Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1788

[p. 1]

Mengelwerk, tot fraaye letteren, konsten en weetenschappen, betrekkelyk.

Gedagten bij de verwisseling des jaars.

Wanneer ik, met mijne verbeeldingskragt, de verloopene tijden, en in 't bijzonder het laetst geëindigd Jaer, te rugge roepe, moet ik verwonderd vraegen, waer zijt gij heen gevloden, ô ogenblikken! die zig, te vooren, op zulk een verren afstand vertoonden? waer zijt gij, weleer gewenschte of gevreesde tijdstippen? waer zijt gij? op deeze vraeg verbeeld ik mij, op een zeer verren afstand, de flaeuwe stem des afgeloopen tijds te hooren antwoorden: - Zij zijn voor altoos weggegleeden in den afgrond der vergeetelheid, om daer met de te vooren geweest zijnde, en nog volgende, tijden, in den Oceäen der Eeuwigheid weg te vloeien! - ô! dat laetste treft mijne Ziele! den Oceäen der Eeuwigheid! verschrikkelijk en tevens blijdschapwekkende! verschrikkelijk, wijl aldaer de eindpael van alle afwisseling, van alle verandering is, daer het vonnis van de misbruikers des tijds zal geveld, en hun Lot onherroepelijk zal bepaeld zijn; welke, te vergeefs, die ogenblikken zullen te rug wenschen, die hun naesten, niet zelden, in den tijd gelukkiger, en hun voor de Eeuwigheid gelukzaelig hadden kunnen maeken. - Blijdschapwekkende, om dat ook even daer, de eindpael van alle moeite en verdriet, die de tijd opleevert, zal gevonden worden; daer, waer geen bulderende storm, of verveelende stilte, zal plaets hebben, maer eeuwige Godlijke gelaetenheid den Scepter zwaeijen zal.

Wie staert niet met verwondering die ogenblikken nae, die als op snelle vleugelen heenen vloogen; die ogenblikken, welke ons, bij het afwisselen der daegen, nagten en uuren, als om strijd, het gevoelig hart verrukt, geroerd of bedroefd hebben; - die ogenblikken, die, op één enkel punt des tijds, somtijds ons Lot, voor weeken, maenden en jaeren, ja soms voor ons geheele leeven, beslist hebben. Welke teedere aendoenlijke zie-

[p. 2]

le herdenkt niet geerne deeze voorbij gesnelde tijden, die, hoe verre weg gegleeden, evenwel nog invloed op het tegenwoordige kunnen hebben.

Wien mijner meedestervelingen is niet iets aenmerkelijks in zijn Persoon of de zijnen ontmoet; wie derzelven heeft geene aendoeningen van blijdschap of droefheid, in het laetst verloopen Jaer, gevoeld? - Hoe aengenaem kunnen die herdenkingen niet zijn - welke leeringen, welke nuttigheeden kunnen die ook voor het toekomende verspreiden?

Hoe veele reedelijke weezens hebben, in dat Jaer, het eerste licht gezien, en dus hunne loopbaen begonnen? de loopbaen van hun leeven, die zij zelfs buiten de bewustheid van een aenzijn optraden! Ja, die zig zelven onbewust zig op het toneel deezer wisselvallige aerde bevonden!

eu

Hoe veele reedelijke weezens hebben, in dat Jaer, hunne sterflijke oogen voor het licht deezer waereld geslooten; en hunne tijdlijke Loopbaen geëindigd, om die der Eeuwigheid te beginnen?

Gelijk de alles in de Natuur ontwikkelende Lente, na den onstuimigen en barren Winter, op het afgeloopene Jaer-Toneel verscheen; terwijl het kruid, uit de vrugtbaere baermoeder der aerde, te voorschijn kwam; gelijk zij ons haere eerste voortbrengsels uit haeren schoot opleeverde, en het malsche groen, en lieflijk geurende bloempje, met paerlen en diamanten bedaewd, aenbood; gelijk zij, dus gehuld, in alle haere bekoorlijkheeden, te voorschijn trad; zo zaegen wij nieuwe waereldbewooners op dit groote Toneel treeden; die, na dat hunne voortbrengsters de onstuimige vlaegen, die de geboorte vergezellen, doorgeworsteld hadden, door de onweetenheid en ongevoeligheid hunner eerste wording waeren doorgerold, ook de eerste voortbrengsels van tedere lachjes en onschuldig gestreel aenbooden, hoewel doormengd met vloeibaere paereltjes, die te kennen gaeven, dat de onschuld zelve, op dit beneeden rond, aen jammeren onderworpen is. - En gelijk Voorjaers stormen en plasreegens den cierlijksten bloemhof, op het onvoorzienst, verwoesten, zo zaegen wij ook teedere, opluikende, reedelijke Bloempjes, door het alvernielend geweld des doods, weggenoomen worden.

Gelijk de rijpende Zoomer, getooid in volle feestgewaed, de bekoorlijkste vrugten des aerdrijks aenbood,

[p. 3]

toen de Zonnestraelen 't aerdrijk zodanig bescheenen, dat het zelve de vrugtbaermaekende reegendroppen niet ontbeeren konde, zo zaegen wij in de rijpende Jaeren, bij de ontwikkeling van de teederste der aendoeningen, sommige in feestgewaed treeden, om haer, die hem tot zijne Gezellinne was toegeschikt, uit de hand der Voorzienigheid te ontvangen.

Gelijk de vrugtopleeverende Herfst, belaeden met de schoonste vrugten, ons haere voortbrengsels aenbood; zo zaegen wij veeler verstandige vermoogens ontwikkeld; en de vrugten des vernufts van veele onzer Landgenooten ons, door de nuttige drukpers, aenbieden.

Gelijk de barre Winter, somtijds, een akelig floers over 't aerdrijk verspreidde, en het zelve, als het waere, met eene doodsverw teekende; zo zaegen wij sommige onzer Natuurgenooten, door 't akelig floers des Doods bedekt, it den bloei hunner jaeren sneeven; en andere, door den ouderdom verzwakt, grafwaerts treeden, en hun leeven in eene voor den tijd altoosduurende werkeloosheid eindigen. - Dan, welk een onwaerdeerbaer voorrecht is het, dat ons, die leeven, de weg nog niet afgesneeden is, om tijdelijk en Eeuwig geluk deelachtig te worden! - Dat ook de weg niet afgesneeden mogte zijn ter herstelling der ongelukken en rampen, die het dierbaer Vaderland, bijzonder in het afgeloopen Jaer, troffen, en ook nu nog treffen! - De God van Nederland redde het zelve! Hij herstelle, en waeke voor, Burgerlijke en Godsdienstige voorrechten! en hij doe vreede, eendracht en welvaert in ons midden woonen! op dat eenmael de gansche Natie, eensgezind, met waere Vaderlandsliefde bezield, dubbele reeden vinden, om de wierook hunner dankbaerheid, als een Gode aengenaem offer, ten Hemel op te doen stijgen! en dat onze welvaert, tot aen 't einde der Eeuwen, bevestigd zij en blijve!