Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1787

[p. 186]

De kracht der Waarheid, zeer aanmerkelijk gebleeken in de overtuiging en bekeering van den Eerwaardigen Heer Thomas Scott, Predikant te Weston Underwood en Ravenstone, in Engeland, aan wien eenigen der belangrijkste Brieven van Newton, in zyne Cardiphonia gericht zijn geweest. Uit het Engelsch vertaald door M. van Werkhoven, en uitgegeeven met eene Voorrede, door C. Brem. Te Amsterdam, bij M. de Bruyn, 1786. Behalven de Voorrede, 173 bladz. in gr. octavo.

In dit Geschrift geeft de Eerwaerde Scott, eerst, een verslag van zyne denkwyze en gemoedsgesteldheid, voor en by het begin zyner veranderinge; en vervolgens geeft hy een verhael van zyne verandering, met melding der wyze op welke, en de middelen waerdoor, dezelve eindelyk werd uitgewerkt. Volgens dit bericht, was zyn gedrag voorhenen verre van Godsdienstig, en zyne Godgeleerde denkwyze grootlyks gegrond op Arminiaensche beginzels; maer in 't vervolg van tyd is hy overgehaeld tot een gezet Godvruchtig gedrag, by de omhelzing der Calvinistische gronden, zo als ze gewoonlyk onder de zogenaemde Methodisten begrepen worden. Tot deze verandering is hy trapswyze gekomen, onder 't gebruiken der middelen van onderzoek, en 't opzenden van ernstige smeekbeden tot den God der Wysheid, die hem, (zo als hy vast vertrouwt,) door zynen Heiligen Geest langs dezen weg geleid heeft. - Men vind in het gansche beloop een Schryver, wiens welmenendheid men niet wel in twyfel kan trekken, en die in zyne daedlyke verbetering van wandel agtenswaerdig is. Dan wat aengaet zyne gunstige gedachten over ene byzondere leiding van den Heiligen Geest, in het bepalen zyner Godgeleerde denkwyze, de gegrondheid hiervan is niet wel te bemerken: zyne trapswyze voortgaende verandering van denken, in dit opzicht, zo als by dezelve verhaelt, laet zich zeer wel natuurlyk verklaren, en noodzaekt ons niet om op iets bovennatuurlyks te denken: ook heeft men, naer 't ons voorkomt, zyne spreekwyzen desaengaende niet in den sterksten zin te nemen, daer hy verre is, van zich ene onfeilbaerheid aen te matigen.

By dit verhael voegt zyn Eerwaerde wyders nog enige aenmerkingen, tot het zelve betrekkelyk, die deels ter ophelderinge, deels ter billykinge van het zelve verstrek-

[p. 187]

ken. Hy brengt den Lezer onder het oog, (1.) hoe hy, op dien tyd, toen deze verandering begon, menschlyker wyze, zo ongeschikt was, als iemand ter Waereld, om dat Leerstelzel te omhelzen. (2.) Dat deze verandering in zyne gevoelens zeer langzaem en trapswyze geschiedde. (3.) Dat hy, gelyk hy in zyne godsdienstbegrippen, vrywillig, en uit overtuiging zynes gemoeds, veranderde, hy zulks ook deed, zonder enig onderwys van iemand der genen, wier gevoelens hy thans omhelst. Verder wil hy (4.) dat wy zullen opmerken, welken invloed het lezen en overdenken der heilige Schrift, als mede (5.) het Gebed, in deze verandering, gehad heeft. Hier benevens legt hy 't 'er (6.) op toe, om aen te toonen, dat 'er in zyn verhael niets voorkomt, 't welk met reden als Enthusiasmus, of Dwepery, veroordeeld kan worden. En laetstlyk (7.) klaegt hy over het nadeel dat de aenhang der Methodisten ondergaet, door velen, die denzelven beschuldigen en veroordeelen, zonder ooit behoorelyk onderzocht te hebben, of recht te weten, welken eigenlyk hunne gevoelens zyn: 't welk hem dezulken doet noopen, om die gevoelens, eer ze dezelven wraken, onpartydig te onderzoeken: vermanende wyders allen, ‘om de Waarheid van het Evangelij, in gods heilig Woord vervat, onder ernstige gebeden, na te spooren, met dien ijver en die belangneeming, als zij zoeken zouden naar eenen verborgen schat.’