Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1790

Staats- en Karakterkundige byzonderheden, betreffende Frederik den II, Koning van Pruissen. Uit het Hoogduitsch, naar den derden Druk. Achtste Deel. 's Gravenhage by I. van Cleef, 1789. In gr. octavo 240 bladz.

Dit laatste Deel deezer verzamelinge behelst eene soort van naleezing van byzonderheden, welken, even als de voorigen, het character van frederik den II, in veelerleie opzigten, kenmerken; het welk zomtyds ter ophelderinge van eenigen zyner bedryven kan dienen. Men heeft zich, by voorbeeld, onder het doorbladeren der leevensgeschiedenisse van van der Trenk, meermaals verwonderd, hoe de Vorst, dermaate, tegen hem vooringenomen konde blyven; dan die bevreemding neemt af, als men nagaat, hoe het den Pruissischen Vorst eigen was, niet ligt van zyne vooringenomenheid af te staan, en zelfs die op anderen van de Familie over te brengen; waar van men meer dan één voorbeeld ontmoet. Dit ondervond, volgens het hier gemelde, zeker Regiment Kavallery, grootlyks tot deszelfs nadeel.

‘Het had, ten tyde van Koning frederik den Eersten, een opstand verwekt, dit was de rede, waarom de Koning het zelve, niettegenstaande het zich naderhand dikwils braaf gedroeg, nooit recht lyden kon. By eene revue deelde de Koning de schikking uit voor eene volgende manoeuvre, zonder dat de Chef van het gemelde Regiment 'er het geringste van vernam. Deeze was hier in 't eerst over verlegen, maar hielp zichzelven, en onderzocht, wat de Koning belast had te doen. Op den dag van de manoeuvre verborg hy zich met het Regiment in een bosch, viel de Armee van den Koning onverhoeds in de flank, en rukte in vollen draf voort tot het hoofd, daar zich de Koning bevond. Toen deze dit Regiment zo onverwachts zag aanrukken, riep by: Kanon hier! Kanon hier! Maar de Generaal zeide: Uwe Majesteit laate de Kanonnen maar blyven, alzo zy haar nergens toe dienen kunnen. Deze manoeuvre verrastte den Koning, maar veranderde zyn ongunstige gedachten van dit Regiment niet. By eene andere gelegenheid vertoonde zich dit nog duidelyker. Als de Koning dit Regiment de gewoone manoeuvres had laaten maaken, zeide hy tegen den Chef: het Regiment ryd heel slegt, het deugt volstrekt niets. Maar hy Torgau deugde het toch wel, - antwoordde de Generaal. Dat is wel waar,

[p. 135]

hernam de Koning, maar het is toch een oproerig Regiment. Zo dacht de Koning, en daarom behoeft men zich niet te verwonderen, waarom eenige Familien in zyn dienst haar geluk niet maakten. Daar waren altyd redenen voor handen; maar weinigen kenden die.’ - Zulks ondervond, by eene andere gelegenheid, de Broeder van een Officier.

‘Zeker bekwaam en in krygswetenschappen heel ervaaren Officier, kwam in den Zevenjaarigen Oorlog by den Koning in het Leger by Leipzig, het welk hy zelf aangelegd had; de Koning vraagde hem: Wat hy 'er van dacht, en hoe het hem beviel? - De Officier, die by ongeluk niet wist, dat hy een werk van den Vorst beoordeelen zou, zeide: Uwe Majesteit! ik vind dat het slecht geappuieerd is. De Koning keerde hem op het oogenblik den rug toe, en sprak jaaren lang geen woord tegen hem, tot dat een verloop van tyd de zaak weder goed maakte. - De Broeder van gemelden Officier, was in een Civielen post, en moest eens voor den Koning verschynen. Hoe heet gy? - Vraagde hy hem. Toen hy zyn naam noemde, was het - is de Overste van N .... een Broeder van u? - Ja Uwe Majesteit! was het antwoord. De Koning vraagde verders: Zo? - Zyt gy ook zo schrander als uw Broeder? - Hier op volgde enkel een ophaalen der schouders, en de Koning brak dit onderwerp af.’

Dit ongunstig aandenken aan iemand ging, naar de aantekening van zyne Doorlugtigheid den Vorst van ligne, die anders zeer vleiend van den Koning spreekt, zo verre, dat hy, wanneer 'er hier of daar mispassen begaan waren, ‘alles geern op rekening zette van lieden, dien hy niet genegen was,’ schoon zy 'er geen hand in gevoerd hadden.