Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1782

Neerlands Heldendaaden ter Zee, van de vroegste dagen af, tot op den tegenwoordigen tyd. Te Amsterdam by P. Conradi, en te Harlingen by V.v.d. Plaats. Eerste Deel. In gr. octavo.

Het aandenken aan de dappere daaden der Voorvaderen heeft men, door alle tyden, en by alle Volkeren, met regt gehouden voor een scherpen spoorslag, om de Nakomelingen tot heldhaftige bedryven te noopen. Dit deed, ook onder onze Natie, al van ouds, de Barden den moed der Vaderlansche Helden zingen, en het opheffen hunner Liederen, by gulle maaltyden en vrolyke feestvieringen, bragt ongetwyffeld niet weinig toe, om den geest van dapperheid in onze Batavieren levendig te houden: een middel, waarvan men zig ook in laatere dagen, naar uitwyzen van veelen onzer Vaderlandsche Liederen en Lofdichten, met dat oogmerk bediend heeft. Op dien grondslag steunt ook het vervaardigen van Gedenktekens, ter eere onzer roemrugte Helden, zo door Medailles, als Pronkstukken van Beeldhouw- en Schilderkunde, in ons Vaderland veelvuldig aan te treffen; die, terwyl ze derzulker lof vermelden, tevens den Nakomeling aanzetten, om zig insgelyks lofwaardig te maaken. Van daar is het, dat ook onze Geschiedschryvers, ten deezen opzigte, niet ledig gezeten hebben; veelen hunner tog gaven niet alleen berigten van 's Lands lotgevallen, welken als doorzaaid zyn, met de dappere bedryven onzer Braaven, maar ze leiden het 'er daarenboven byzonder op toe, om derzelver Heldendaaden op eene aanmoedigende wyze te vermelden: waartoe een aantal van Land- en Zeestryden hun eene ruime stoffe verleende. By uitstek hadden ze hiertoe meermaals aanleiding, met betrekking tot Heldendaaden ter Zee; nadien ons Gemeenebest dikwerve van die zyde aangerand, herhaalde keeren getoond heeft, dat het in zoodanige omstandigheden Helden kweekte, die voor geenen der andere Natien hadden te wyken; welker voorbeelden geschikt zyn, om den ouden moed telkens weder te

[p. 602]

doen herleeven. - 't Is met dit oogmerk, en ter bevorderinge hiervan, dat men, reeds in 't voorige jaar, op nieuw een Geschrift van die natuur heeft begonnen te vervaardigen; by gelegenheid dat het nabuurige Groot Brittannie ons, op de onregtvaardigste wyze, ter Zee is aangevallen, en ons, na zyne eerstgepleegde rooveryen, daadlyk den oorlog heeft aangekondigd: in hoedanige omstandigheden het zekerlyk niet ongepast is, en van dienst kan zyn, den Landzaat onder 't oog te brengen, wat onze Voorvaders gedaan hebben; en onze Vlootelingen langs dien weg aan te moedigen, om derzulker voorbeeld na te streeven. Een Latynsch Werk van onzen welspreekenden Geschiedschryver Thysius, getyteld Historia Navalis &c., behelzende eene beknopte beschryving der voornaamste Zeeslagen onzer Vaderlandsche Helden, van de vroegste dagen af tot op de Munstersche Vrede, schynt byzonder aanleiding gegeeven te hebben, tot de manier der uitvoeringe van dit Geschrift. Men heeft althans beslooten, niet zo zeer dit werk te vertaalen, als wel om deszelfs geleide tot dat tydstip te volgen, en de beschryving onzer Zeestryden dan voorts, op dat voetspoor, tot den tegenwoordigen tyd te brengen. De afgifte is, by manier van een Periodiek Werk ingerigt; en men heeft het zelve weeklyks by Numeros afgegeeven, waardoor het thans gebragt is, tot op het begin deezer Eeuwe; staande het voorts geregeld agtervolgd te worden tot op den tegenwoordigen Oorlog. Het zal, dus ten einde gebragt zynde, twee ordentlyke Boekdeelen beslaan, welken dan ten laatste met de noodige tytels en registers voorzien zullen worden. De wyze van verhaalen hier gehouden is gemeenlyk zeer wel geschikt naar den aart van het onderwerp; noodlooze uitweidingen, en langdraadige verhaalen van min gewigtige omstandigheden worden geschuwd; men bepaalt zig genoegzaam alleen tot dezulken, die ten regten verstande van het bygebragte dienden gemeld te worden; en blyft verder inzonderheid staan, op het heldhaftige dat zig in de verhaalde krygsverrigtingen voordoet.