Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1782

Waarneemingen over de Koorzen, inzonderheid die van het aanhoudende zoort, met een verzweerende zeere keel verzeld; enz. enz. Door J. Clark, een der Geneesheeren van den Newcastelschen Ziekebeurs. Uit het Engelsch vertaald, door C.S. Med. Dr. Te Utrecht, by A.v. Paddenburg en J.M. van Vloten, 1781. In groot octavo. Behalven het Voorwerk 353 bladz.

De ware reden, waarom men, zedert de tyden van Hippocrates, zo weinige vorderingen in de Geneeskunst gemaakt heeft, is nergens anders in te zoeken, dan dat men door eene al

[p. 16]

te groote zugt tot spitsvondige redeneeringen, de natuur zelve vergeeten heeft, en van den eenvoudigen weg, om door de ondervinding de natuur der Ziekten te leeren kennen, is afgedwaald. - In stede van het voorbeeld van Hippocrates, die met het grootste regt de Stigter der Geneeskunst mag genoemd worden, te volgen, en, door oplettenheid en nauwkeurige Waarneemingen, de natuur der Ziekten, derzelver verschillende afwykingen en geneezingen na te speuren, heeft men 'er zig alleen op toegelegd om het Systema der Geneeskunst met veronderstellingen op te vullen, en leerstellingen in het zelve aan te neemen, die haren grond van zekerheid, nergens anders dan in de verbeelding der Geleerden, hebben.

Dan men begint in onze tyden deze dwalingen, en de nadeelige gevolgen, welke daaruit voor de Geneeskunst voortvloeijen, hoe langs hoe meer in te zien.

Veele deezer ingebeelde, en, op losse veronderstellingen gebouwde, leerstellingen, hebben haar gezag verlooren, en naar mate het getal derzelven is verminderd, en men 'er zig meer op toelegt, om geene andere leerstellingen aan te neemen, dan die van de natuur ontleend, of door herhaalde ondervindingen bevestigd worden, naar mate word de zekerheid en nuttigheid der Geneeskunst grooter. Verscheide groote mannen hebben het voetspoor van Hippocrates en Sydenham gevolgd, en de resultaten hunner ondervindinge ter nedergesteld, zonder het Leerstelzel der Geneeskunst te raadpleegen; en onder deeze verdienstvolle Mannen, mag, met regt, de Heer clark geteld worden, die, onzes bedunkens, door deeze Verzameling van Waarneemingen, waarvan wy thans onzen Leezer eene Nederduitsche Vertaling bekend maaken, meer nut aan de Geneeskunst gedaan heeft, en meer waarheid geleerd, dan door de spitsvondigste redeneeringen over de theorie der Koortzen. Deeze Waarneemingen over de Koortzen, inzonderheid die van het aanhoudende soort, zyn in twee deelen afgedeeld. In de Inleiding van dit Werk, geeft ons de geleerde Schryver een kort verhaal van de oprigting en voortgang van het Ziekenhuis in Newcastle, mitsgaders eene beknopte beschryving van de Stad Newcastle, derzelver legging, enz.

Het eerste Deel van dit Werk behelst Waarneemingen over oorspronglyke Koortzen, inzonderheid die van de aanhoudende soort, en over het onderscheid van een Koorts, welke in 1777 en 1778 te Newcastle heerschte, welke met hoesten en eenen geersagtigen uitslag verzeld ging. - In het tweede Deel komen Waarneemingen voor, over de

[p. 17]

Scharlaken Koorts, verzeld met eene verzweerende zeere Keel, zo als die zig, in het jaar 1778, te Newcastle, vertoond heeft. Dit tweede Deel is wederom in Vyf Afdeelingen gesplitst. In de eerste Afdeeling beschryft de Heer clark deeze soorten van Scharlaken Koortsen. - In de tweede, geeft hy een vergelykende schets der bovengemelde Volksziekte, met de Scharlaken Koorts, en de kwaadaartige zeere keel, van vroegere en laatere Schryvers. - In de derde Afdeeling word de Geneeswyze deezer Ziekte opgegeeven. - In de vierde komen onderscheiden gevallen van de verschillende graaden deezer verzweering der Keel, waar mede deeze Koortsen gepaard gingen; als ook van wateragtige zwellingen, als gevolgen der Scharlaken Koorts. - In de Vyfde Afdeeling, eindelyk, vind men een verhaal van den voorspoed der aangepreezen manier, ter geneezing van de Scharlaken Koorts. In het Aanhangzel zyn Tafelen van de Ziekten der Lyders, welke in de Ziekebeurs, te Newcastle, zyn aangenomen; met aanmerkingen, ter verbetering van geneeskundige Berigten.

De gantsche inrigting van dit Werk, de manier, in welke deeze Waarneemingen zyn geschreeven, toonen ten klaarsten dat de Heer clark een man is, die niet alleen alle de bekwaamheden bezit, die tot een goed Waarneemer vereischt worden, maar die nog boven dien de groote kunst verstaat, om dat geene, wat hy gezien heeft, op de duidelykste en beknoptste wyze, ter neder te stellen. - Wy twyfelen derhalven geenzints, of deeze Verzameling van Waarneemingen zullen van veelen met nut en genoegen geleezen worden.