Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1783

Historieele beschouwing en verdediging van J.Ch. Opstanding. In zes gesprekken. Uitgegeeven onder de zinspreuk: Altissimo annuente viribus meis. Te Dordrecht, by J.Ph. Streccius, 1783. Behalven het Voorbericht, 184 bladz. In gr. octavo.

In dit Geschrift komt ons voor ene grondige wederlegging der voornaemste tegenbedenkingen van het Ongeloof, tegen de waerheid van 's Heillands opstanding uit de dooden. Zulks geschied in den vorm van Zamenspraken, tusschen een Ongeloovigen en een Geloovigen; welke laetsten den eersten in zo verre overhaelt, dat zy eerlang hunne rollen verwisselen, in de manier van het twistgeding te voeren. By den aenvang brengt de Ongeloovige te berde, 't geen hy genoegzaem acht, om de echtheid van 't Euangelische verhael deswegens te wraken; dan de ander doet hem zo duidelyk zien, dat 'er in al het aengevoerde niets bondigs zy; dat deze, hiervan overtuigd, eerlang op zich neme, alle de overige tegenbedenkingen uit den weg te ruimen. Hierop stelt de laetst bovengenoemde de tegenbedenkingen voor, die dan door den eerstbenoemden beantwoord worden; welke beantwoording de ander van zyne ophelderende aenmerkingen vergezeld doet gaen; die dan verder de waerheid dezer gebeurtenisse in een treffend licht stelt. - De wyze van uitvoering is alleszins beknopt en regelmatig; daerenboven zo ingerigt, dat alles vry wel geschikt zy naer de gemene vatbaerheid; des de lezing van dit Geschrift, nevens dat van anderen over dit onderwerp, hare nuttigheid kan hebben, ter versterkinge van het Geloof, in deze zo gewigtige waerheid.

De twee eerste gesprekken gaen voornaemlyk over 't verhael van Mattheus, wegens de Wachters by 't graf, en 't geen het Ongeloof daertoe betreklyk maekt, om het zelve als ongerymd en verdicht te doen voorkomen. In 't derde gesprek word dit nog verder achtervolgd; dan, op de blykbaerheid van 't onbezonnene, vind men 't gerade ene andere soort van tegenbedenkingen te overwe-

[p. 272]

gen, en te onderzoeken, of ze van meerder kracht zyn. Om dit te beknopter en duidelyker te doen, bepalen zich de Zamensprekers tot eene voorafgaende geschiedkundige beschouwing van het Euangelische verhael, die voortloopt in het vierde gesprek; waeruit ten overtuigendste blykt, dat het geschiedverhael, in een geregeld verband, zeer wel te zamen hangt. En hierop komen dan verder in 't vierde, en daermede verknogte vyfde gesprek, in overweging de verscheidenheden en strydigheden, welken het Ongeloof daertegen aenvoert; welken allen van die natuur zyn, dat ze, op een behoorlyk gadeslaen van 't onderscheid van tyden, persoonen en zaken, vervallen, en kragtloos bevonden worden, om de geloofwaerdigheid van 't Euangelische verhael te verzwakken. De tegenbedenkingen van 't Ongeloof dus beantwoord zynde, zo strekt de zesde of laetste Zamenspraek om de waerheid en kracht der opstandinge van Jesus ten nadruklykste aen te toonen. In 't opstellen hiervan heeft de Autheur beoogd te doen zien, ‘dat wy de Leer, dat God ons door Christus voor eeuwig wil zalig maken, niet zouden kunnen hebben, weten, bedenken en uitvinden, zo Christus niet ware opgestaen; en dat hy gevolglyk zo gewis opgestaen zy, als wy met zekerheid die Leer hebben en kennen.’

Het overtuigd geloof steunt des hier, niet zo zeer op het getuigenis der getuigen, als wel op het bezit der Euangelieleere zelve: dan dit strekt echter, gelyk hy vervolgens toont, niet ter verzwakkinge van het getuigenis der getuigen: integendeel het bezit der Euangelieleere versterkt ons de geloofwaerdigheid der getuigen, welke van alle kanten blykbaer is. Eindelyk word ons in dit laetste gesprek ook nog onder 't oog gebragt, hoe sterk wy, door de opstanding van Jesus, bevestigd worden, in de kennis en erkentenis dier waerheid, dat Christus voor ons gestorven is, en ons met zynen Vader bevredigd heeft.