Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

De Edelmoedige Weduwe, Tooneelspel; gevolgd naar het Fransche van den Heer Costard. Te Amsterdam, by de Wed. G. ten Boekelaar Junior 1777. Behalven het Voorbericht 88 bladz. in octavo.

COnstantia, eene ryke Weduwe, komt hier in den aanvang voor, als iemand, die haare Dogter Amelia, en tevens een Ouderloozen Wees Eelhart, met alle zorgvuldigheid, en een gunstigen uitslag opgevoed heeft: waaraan ook deeze kinderen teerhartig beantwoord hebben. Intusschen zyn ze onderling verliefd geworden; doch de afstand, op welken Eelhart zyne Amelia beschouwt, wederhoudt hem; tot dat Constantia, by eene gelegenheid, die zulks vereischte, geopenbaard had, dat Amelia haare Dogter niet was; maar dat zy dezelve, haare Moeder overleeden zynde, opgevoed had, en dat men aangaande het leeven of den dood haares Vaders in 't onzekere was. Dit geeft Eelhart meer vrymoedigheid; dan Amelia vleit zig met de hoop, dat haar Vader leeft, en weigert zig buiten zyne toestemming te verklaaren. Constan-

[p. 563]

tia, aan welke Eelhart, op derzelver uitvorsching, zyne Min ontdekte, met nevensgaande bede, dat zy die mogt begunstigen, verklaart zig ten ernstigste tegens beider vereeniging. Midlerwyl meent men uit eenen Vreemdeling, Leonard geheeten, met welken Eelhart gemeenzaam verkeerde, eenige ontdekkingen nopens den Vader van Amelia te kunnen verkrygen; en ziet deeze Vreemdeling is Erastus, die Vader zelve. - Hy was voor eenige jaaren naar de Westindien gegaan, om zyn vervallen staat te herstellen; hier in geslaagd zynde, was hy naar 't Vaderland gekeerd; maar 't Schip, dat zynen rykdom voerde, bleef agter; men kreeg 'er eerst geen tyding, en vervolgens zeer slegte berigten van; 't welk hem deed besluiten eerstdaags weder naar de Westindien te stevenen. Geduurende dien tusschentyd had hy zig als een onbekende Vreemdeling gehouden, en zou dus ook weder vertrokken zyn, had niet eene voor hem onvermydelyke ontmoeting van Amelia hem het geheim ontrukt. - In dien toestand van zaaken, volhardende in zyn besluit, om weder te vertrekken, staat Amelia, ziende dat alle poogingen, om dit besluit te veranderen, vrugtloos waren, 'er sterk op aan, om haaren Vader op die reis te vergezellen. Eelhart, hierover gevoelig getroffen, besluit dan met haar te gaan; doch dit keert Constantia af, door hem een gewigtig geheim te openbaaren; te weeten, dat hy dan zyne nog leevende Moeder de grootste smert zou aandoen. Zy ontdekt hem, by die gelegenheid, het geheim zyner opvoedinge, en de rede waarom zy zig, hoewel zyne Moeder zynde, op zodanig eene wyze jegens hem gedraagen had. Na 't afloopen der eerste ontroeringe, dringt Eelhart, op 't ootmoedigste en vuurigste, zyne vroegere smeekbede aan; dan Constantia wederstreeft die echtverbintenis nog even ernstig. Onder des ontvangt Ernestus een berigt, dat de laading van het gestrande Schip in zo verre behouden zy, dat hy gegrond kunne hoopen op de helft van zynen medegevoerden rykdom. Dit stelt hem in staat, om 't geen hy ten agteren was te vergoeden; dan dit gedaan hebbende, gelyk by hem beslooten was, zou 'er niets overblyven. Amelia getroost-zig in een laagen staat te leeven, en offert, zo 't noodig mogte zyn, alles op, wat zy door de goedheid van Constantia bezit, met vollen regt, om daarover naar goedvinden te kunnen beschikken. In dat tydstip, het welk Eelhart niet ongemerkt laat verloopen, geeft Constantia aan Ernestus en Amelia te kennen, dat zy Amelia waardig keurt, om zig met haaren Zoon in den Echt te verbinden, openbaarende tevens dat Eelhart haar eigen echte Zoon is; waar op dan ook terstond de vaststelling dier verbintenisse, ten besluite van dit Tooneelstuk, volgt. - De rede, waarom Constantia dit Huwelyk vroeger tegenstond, en nu toestemde is deeze: - Ernestus lag by de Waereld onder de baatlyke verdenking, dat hy zig de goederen van twee Weezen, zyner zorge toevertrouwd, op eene schelm-

[p. 564]

agtige wyze had eigen gemaakt. Constantia kende hier in zyne onschuld; en wist, dat hy met geen ander oogmerk naar de Westindien gegaan was, dan om zyn vervallen staat te herstellen, in hoop dat zulks hem gelegenheid zou geeven, om ook de bezitting deezer Weezen, welken hy onvoorzigtig in onbezonnen handelingen gewaagd had, weder te vergoeden. Met dat alles egter oordeelde Constantia, dat zy, om de opspraak der Waereld te vermyden, haare toestemming tot dien Echt niet behoorde te geeven, zo lang de Vader van Amelia niet boven deeze verdenking ware. Toen hier toe vervolgens gelegenheid was, weigerde zy haare toestemming niet, schoon Amelia zig met haaren Vader, na de herstelling van zyn verkeerd gedrag, in laage omstandigheden mogte bevinden.

In de ontvouwing van dit alles, dat stoffe verleent tot verscheiden aandoenlyke Tooneelen van verschillende soort, die zeer natuurlyk uitgevoerd zyn, ontmoet men eene reeks van leerzaame lessen, ten aanzien van de Opvoeding, de bedagtzaamheid in den Handel, het rechte gebruik van den Rykdom, het vermyden van opspraak in de Waereld, en meer dergelyken. Het gedrag van Constantia is voorbeeldlyk, en haare lessen verdienen opmerking; des dit Stukje met regt onder de leerzaame aandoenlyke Zedelyke Toneelspelen geteld moge worden.