Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1788

Zaaken van Staat en Oorlog, betreffende de Vereenigde Nederlanden; zedert het begin van het jaar 1780. Eerste Deel. Te Amsterdam, by J. Allart, 1788. In gr. 8vo. 345 bladz.

Wy weeten geen beter middel, om onzen Leezeren een denkbeeld van dit Werk te geeven, dan hun het Voorberigt, voor dit Eerste Deel geplaatst, gedeeltelyk mede te deelen.

‘Het Werk, zegt de Uitgeever, waarvan wy thans het Eerste Deel het licht doen zien, hoewel, na genoeg, denzelfden tytel voerende, als dat van den Heere lieuwe van aitzema, is, egter, in de wyze van inrigtinge en uitvoeringe, daar van onderscheiden. Het plan des genoemden Historieschryvers omvat de Zaaken van Staat en Oorlog, in en omtrent de Vereenigde Nederlanden voorgevallen. Deeze verhaalt hy in eene zamengeschakelde orde, met tusschenhegting van oorspronklyke Stukken. Ons ontwerp, van naauwer bestek, bepaalt zich enkel tot de Zeven Provincien, met agterlaating van alles, andere Gewesten raakende, 't en zy het met onze Vaderlandsche gebeurtenissen in een zo naauw verband staa, dat het, als daar toe behoorende, moet beschouwd worden. Daarenboven vonden wy geraaden, afwykende van een aanéén gevlogten verhaal van zaaken, ons te bepaalen tot het mededeelen van Oorspronklyke Stukken, Resolutien, Memorien, Requesten, en soortgelyke Staats- of andere Papieren.’

Hierop volgt eenig verslag van de redenen, welke den Uitgeever bewogen hebben dit ontwerp te volgen, met een bygevoegd verzoek aan alle kundige Vaderlanderen, om, indien hun eenige Stukken, in deeze Verzameling niet geplaatst, mogten bekend zyn, dezelve aan den Uitgeever te zenden; ‘zullende daar van, in de bedoeling op alle mogelyke volledigheid, een dankbaar gebruik

[p. 450]

worden gemaakt, in een Aanhangzel op het geheele Werk, met welks Uitgave, zo veel doenlyk is, spoed zal gemaakt worden.’

Dit Eerste Deel begint dan met de Stukken, betreffende het wechneemen van de Hollandsche Koopvaardyschepen, onder Convooi van den Schout-by-Nacht Graave van byland, door den Engelschen Commodore fielding, op den 31sten December 1779, en eindigt met de Stukken, betrekkelyk tot het begin van den Engelschen Oorlog, in het einde van het jaar 1780.

Van een Werk van deezen aart kan men niet wel eenig Uittreksel geeven. De voornaame zaak is, dat dergelyke Verzamelingen getrouw en volledig zyn. De tegenwoordige komt ons voor, deeze vereischten in eene groote maate te bezitten. Misschien is wel een of ander Stuk overgeslagen, doch dit is bykans onvermydelyk.

De Leezer zal dit Werk met veel nut kunnen gebruiken. Het is zyne zaak, na eene onpartydige en naauwkeurige Leezing, te oordeelen, over de handelwyze der nabuurige Mogendheden jegens onzen Staat, in dit en vroegere tydperken.