin tot deeze geruchten alleen
aanleiding gegeeven.... Hij zou.... zo men verhaalt.... veele
schulden hebben.

 

sobrin.

 

Wie? Dobrin?

 

muschin.

 

Ja, hij! .... Maar nadien hij met uwe dochter staat te trouwen.... zo
hoopt hij dezelve te kunnen betaalen, en wel door de
ondersteuning van uwe Gemalin, die hem begunstigt,.... waartoe
ook Predin de behulpzaame hand zal bieden.... als mede uw
Zoon..... Maar verdriet het u niet dit gesprek verder aan te
hooren?

 

sobrin.

 

Neen, spreek maar uit.

 

muschin.

 

De laatste, namenlijk uw Zoon.... heeft men belooft, dat men
hem uwe toestemming zal bezorgen, dat hij in vreemde Landen
kan reizen; als mede, dat men bij u eene vermeerdering der somme,
tot zijn onderhoud, zou trachten te bewerken..... Dan, nu
zou 'er een hinderpaal in den weg gekomen zijn.... nadien uwe
Dochter ondervonden heeft.... dat Dobrin.... ik geloof haast....
op uw dienstmaagd Mawra verliefd is.... zo dat zij hem thans
niet hebben wil..... Dit alles, meen ik, zou uw knecht Trofim....
ontdekt hebben.... dien gij daarover zoudt kunnen onderhouden.

 

sobrin.

 

Gij hebt mij, voor ditmaal, genoeg gewigtige zaaken voorgehouden.
Kom, volg mij; en verhaal mij dat alles nog ééns; en wat
omstandiger.

 

muschin.

 

Gaarne, mijn waarde Heer Sobrin.... gaarne.... zeer gaarne.