Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1782

[p. 523]

Verklaaring over het N.T. door Ch. Heumann, in deszelfs leeven Hoogl. der Godgel. enz. op de Hooge School te Gottingen. VIIde Deel. uit het Hoogduitsch vertaald, en met Aantekeningen verrykt, door A. Sterk, Leeraar der Gemeente toegedaan de onveranderde Augsburgsche Confessie in 's Hage. Te Campen, ter drukkerye van J.A. de Chalmot, 1782. In groot octavo 592 bladz.

Na het afhandelen der voorafgaende Historische Schriften des N.T. komt de Hoogleeraer met dit Deel, tot de Brieven van Apostel Paulus, en bepaelt zich in het zelve tot des Apostels Brief aen de Christenen te Rome. Men weet dat deze Brief genoegzaem allen Uitleggeren veel moeite baert, en dat dezelve van daer, in verscheiden plaetzen, aen zeer verschillende verklaringen onderhevig is; ter dier oorzake vind de tael- en oordeelkunde van den oplettenden Heumann hier ene ruime stoffe voor hare werkzaemheid; en uit dien hoofde behelst dit Deel ene reeks van byzondere aenmerkingen, die oefengrage Lezers met vermaek kunnen nagaen; daer ze meerendeels zeer wel geschikt zyn, om hunnen leerzamen geest gaende te houden. De geachte Vertaler, de Eerwaerde Sterk, heeft 'er ook hier en daer zyne aentekeningen bygevoegd, 't zy ter ophelderinge of ter wederlegginge van des Hoogleeraers gedachten, dat hier in vele gevallen zyne nuttigheid heeft. Wel byzonder heeft 'er zyn Eerwaerde nog aen gehecht, ene afzonderlyke proeve van den Heer J.L. Fischer over Rom. VIII.19-24; wiens verklaring van dat voorstel hem beter behaegde, dan die van den Hoogleeraer Heumann. Dezelve is ons zo aennemelyk voorgekomen, dat wy het der moeite wel waerdig geoordeeld hebben, den Lezer het slot dezer Proeve, waerin de Heer Fischer het verband dier verzen toont, en ene aeneengeschakelde uitbreiding van dezelven levert, mede te deelen.

‘In vers 16 en 17, zegt hy, verzekert de Apostel de bekeerde Israëliten, dat zy, als Kinderen van Godt, wel degelyk een recht hadden, om, uit kracht der beloften, aan hun gedaan, nog eenen beteren en gelukkigeren toestand in het Ryk van christus, als den verscheenen messias, te verwachten. Doch (vers 17.) dat zy niet vergeeten moesten, dat zy tot deezen toestand van Gelukzaligheid, door eenen geheel anderen weg, dan zy zich tot

[p. 524]

dus verre voorgesteld hadden, komen moesten; te weeten op den weg van lyden en wederwaardigheden. Dat intusschen (vers 18) deeze gelukzaligheid, die voor hun nog te wachten stondt, by uitstek groot was, en dat zy (vers 19) aan de zekerheid van dezelve in 't geheel niet behoefden te twyfelen. Op deeze wyze hangt vers 18 en 19 aan elkanderen. Maar niet, als of de Apostel met de hoop en het verlangen, waarvan hy vers 19 spreekt, bewyzen wilde, dat de gelukzaligheid, van welke hy vers 18 gewag maakt, inderdaad, gelyk hy beweerde, ongemeen groot was. Want daaraan twyfelden de Jooden, met dewelken hy hier te doen heeft, in 't geheel niet; maar het geen hun vreemd voorkwam was, dat zy deeze gelukzaligheid tot dus verre, by de navolging van jesus, als den beloofden messias, misten. Hier eischten derhalven de omstandigheden, dat de Apostel hun bewees, dat zy gewislyk hunne hoop en verwachtingen in het Ryk van den messias nog zouden vervuld zien. En dit doet paulus ook, en wel zoo, dat hy de zekerheid eener toekomstige gelukzaligheid, (hieronder dachten zy aan niets anders, dan aan de heerlykheid van het Ryk van den messias,) uit de drie volgende stukken bewyze.

Voor eerst, uit het smachtend verlangen na dezelve, die Godt ook in de harten van het schepsel, der overige Volken, en niet alleen van de Jooden, geplant had. Ten tweeden, uit het verlangen der voornaamste belyderen van den naam van jesus. En eindelyk ten derden, uit zyn eigen verlangen, en dat der overige Apostelen na deeze gelukzaligheid.

In vers 20 wordt de Verganglykheid, aan welke de Volken onderworpen zyn, als de grond van hun verlangen na eenen beteren toestand, voorgesteld; en hunne onderwerping aan dezelve geschiedde juist, om dit verlangen in hen op te wekken; dewyl, volgens vers 21, hun werklyk eene verlossing van dezelve was toegedacht. Vers 22 geeft de Apostel dat, waarmede hy de bovengemelde leere nu bewyst, als eene vaste en zekere waarheid uit. Vers 23 toont hy, als in het nog overige gedeelte van zyn bewys, nog eene soort van haakende en hoopende Schepselen aan. Ten laatste wordt vers 24 de tyd vastgesteld, waarop het doel van alle deeze wenschen en verlangens zal vervuld worden. - De geheele inhoud komt derhalven, in eene uitbreidende verklaaring voorgesteld, hier op uit.

[p. 525]

Vers 17. Maar zyn wy Israeliten Kinderen, dan zyn wy ook Erfgenaamen; maar nu zyn wy inderdaad Kinderen van Godt, derhalven moeten wy ook, als zoodanigen, der goederen en rykdommen van Godt deelachtig, ja, zoo wel als de Heer christus, tot eene uitneemende heerlykheid verheven worden; zoo wy anders, gelyk hy, ons lyden geduldig verdragen, ten einde wy eens, gelyk hy, in eenen heerlyken en zaligen toestand moogen overgebracht worden.

Vers 18. Maar wat deeze lydens van den tegenwoordigen tyd zelve betreft, ik ben volkomen verzekerd, dat, hoe groot en van veelerleien aart dezelven ook zyn moogen, zy desniettegenstaande nog lange niet als een genoegzaame prys voor de onwaardeerbaare gelukzaligheid kunnen worden aangezien, tot welke wy eens in het Ryk van den Heere jesus, als den verscheenen messias, geraaken zullen.

Vers 19. En dat dergelyk eene gelukzaligheid werklyk nog in de toekomst te wachten is, besluiten wy met recht uit het algemeen verlangen na dezelve, voor zo verre de overige Volken, niet minder dan de Israëliten, in zich eene begeerte na eenen beteren en gelukkigeren toestand ontwaar worden.

Vers 20. Want zy voelen maar al te duidelyk, hoe zeer het geluk van hun tegenwoordig leeven aan de verdrietige afwisselingen der onbestendigheid onderworpen is. En de grond van deeze beklaagenswaardige ydelheid, onder welke zy zuchten, is niet, zoo als gy misschien zoudt denken, in zekere, door hen zelve gemaakte inrichting van zichzelve te vinden; maar eenig en alleen in de wille van hem, die hen even daarom aan dergelyke wederwaardigheden onderworpen heeft, om door dat middel in hun de hoop op eenen beteren en gelukkigeren toestand op te wekken.

Vers 21. Want wy moeten weeten, dat ook zelfs de overige Volken, die verder in geene gemeenschap met de Jooden staan, uit hunnen tegenwoordigen elendigen toestand zullen verlost, en dier uitmuntende gelukzaligheid deelachtig worden, die den Israëliters, als ongemeen groot, in het Ryk van den messias is toegezegd.

Vers 22. En ik moet u hier, als eene vaste en zekere waarheid, doen opmerken, dat de Heidenen, zoo wel als gy zelve, tot op dit uur, na eenen dergelyken beteren toestand zuchten, en een smachtend verlangen hebben.

Vers 23. En het is niet alleen met deezen zoo ge-

[p. 526]

steld; maar zelfs ook zy, die, naar uwe gedachten, de gelukkigste Menschen moesten zyn; zy, die de voornaamste en aanzienlykste Dienaaren van den messias zyn, en door veelerleie gaaven van den Geest, en wonderdaadige krachten, in zyn heerlyk Ryk uitblinken, - zelfs deeze zyn niet vry van zulk een verlangen, maar trachten nog na een beter en volmaakter geluk. Ten laatsten behoore ik, paulus, die tot u spreeke, ook onder het getal deezer Menschen, die nog hoopen en verlangen; en verwachte, hoewel ik een Israëliter ben, desniettegenstaande nog eerst het rechte geluk van Gods Zoonen; en wel op dien tyd, wanneer ik van de banden van myn lighaam zal ontslaagen worden.

Vers 24. Want wy zyn, wel is waar, in het Ryk van den messias gelukkig, maar deeze gelukzaligheid bestaat nog alleenlyk in de hoope. En uit de natuur der hoope blykt het klaar, dat deeze gelukzaligheid nog niet kan tegenwoordig zyn; want het geen tegenwoordig is, behoeft men niet meer te hoopen.

Vers 25. Maar wanneer wy, het geen wy niet met onze oogen zien, hoopen, doen wy dit met geduld en gelaatenheid.

Vers 26. En aan dit werk kan ons ook niet eens, zoo als men misschien zoude kunnen denken, de bekende zwakheid en het onvermogen van onze natuur hinderen; dewyl de geest en de kracht van het Euangelie ons hierby ryklyk ondersteunt, enz.’