Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

[p. 251]

Brieven over de Noord-Americaansche onlusten; Door Jonkheer Lodewyk Theodorus, Grave van Nassau la Leck. Te Utrecht by G.T.v. Paddenburg, 1779. Vyfde en Zesde Drietal, 110 bladz. in groot octavo.

Om van den inhoud deezer twee laatst gemeen gemaakte Drietallen nog eenig verslag te geeven, en egter dit Artykel niet te uitvoerig te maaken, zullen wy de voornaamste hoofdzaaken, daarin behandeld, slegts kortlyk melden; uit welker beloop een ieder genoegzaam zal kunnen afleiden, dat ze over onderwerpen gaan, die nadenken verdienen; en welken de Leezer met te meer genoegen zal overweegen, om dat de Briefschryver alles, niet met eene vermetele stoutheid, beslist, maar met opmerkzaamheid en voorzigtigheid nagaat.

De zo zigtbaare daaling van Engelands magt, en deszelfs zwakken toestand, in vergelyking van den staat van dat Ryk voor weinige jaaren, schryven veelen toe aan de Americaansche onlusten en derzelver gevolgen. Jonkheer Lodewyk Theodorus ontkent ook geenszins derzelver invloed, maar men heeft ze, zyns oordeels, niet aan te merken als de onmiddelyke oorzaak; 'er zyn, gelyk hy tragt te doen zien, voorbereidende oorzaaken van vroeger tyd, welker uitwerkzelen zig by deeze gelegenheid ten duidelykste openbaaren. Hierop valt dan de vraag, wat zal 'er van Engeland worden? Zommigen oordeelen, dat Engeland nog magts genoeg heeft om zynen Vyanden te staan; en dat 'er geen zwaarigheid is voor Engelands Finantien; waartegen anderen dat Ryk beschouwen als geheel ten gronde gaande, en volstrekt in de noodzaaklykheid gesteld, om in ééns de pen door alle zyne schulden te haalen: maar beiden deeze uitersten komen hem even onwaarschynlyk voor. Hy beschouwt den toestand van dat Ryk, zo in 't eene als andere opzicht, wel als hachlyk, dan hy oordeelt het zeer ongerymd, dien als hoopeloos en onherstelbaar te beschryven: het welk hem zig verder doet uitlaaten over de middelen van redres. By die gelegenheid handelt hy ook wel byzonder over het belang der Nederlanders in de Engelsche Fondsen; en toont dat 'er gegronde reden zyn om te vreezen, niet voor eene trouwlooze doorschrabbing der Capitaalen, maar wel voor eene opschorting der Intressen; des hy 't voorzigtigst oordeele, geen geld meer te schieten, of in deeze omstandigheden Engeland op nieuw credit te verleenen. - Verder verledigt hy zig, in den laatsten Brief van het vyfde Drietal, nog ter beantwoordinge van eenige vraagen, nopens het geen men te denken heeft, raakende het gedrag der Spaanschen, Russen en Portugeezen in deeze omstandigheden; en wat men, naar de meeste waarschynlykheid, van die Hoven zou mogen verwagten, indien de Oorlog tusschen Vrankryk en Engeland blyft aanhouden. En even zo zyn de twee eerste Brieven van het zesde Drietal geschikt, tot het mededeelen zyner be-

[p. 252]

denkingen, wegens het onderlinge gedrag der Franschen en Americaanen; inzonderheid ter oplossinge van eenige zwaarigheden en twyfelingen over de bondigheid zyner voorige redeneeringe desaangaande, welke hy hier nader verdeedigt. - De achtiende Brief eindelyk gaat over de aangelegenheid van het verlies dat Engeland aan zyne Noord-Americaansche Colonien doen zal, indien deezen zig niet wederom met het Moederland verzoenen, 't geen, zo als zyn Ed. zegt, niet waarschynlyk is. Aan deezen Brief is gehegt eene Memorie over den Engelschen Koophandel, welke aan Lord Germaïne ter hand gesteld is, die des Schryvers redeneering, betreffende den Koophandel, staaft. En in den Brief zelven is ingevlogten eene aanspraak aan de Americaanen, die aan Dr. Cooper toegeeigend wordt; waar van zyn Ed. gebruik maakt, ter bevestiginge zyner gedagten, dat de Americaanen niet geschikt zyn om zig met het Moederland te verzoenen, dan op voorwaarde van onafhanglykheid. Ten laatste overweegt hy nog in deezen Brief, of men geen grond hebbe, om, uit de tegenwoordige omstandigheden, af te leiden, dat 'er nu egter kans voor Engeland zy, om de Americaanen te onder te brengen? En hy tragt te doen zien, dat de hoogste waarschynlykheid aan de ontkennende zyde is: betuigende egter ten besluite. ‘Ik zeg nogthans, gelyk ik altyd gezegd heb; het lot der wapenen is wispelturig, en alles hangt af van de eensgezindheid der Americanen. Raken zy in tweespalt met elkander, dan zyn zy verloren; maar tot nog toe laat het zich niet aanzien, dat zy aan dit euvel laboreren. Ik beschouw die kwaal, en dat heb ik elders in het breede ontvouwd, als onvermydelyk voor hen, maar nogthans zich niet eerder zullende openbaren, dan na dat zy eenige jaren op hun zelvs zullen bestaan hebben. Ik ben evenwel geen Propheet, en kan my dus lomp bedriegen. De uitslag zal het leeren.’