Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

De Geschiedenissen van Philippine Mienda, door haar zelve beschreven. Uit het Hoogduitsch vertaald. Te Utrecht by A. Stubbe. 1780. In gr. octavo 367 bladz.

Niet ten onregte zou men deezen Roman mogen noemen, de zegepraal van den Godsdienst over de verzoekingen van 't Ongeloof. De Vader der Heldinne is een Vrygeest van de slegtste soort, gehuwd met eene Godsdienstige Echtgenoote, die geen invloed op hem had, zo min als op haar Zoon en oudste Dogter, ter gedragsregelinge; maar de jongste Dogter, Philippine, volgde het voetspoor van Moeder, ook na derzelver dood. Het lot van den Zoon, als een gevolg zyner buitenspoorigheden, was een verhaaste dood: en de oudste Dogter, 's Vaders neigingen en oogmerken volgende, zag zig eerlang in ongelukkige omstandigheden gedompeld; waar uit ze egter door Philippine gered word. Dit nogtans wederhield haar niet van vervolgens met den ondeugenden Vader zamen te spannen, om Philippine te verleiden; om haar te beweegen en over te haalen, om den Ersprins, in 't voldoen zyner lusten, ten wille te zyn: 't welk Vader en Zuster voor 't eenige middel hielden, om haaren Vader, niet alleen uit netelige omstandigheden te redden, maar ook, ten laatste, voor zelfsmoord in zyne gevangenis, of een schandelyken dood, op het Schavot, te behoeden. Philippine wederstaat, op Godsdienstige beginzels, alle de verleidingen, listen en mishandelingen, die de Vader, de Dogter, en eene Fransche Gouvernante aanwenden en in 't werk stellen. Het gevolg van alles is, dat de Zuster, en wat laater de Gouvernante, tot inkeer koomen; dat de Erfprins van zyn schandelyk oogmerk af zie, en zig tot Godsdienstige beginzels

[p. 531]

keere; mitsgaders dat Vader, wiens doodvonnis in dat eener bewaaringe in eene bergvesting veranderd is, ook op den weg der boetvaardigheid geraake. Wat Philippine be reft, zy stond, met 's Vorsten bewilliging, en op deszelfs aanstaan, te huwen met een O ersten; een Man van Adel; die haar al vroeger bemind, maar dien zy, schoon hem niet ongenegen, altoos wederhouden had, om dat zy van burgerlyke afkomst was. In deeze omstandigheden egter, daar dit onderscheid als over 't hoofd gezien wordt, besluit zy eindelyk haare toestemming te geeven, op voorwaarde van eenig uitstel; en geduurende dien tyd ontslaapt zy, in de vertrouwelyke hoop op eene zalige opstanding. - In de uitvoering van dit alles is het natuurlyke en welvoegelyke, naar den verschillen aart der characters, vry wel in agt genomen; en de Godsdienst zegepraalt op eene treffende wyze. - By veele Leezers zal ongetwyfeld het character van Philippine wat te sterk naar 't zogenaamde Piëtistische overhellen; dan zy, die den Chistelyken Godsdienst in ernst omhelzen, zullen nogtans haar voorbeeld hoog waardeeren: en zig gereedlyk kunnen voorstellen, hoe een Godsdienstig mensch, ook op een ander Godgeleerd Zamenstel, zig, in zulke omstandigheden, onder de Godlyke hulp, zou kunnen gedraagen, ter overwinninge van verleidelyke aanzoeken.