Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1779

Verhandeling over de Drenkelingen, met aanwyzinge der gereedste, vaerdigste, veiligste en zekerste geneesmiddelen, door Antony Schrage. Te Amsterdam by J.v. Gulik 1778. In groot octavo 35 bladz.

Zedert de loflyke inrigtingen van de Maatschappy ter redding van Drenkelingen, is men natuurlyk meer dan te vooren bedagt geweest, op de geschiktste middelen, om dezulken als 't ware weder te doen herleeven; te meer, daar de tot nog gebruiklykste middelen menigwerf die gewenschte uitwerking niet hebben, welken men zig redelykerwyze scheen te mogen belooven. Hieraan is men grootlyks verschuldigd deeze Verhandeling van den Heer Schrage; die ten grondslage legt eene naspooring van de oorzaak van den dood des Drenkelings, en vervolgens zyne middelen, tot reddinge van denzelven, daarop vestigt; waar nevens hy ten besluite voegt zyne bedenkingen over de hedendaagsche gebruikelyke en verouderde ongebruikelyke middelen. 's Mans voorstellingen zyn vry aanneemelyk, en 't ontdekken zyner handgreep, die hy der verdere proefondervindinge aanbeveelt, kan in verscheiden gevallen van een weezenlyken dienst zyn. De grond waar op hy bouwt, en de redmiddelen, die hy in gevolge daar van bezigt, welken hier breeder omschreeven en beredeneerd worden, zyn kortlyk deezen.

De eerste oorzaak van den dood eens Drenkelings beschryft hy aldus. ‘De beslooten Luchtpyp belet de

[p. 53]

ademhaaling; de belette ademhaaling stremt den bloedloop, en de gestremde bloedloop ontzenuwt de zenuwen’. In zulk een staat is de Drenkeling voor 't oog een doodlyk; en hy zal sterven, zo hem de lugtpyp niet geopend, de bloedvloei niet hersteld, en de zenuwen niet ontwaakt worden; zelfs zullen alle poogingen, omtrent Vaat- en Zenuwgestel aangewend, dikwils vrugtloos zyn, zo niet eerst de lugtpyp geopend worde, om de ademhaaling te doen herleeven.

Ter bereikinge van dit eerste stelt hy zig voor ‘de luchtpyp met alle haare longtakken te vernaauwen, en tevens de inhoudende lugt uit te zetten; om dus allen aandrang der ingehoude Lucht opwaards tegen het Strotlapje te richten: waardoor het zelve dan tot zyn natuurlyken stand moet opspringen, en buitenlucht ter ademhaaling verleenen’. Om dit te wege te brengen, wil hy, ‘dat men den buik opwaards zal binden; de uitzetting der borst door omwindingen beletten, en de luchtpyp zelve, van onder het borstbeen af, tot het strottenhoofd toe, met de hand toenypen, of nederdrukken’; terwyl men tevens, om de lucht in de luchtpyp te sterker te doen uitzetten, ‘dezelve derwyze uitwendig moet verwarmen, dat de warmte inwaards doordringe’. - Dit middel, ter tydige ontstikkinge van den Drenkeling, is veeltyds, zegt de Heer Schrage, genoegzaam, maar dikwerf wordt 'er eene agtervolgende werkzaamheid vereischt, om de vloeibaarheid van 't bloed, in de vaten van den buiten-omtrek des lichaams, te herstellen. Hiertoe pryst hy bovenal aan ‘de verwarmde wryving, en wassching van 't geheele lichaam, met linnen of wollen doeken, in warm water gedoopt, in een warm vertrek’. Ook kan het, vervolgt hy, van dienst weezen, by dit water een gedeelte vlugge loogzoute geesten te mengen, als de Sp. sal. Ammon., simplex, cum calce, Vinos., Succin. enz. die het bloed verdunnen en het zenuwstel prikkelen. Verder komt hier eene ruime aderlaating, naar de omstandigheden des persoons te regelen, in aanmerking. Mislukt dit, zegt hy, dan is 't, zo men van de ontstikking overtuigd zy, een bewys, dat het bloed in de Longvaten gestolt is. In dat geval moet men volharden, ‘met de borst, strot en onderribzyden des lyders te betten,

[p. 54]

en te verwarmen; terwyl een ander den Drenkeling beurtelings in den mond blaast; en weder een ander hem beurtelings den buik opwaards stouwt, indiervoege als by de gewoone ademhaaling geschiedt: om, ware 't mogelyk, door warmverdunnende middelen, en aanhoudende beweegingen, de longen van haare overtolligheden te ontlasten, die de beletzelen van de werking van 't hart zyn’. - Ten laatste komt hier nog in overweeging het ontwaaken der Zenuwen, door Zenuwtergende middelen. In 't geval van eene ligte Drenkelingschap, daar geen verstikking noch bloedstremming te vermoeden is, plaatst hy het gebruik van zulke middelen in den eersten rang, als voldoende ter reddinge; maar in 't geval van eene zwaate Drenkelingschap komen ze, zyns agtens, niet te stade, voor dat de ontstikking te wege gebragt, en de vloeibaarheid van 't bloed bevorderd zy, des men in die omstandigheden eerst daarop moete werken, wanneer men vervolgens eene gunstige dienst van de zenuwprikkelende middelen kan verwagten. ‘In soortgelyke gevallen, zegt hy, is het omzichtig gebruik van vluchtige loogzoute geesten van gewenschte uitwerking. De Sp. sal. Ammon, cum ciner. Clavellat. seu, calce viva, paratus, de Sp. sal. Ammon. Succin., bekend onder den naam van Eau de Luce, op de dunst gevlieste en zintuiglyke deelen van 't hoofd toegediend, werken onmiddelyk op de herzenen, en zyn verre boven de ruggraatwryving en andere Monden Neusprikkelingen te achten’.