Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1788

Waarneeming wegens de nuttigheid van groote giften opium, in een Tetanus en Trismus Maxillae,
Door E. Knaven.

De beroemdste Geneesheeren zyn het daarin volkomen eens, dat, in de klasse der Krampstillende Middelen, (Antispasmodica,) het Heulsap de voornaamste plaats bekleed, en de ondervinding heeft dit reeds zeer lang bevestigd; veele Geneeskundigen hebben ons ook dit Middel, met zeer veel lof, zo in de Tetanus et Trismus Maxillae, als andere Krampgebreken, (zonder aanmerkelyke ontsteeking) aangeprezen, terwyl anderen wederom wat minder vertrouwen, in dergelyke ziekten, op dit middel stellen.

Herhaalde Waarneemingen, egter, hebben my geleerd, dat veele mislukte proeven, met dit veel vermogend Geneesmiddel in Krampziekten, moeten toegeschreeven worden aan de kleine hoeveelheid, die men daarvan toedient; aanmerkelyke Giften kunnen de lyders in dit geval, (alwaar het geheele Systema Nervosum, zo hoog gaande geprikkeld, en in beweeging gebragt is,) verdraagen.

Myn oogmerk is niet, alhier eene beschryving deezer Krampziekten te doen, of van de bekende werking des Opiums veel te zeggen, als zynde dit door de Schryvers reeds genoegzaam gedaan, maar alleen door de volgende

[p. 341]

Waarneeming te toonen, dat groote Giften Opium, in deeze gebreken, niet alleen veilig kunnen, maar ook allernoodzaakelykst moeten, toegediend worden.

Het was den 16den October 1786, dat ik gehaald wierd by de Vrouw van P..... D......., welke in de zesde Maand haarer Zwangerheid was; deeze Vrouw had reeds Zeven Dagen aan een Trismus Maxillae gelegen; na dat een Geneesheer deezer Stad haar een aderlaating en blaarpleisters had voorgeschreven, liet men het daar by berusten; voorgeevende, dat 'er niets meer aan te doen was, vermits zy, haar mond geslooten zynde, geene Geneesmiddelen konde gebruiken.

By haar komende, vond ik haar in de volgende omstandigheid: haar Kaaken waren dermaate op elkander geslooten, dat ik naauwlyks in staat was, een zeer dun en plat gesneeden houtje tusschen haare voorste tanden te brengen; terwyl haare lippen insgelyks, by uitstek, vast tegens de tanden aangetrokken wierden; de Spieren van haar geheele lichaam waren verstyfd; behalven deeze algemeene verstyving, wierd zy nog door menigvuldige Spiertrekkingen gefolterd, inzonderheid der uitstrekkende hoofd-, hals- en rugspieren, waardoor dus een akelige Krampachtige agterwaardstrekking (Opisthotonos) gebooren wierd; de Pols was snel, zacht en zeer ongelyk, zy zweette sterk, zonder de minste verligting, en haar benaauwdheid was dermaate groot, dat, wanneer zy de bedlakens konde vatten, dezelve met een schrikkelyk geweld, onder een gillend geluid, verscheurde.

De hevigheid deezer algemeene Kramptrekkingen, (Tetanus) had reeds twee dagen geduurd.

In deeze allerdeerniswaardigsten toestand wierden dus spoedige Hulpmiddelen vereischt; Geneesmiddelen naamlyk, welke, door een spoedige en kragtdaadige werking, het gevoelend vermogen der Zenuwen verzwakken, en gevolglyk ook die hevige Kramptrekkingen, (door een buitengewoone prikkeling des Zenuwgestels veroorzaakt,) tegen gaan.

Niets kwam my voor, dat, in dit geval, beter aan het oogmerk zou voldoen, dan het Heulsap, in een ruime hoeveelheid toegediend.

Na dat ik een Clysma Laxans et Emolliens, had laaten appliceeren, (dat haar een ruime Sedes verschafte,) schreef ik het volgende voor:

[p. 342]

Rec. Opii. pur. gr. ix.

solve in

Aq. Cinnam. s. vino unc. iii.

dein adde

Syrup. flor. Rhead. unc. i.

M.D.S.

waarvan alle half uuren een halven eetlepel vol, het welk door een opening, door twee vermiste tanden der bovenkaak veroorzaakt, in haar mond konde gebragt worden; gelastende de lyderes, wanneer haar iets in den mond gegoten wierd, het zelve door te slikken, dat ook zeer geredelyk geschiedde; dit was 's avonds negen uuren: ten twaalf uuren's nagts de lyderes weder bezoekende, scheen de hevigheid der Kramp- en Stuiptrekkingen merkelyk te verminderen; ik liet het voorgeschrevene op den zelfden voet voort gebruiken, tot dat 'er zig tekenen van slaap vertoonden.

Den 17den, 's Morgens zes Uuren, by haar komende, had zy het voorgeschrevene reeds geheel gebruikt; ik vond haar in een zachten slaap, de toevallen waren geheel bedaard, deeze slaap duurde egter niet langer dan vyf Uuren; want dien zelfden Morgen, tien Uuren, haar weder bezoekende, vond ik haar in een aangenaame verkwikkende ontwaaking, zy was van die yslyke folteringen geheel bevryd, begon haar mond allengs wyder en wyder te openen, en haare leden, schoon door de Krampen zeer verzwakt, te beweegen, het sterke zweeten was over, en de Pols vry natuurlyk, doch zwak. Ik schreef haar een zacht Ontlast-Middel, uit de Tart. Solub. voor; de toevallen bleeven weg, de nablyvende zwakheid wierd door het opvolgend gebruik der Koortsbast, met de Valeriaan-Wortel, spoedig hersteld, met dat gevolg, dat zy, na verloop van ruim drie Maanden, een gezonde en welgeschapen vrugt ter Waereld bragt.

Ik zoude aan myn pligt te kort doen, indien ik niet, door de mededeeling myner ondervinding, de aandacht myner Konstgenooten tot het heilzaam gebruik van een ruime hoeveelheid deezes middels, in de bovengemelde gebreken, meer bepaalde.