Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1781

Zedelyke Verhaalen, getrokken uit de Werken van de Heeren D'Arnaud, Mercier, en anderen der beste hedendaagsche Schryveren. Vyfde Deel. Te Amsteldam, by A. Mens Jansz. en A.E. Munnikhuizen 1780. In octavo 376 bladz.

Eene welberedeneerde kenze brengt in dit Deel weder drie Geschiedenissen by elkander, welken van verschillende zyden haare leerzaamheid hebben. In de geschiedenis van Basile wordt ons de kragtige werking der Ouder- en Kinderliefde treffende ontvouwd. Die van Lucile maalt ons ten leevendigste den hellzaamen invloed, welken eene kuische Maagd zelfs op het hart van een overgegeeven wellustigen kan hebben. En die van Arabella eindelyk is geschikt om jonge Lieden te waarschouwen tegen Huwelyken van een gansch ongelyken rang; terwyl ze tevens Ouders leert opmerken, hoe jammerlyke onheilen zy kunnen veroorzaaken, wanneer ze hunne gevoeligheid, in zulk een geval, tot het uiterste brengen: welk een en ander hier aandoenlyk wordt voorgedraagen. - Men hoore deswegens de lessen, die een eerwaarde Geestelyke, Simson genaamd, aan Arabella, dogter van den Lord en Pair Daramby, en aan haaren geliefden Syndham, zoon van een gemeen Burger, geeft. Simson, die zig te vergeefsch gevleid had met het denkbeeld van Lord Daramby te hevreedigen, nam daarop dit onvoorzigtig paar onder zyne bescherming; en tragtte voor deszelfs veiligheid te zorgen; in hoope dat Lord Daramby nog tot inkeer zou komen. De noodige schikkingen daartoe ge-

[p. 386]

maakt zynde, stonden Arabella en Syndham naar de bedoelde schuilplaats te vertrekken; en by die gelegenheid sprak hy beiden in deezer voege aan.

‘Myne vrienden, myne waarde kinderen, gy zyt beiden schuldig. Gy, Arabella, dewyl gy eene neiging hebt ingevolgd, wier eerste beginse en gy had behooren tegen te gaan. Daar zyn sommige vooroordeelen, die door de waereld algemeen aangenomen worden, en waartoe de Godsdienst zelf ons verplicht, de ouders hebben een geheiligd recht op hunne kinderen, waaraan men zich niet kan onttrekken zonder God en de menschen te beledigen. Doch deeze oppermacht ter zyde gesteld zynde, verdienen zy niet te min onze achting en onze erkentenis voor de zorg, die zy voor ons in onze jeugd gedraagen hebben. Zy zyn beter bewust van alles, dat tot ons nut strekt; de ondervinding alleen zou genoeg zyn, om hen het rocht te geeven, dat wy naar hunnen raad luisteren; zy zyn onze natuurlyke opperheeren, en de wettige leidslieden, die de hemel gesteld heeft, om ons in onze zwakheid te ondersteunen, en om ons in alle gevallen by te staan en te verzellen. En dus beledigen wy de wetten der natuur, de rede en de menschlievendheid, ja wy beledigen God zelven, zo ras wy slechts een enkele stap doen, die door onze ouders niet goedgevonden word; en immers is er, onder alle de daaden van ons leeven, niet eene van meerder gewigt dan het huwelyk! wat zeg ik? hangt ons geheel geluk niet van deeze plegtige verbindtenis af? aan welke droevige gevolgen stelt ons een huwelyk beneden onzen rang niet bloot? - En gy. Syndham, hoe. hebt gy uwe oogen durven slaan op de dochter van Mylord Daramby? behoorde gy niet eene neiging tegengegaan te hebben, waaruit uniets dandroevige gevolgen te wachten stonden? het is zekerlyk eene misdaad, het is myn plicht u dit te zeggen, het is eene misdaad in u, dat gy Milady Arab lla hebt durven beminnen, dat gy naar haare wederliefds gestaan hebt, en dat gy haar zo verre vervoerd hebt, dat zy eene zwakheid begaan heeft, welke haar noodzaakte eene verbindtenis aan te gaan, die strydig is met de aangenomene gebruiken en wetten; gy hebt haar hier door de haat van haaren vader op den hals gehaald, gy zyt hier door de oorzaak geworden van alle de verwytingen van haare vrienden en bekenden, met één woord, gy zyt de oorzaak van haar ongeluk.... Gy schreit, myne vrienden! het is myn oogmerk niet uwe droefheid te vergrooten. De waarheid, die volstrekt aan myn beroep verknocht is, noodzaakt my, u uwen misslag voor oogen te stellen. Gy hebt berouw over dezelve; wel nu, daar blyft u thans niets anders over, dan de gevolgen derzelve eenpaarig en kloekmoedig te draagen. De predikant heeft u uwen misslag aangetoond; en u daarover berispt maar de vriend, myne lieve kinderen, vermengt zyne traanen met de uwen: gy hebt, voor zo verre zulks in uw vermogen was, uwen misslag hersteld. Geef derhalven in het toekomende geen gehoor aan de bederflyke redeneeringen der waereld, welke zekerlyk zal

[p. 387]

zeggen, dat gy door het huwelyk uwe misdaad vergroot hebt. Het tegendeel is waar, gy zyt daardoor op nieuw met den hemel bevredigd geworden. De onschuldige vrucht van uwe zwakheid zou u altoos derzelver ongeluk verweten hebben; doch thans is die door uwe verbindtenis gewettigd; brengt die derhalven op in zodanige grondbeginselen, als tot het wezentlyk geluk kunnen strekken. Door uwe eigene zwakheid en de daar uit voortspruitende rampen geleerd, zult gy des te beter in staat gesteld zyn om de plichten der opvoeding naar behooren waar te neemen. Voor het overige kunt gy u verzekerd houden, dat myn gevoelig hart u nooit zal vergeeten. Ik zal Daramby op nieuw gaan spreeken; ik zal alles aanwenden om hem te vermurwen; ik zal my zelfs aan zyne gramschap bloot stellen; hy zal u wederom in zyne gunst aanneemen; ja hy zal u op nieuw zyne liefde schenken; hy zal uw kind voor het zyne erkennen; gelooft my, de gramschap van een vader kan niet lang duuren. Omhelst my voor het laatst: welk lot u ook moog' te wachten staan, houd altoos voor oogen, dat iemand, die de Godvrucht ter harte neemt, nimmer waarlyk ongelukkig is. Deeze is de beste vriend en de beste trooster. Vaarwel; ik hoop dat ik u haast weder mag zien, en hersteld in de gunst van Mylord Daramby, en dit durf ik met grond hoopen: God vergeeft het ons wel, wanneer wy tegen hem zondigen, en zouden dan de menschen elkanderen hunne misdryven niet vergeeven?’

Het streelend denkbeeld, dat Simsons eigen goed hart opgaf, werd eindelyk ook door de ondervinding gestaafd; doch eenigzins te laat. Mylord Daramby kwam, niet dan na verloop van een merkelyken tyd, tot inkeer; maar toen was Arabella, door een zamenloop van ongelukkige omstandigheden, niet te ontdekken. En toen 't hem ten laatste gelukte, was het dat Arabella, na 't doorstaan veeler wederwaardigheden, in den armoedigsten staat met den dood lag te worstelen; wanneer het haar egter nog ten trooste strekte, dat zy den geest mogt geeven in de armen van haaren met haar verzoenden Vader; die smertlyk getroffen was over het gedrag, dat hy ten haaren opzigte gehouden had.