Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1777

Tweehonderd-jarig Jubelfeest, ter gedagtenisse der verlossinge van de Stad Zierikzee, plegtig gevierd op den zevenden November 1776. Door J. v.d. Velde, oudste Leeraar der Hervormde Gemeente te Zierikzee. Te Z. Zee by J. de Kanter en Zoon 1777. Behalve het Voorwerk 214 bladz. in gr. octavo.

MEn voege deze Leerreden van den Eerwaerden v.d. Velde by andere soortgelyken, die in de Zeeuwsche Steden, ter dankbare gedachtenisse harer verlossinge, uitgesproken, en door den druk gemeen gemaekt zyn; nadien ze, niet minder dan de anderen, in 't algemeen geschikt is, om Gods weldaden over Nederland te herinneren, en 's Lands inwoonderen hunne dankbare verplichting te doen opmerken; terwyl ze byzonder dient, om de lotgevallen van Zierikzee in die dagen te ontvouwen. Zyn Eerwaerde geeft, na ene beknopte verklaring zyner tekstwoorden, Psalm LXVI. 12, Gy had den mensch op ons hoofd doen ryden; wy waren in 't vuur en in 't water gekomen; maer gy hebt ons uitgevoerd in ene overvloeiende verversching, een kortbondig verslag van Nederlands ongelukkigen toestand, onder de Spaensche dwinglandy, en deszelfs aenvang-

[p. 417]

lyke redding met het innemen van den Briel; waer in ook Zierikzee zo voor als na deelde. Het overgaen van Zierikzee aen 's Prinsen zyde, op den 8 Augustus des jaers 1572, bepaelt den Leeraer voorts nader tot het ontvouwen van de lotgevallen dier Stad in die dagen; en wel byzonder in de jaren 1575 en 1576; geduurende welker verloop Zierikzee voor de Spaensche macht moest bukken, doch eerlang weder in 's Prinsen handen viel; zedert welken tyd, te weten den 7 November des jaers 1576, die Stad en 't onderhorige Land, bestendig, aen de zyde van den Prins en de Staten gebleven is. Zyn Eerwaerde deze lotgevallen, met de gevolgen daervan, voorgedragen hebbende, besluit vervolgens zyne Leerreden met ene toepassing, naer eisch der omstandigheden ingericht. Ter ophelderinge en bevestiginge van 't geschiedkundige, nopens de Stad Zierikzee, wel byzonder staende de belegering door de Spaenschen, en het daerop voorgevallen, heeft de Edele Achtbare Magistraet dier Stad den Leeraer het gebruik der Stads Notulen vergund, en 't heest hem verder mogen gebeuren, dat verscheiden Liefhebbers der Geschiedenissen van ons Vaderland hem de behulpzame hand geboden hebben, door 't verlenen van zulke gedenkstukken, welken hem in dit geval van dienst konden zyn. Hier door is zyn Eerwaerde in staet gesteld, om het voorgevallene des te naeuwkeuriger en gewisser te melden; mitsgaders, behalven de aenmerkingen, waer mede hy zyne Leerreden verrykt heeft, 'er nog enige Bylagen nevens te voegen, die verscheiden merkwaerdigheden behelzen, welken in de Leerreden slechts aengeduid konden worden. Onder andere Stukken vind men hier ook het Vertoog van Philibert van Tuil, Heer van Serooskerke, Gouverneur van Bergen op Zoom, waer in die Heer aen zyne Excellentie Don Louis de Requesens toonde, hoe men de Stad Zierikzee en de Landen van Schouwen weder zou kunnen brengen, onder de gehoorzaamheid van zyne Majesteit, met de verdere gevolgen daer van te verwachten: 't welk aenleiding gegeven heeft tot de hachlyke onderneming der Spanjaerden, om van Tholen, over het verdronken land, den stroom doorwadende, op Duiveland te trekken, en voorts, ene kreek, die Duiveland en Schouwen van een scheid, insgelyks doorgetrokken zynde, hunnen aenslag op Zierikzee voort te zetten. Ene onderneming, die, hoewel met verlies van veel manschap, gelukt, nog bezwaerlyker uit te voeren was, dan die van den Opperbevelhebber Mondragon, welke, in den jare 1572, op ene dergelyke manier, ene tusschenwydte van ongeveer twee mylen doorwaedde, om de Stad Goes te ontzetten. - Ten laetste is aen deze Bylagen ook nog gehecht ene Naemlyst der Geresormeerde Nederduitsche, mitsgaders van die der Walsche Predikanten, zedert de Hervorming tot op den tegenwoordigen tyd.