Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

Zonderling en allerheerlykst gedrag van een generaal. Een officier ten tyde van koningin Anna.

(Uit het Engelsch.)

De Heer N- verkreeg een Vaandrigs plaats, in die jaaren, dat veelen tegenwoordig hoogere Krygsbedieningen bekleeden. Van dien tyd af, dat hy zich by zyn Regiment vervoegde, stak hy uit door het nauwlettend waarneemen van de Pligten, aan zyn post verbonden. Wanneer hy in 't openbaar, of op de parade, verscheen, was zyne Kleeding altoos net, en zyn houding deftig. Van zyne byzondere leevenswyze, waren

[p. 562]

voor eenigen tyd zyne Medeofficieren onkundig. Hy hield met hun geen gemeene tafel, noch nam deel in hunne kostbaare vermaaken en uitspanningen. Eindelyk ontdekte men, dat hy voor eene nadeelige verwisseling van omstandigheden vreesde, en van byna zo weinig gelds leefde dan een gemeen Soldaat. Het goed verstand, en de bekende moed, van den Heer N -, bewaarde hem voor het belachen en veragten, 't welk anderzins deeze ontdekking zou hebben kunnen vergezellen.

Zyne verdiensten, ondertusschen, als Officier, maakten hem, ten zynen voordeele, bekend by de hoogere Officieren, hy kreeg, van tyd tot tyd, bevorderingen; maar geene bevordering maakte eenige verandering in zyne leevenswyze. Naa met onderscheidenden roem gediend te hebben onder Koning william, trok de Heer N - na Vlaanderen, in 't begin der veldtochten des Hertogs van marlborough; hy werd bevorderd tot Generaal en verkreeg het bevel over een Regiment.

Schoon zyn inkomen thans groot was, leefde hy nog ten uitersten spaaarzaam; zelfs zy, die hem de hoogste agting toedroegen, moesten erkennen, dat zyne Geldzugt, (welke zy als een soort van ongesteldheid aanmerkten,) alle paalen overschreedde. Zyne vyanden moesten, egter, belyden, dat hy eerlyk was in alle zyne handelingen, en dat zyn Geldzugt hem nooit aanzette tot het pleegen van eenig onregt.

In een der laatste jaaren des Oorlogs, betrok de Generaal N-, met zyn Regiment, de Winterkwartieren in Gent. In 't midden van den Winter stonden zyne Officieren versteld, dat zy ten middagmaal verzogt werden, by hun Colonel, iets, 't geen hun nog nooit was overgekomen. De meesten der voornaamste Officieren ontvingen, met even groote verwondering, eene dergelyke uitnoodiging. Ten gestelden dage vervoegden zy zich aan het huis des Generaals, waar zy met de uiterste hartlykheid, voortkomende uit een over zichzelven voldaan en gul gemoed, treffender voor de Gasten dan de uitgezogtste beleefdheden, ontvangen wierden. Naa een heerlyk middagmaal, bragt men Wynen, van allerlei soort, op tafel, en dewyl de Generaal wist, dat zommigen zyner Gasten gaarne een lustig glas wyns dronken, liet hy de vles ryklyk rondgaan. Het gansche gezelschap stondt des ten uitersten versteld; in 't einde namen zommigen hunner de vryheid om te kennen te geeven, wat zy allen voelden. - ‘Ik staa’, zei de Generaal N-, ‘geheel niet versteld over uwer aller verwondering, en moet my van deeze gelegenheid bedienen, om u een gedrag te ontvouwen, 't welk u allen zeer vreemd moet hebben toegescheenen. Weet dan dat ik tot den Linnenhandel, in Londen, was opgebragt, nam denzelven ter hand, en dreef dien met vry veel voordeels, en vry uitgebreid. Eindelyk moest ik, door een zamenloop van ongelukken, met betaalen ophouden.

[p. 563]

Ik riep myne Schuldeischers byeen, lag myne zaaken voor hun open, en, schoon zy veel verlooren, waren zy zo voldaan over myn gedrag, dat zy my onmiddelyk geheel ontsloegen, en zommigen my sterk aan waren, om myne zaaken, op nieuw, aan te vangen. Doch ik was tot zulk eene moedloosheid ver vallen, door myne voorgaande ongelukken, dat ik het niet in myne gedagten durfde neemen, het andermaal te waagen. Ten laatsten besloot ik my in den Krygsdienst te begeeven, en, door de voorspraak van een myner schuldeisscheren, die zich zeer voldaan betoonde over de opregtheid van mynen Handel, en myn ongeluk beklaagde, verkreeg ik een Vaandrigs plaats. Maar, schoon myne schuldeisschers voldaan waren, ik was zelve verre van voldaan te weezen. Het denkbeeld, dat zy schade geleden hadden om mynent wil, vervulde myn ziel, en ik voelde dat ik geen aangenaam leevensgenot kon hebben, zo lang myne Schulden onbetaald bleeven. Gelukkig heb ik, eindelyk, dat oogmerk bereikt. De laatst aangekome post, uit Engeland, bragt my de Kwytbrieven van alle myne Schuldeisschers wegens hoofdsom en intresten. Tot nu toe bezat ik niets, dat ik myn eigen kon noemen. Tot dus lang hebt gy my zien leeven als een stipt Rentmeester voor anderen; thans moet ik verzoeken dat myne Vrienden met my deelen in een inkomen, myne behoeften verre overtreffende.’

Ik geloof, dat allen, die dit leezen, het gedrag van den Generaal N - hoogst edel zullen keuren. Zeer bezwaarlyk valt het der Menschen daaden, in 't openbaare leeven, op den juisten prys te schatten. De Staatsman kan gepreezen worden om maatregelen, die zyne eigene niet zyn; een Generaal kan al zyn roem te danken hebben aan een gelukkig toeval, 't welk, zonder zyne beschikking, hem bekroonde met eene Overwinning zo onverwagt als opverdiend. Maar des Generaals N - verdienste was geheel en al zyn eigen, en moet te hooger gewaardeerd worden, dewyl dezelve niet van de schitterende soort was, die de verbeelding des Menschdoms 't meest kittelt.