Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1780

Spectatoriaale Schouwburg, behelzende eene verzameling der beste zedelyke Toneelstukken, by een gebragt uit alle de verscheiden Taalen van Europa. Agtste Deel. Te Amsterdam, by P. Meyer, 1779, 351 bladz. in 8vo.

Het eerste der drie Toneelspelen, in dit Deeltje bevat, bestaat in den Koopman van Londen, een Burgerlyk Treurspel, uit het Engelsch van den Heer Tillo vertaald. - Dit stuk, op het Engelsch Toneel in zeer veel achting, en 't onderwerp van een der beste Drames des Heeren Mercier opgeleverd hebbende, behelst de verleiding eens deugdzamen Jongelings; die, in den strik eener verachtlyke Lichtekooi gevallen, tot diefstal en moord wordt gebracht. Een treffend en belangryk onderwerp in de daad, indien het met zo veele kieschheid als levendigheid, met zo veel gevoeligheid als drift, en met zo veel smaak als vernuft bewerkt ware! - Doch deze vereischten, in geen der uitmuntendste Engelsche stukken te vinden, zouden hier ook gantsch vruchtloos gezocht worden. De charakters zyn sterk, welgeschetst, en de voorname zich zelve gelyk; doch dit kan men van alle niet zeggen. Het beloop is onregelmatig, de verdeeling gebrekkig, de daad niet eenvoudig genoeg, 't episode

[p. 448]

niet wel verbonden. De voorstelling is verward, de knoop zwak gelegd, de ontknooping sleepende en moeilyk: de belanglyke tooneelen zyn niet naar de kunst gespaard, noch door elkanderen ondersteund, en men heeft geen genoegzame party weten te trekken uit de betrekkingen, waar in het geval de personen stelde. De uitdrukking der hartstochten is zeer waar in het sterke; doch in de flaauwe tonen, en overgangen, mislukt. De gesprekken trekken doorgaands te veel naar 't koelzinnige, en verraden den smaak der Engelsche Dichters door spreuken, voorbeelden en Historische gelykenissen, die niet altoos te pas komen.

Zie daar de schets van een Toneelstuk, dat, met al zyn gebreken, een der besten is, die men den Engelschen zou kunnen ontleenen; waaruit men over den smaak der Engelschen in 't Tooneelkundige kan oordeelen. 't Wordt gevolgd door den Natuurlyken Zoon van den Heer Diderot; een stuk, te bekend, om er ter dezer plaatse iets meer van te zeggen, dan dat het zeer grote schoonheden by zeer grote gebreken voegt. Men weet, dat 't het eerste der eigenlyk gezegde Fransche Drames is.

De Wantrouwige, een Blyspel van die soorte, welke men charakterstukken noemt, naar 't Hoogduitsch van den Heer van Cronegk, bekleedt hier de laatste plaats. Het is in zyn' aart zeer wel behandeld, levert recht Comique zo wel als waarlyk tedere Toneelen op, en schoon de Hoofdpersonaadje zyn gebrek tot den hoogsten graad dryft, men kan niet zeggen, dat hy de Natuur te buiten gaat.

De Vertaling dezer drie stukken verdient allen lof.