|
| |
Losse gedachten, over de vryheid.
EEdle, dierbre, lieve Vryheid! zoo onschatbaar, mild als schoon,
U hebbe ik myn hart geheiligd; U, u wyde ik thans myn toon!
Gy, ô duurgekogte Vryheid van dit vry Gemeenebest!
Vaak bevogten, sterk verdeedigd, hebt uw' zetel hier gevest.
Elk rechtschapen Nederlander zegent nog dien blyden stond,
Wen ge op Spauje zegepraalde; toen Filippus 't Vreêverbond
Eigenhandig ondertekende, en uw' roem herleeven deed;
Toen de keten wierd ontschakeld, die men voor U had gesmeed.
Onbepaald en ongeschonden bleef uw roem en heerschappy;
Alle oprechte Vaderlanders kenden, voelden, uw waardy.
Hoe beklaaglyk zyn die Ryken, daar de Dwinglandy regeert;
Daar de Vryheid ligt aan banden, Vrede en Eendragt zyn geweerd;
Daar een laffe en slaafsche vreeze 't hart des Onderdaans beknelt,
En de Handel wordt belemmerd, onderdrukt door 't snoodst geweld.
Dank en wy des 't Opperweezen, nu ons Land 't geluk geniet,
Dat het Eendragt, Vrede en Vryheid op zyn' grond gevestigd ziet.
Vryheid is de ziel van 't leeven! de Almagt blaast ons in 't begin,
Met den adem van het leeven, tevens zugt voor Vryheid in.
Zogt men zomtyds 't groot vermogen van die dierbre Hemelspruit
Te beperken, ô, die pooging, wierd terstond gesmoord, gestuit.
Hollands Maagd blonk steeds met luister, schoon ze dikwerf wierd belaagd;
Hier door is 't, dat zy bestendig d'eedlen Hoed der Vryheid draagt.
Dat we U dan, ô Vryheid! roemen; gy, de zuil van Neêrlands staat,
Gy, zoo algemeen aanminnig, zyt der braaven Toeverlaat.
Vryheids invloed werkte ook tevens op den Godsdienst van dit Land.
Romes heerschzugt had hier eertyds haare zegevaan geplant;
Altaars, Beelden, Missen, Bullen, Ban en Aflaat, in dien tyd
Door der Paussen magt gewettigd, waren toen der Kerk gewyd.
Maar zints dat de blyd' Hervorming 't Bygeloof verdreeven heeft,
Is 't dat ook de Godsdienstvryheid in deez' vryë Landen leeft.
| |
| |
Beulen, Galgen, Raders, Staaken, voor die toen niet dagt als zy,
Zyn vernietigd; elk leeft vreedzaam in zyn Godsdienst, en denkt vry!
Ach! hoe zou de Vryheid kwynen, zoo hier ieder Onderdaan
Was verpligt de Leer te omhelzen, die 's Lands Kerk is toegedaan,
Zoo men hen, die anders leerden, streng vervolgde om hun geloof,
En Geweetensdwang invoerde, voor alle overtuiging doof;
't Zou hier een Woestyn' gelyken, Neêrland zou geen Neêrland zyn;
En de Vryheid deezer Landen ware een Vryheid slegts in schyn.
Godsdienstvryheid! dierbre Vryheid in ons Vaderland gevest!
Gy zyt een der sterkste zuilen van dit vry Gemeenebest.
Maar 'er is nog andre Vryheid, dan in Kerk of Burgerstaat;
Vryheid in de Zamenleeving, Vryheid in den Wil en Daad.
Dog die burgerlyke Vryheid, dikwerf te onbepaald misbruikt,
Zou in 't eind' te verre loopen, zoo haar drift niet wierd gefnuikt,
Door 's Lands wettige Overheden, die, vol zorgs, in 't algemeen
Voor 't belang der Burgren waaken, en de rust van Groot en Kleen.
Vryheid in het willen egter is een Geestelyk geschil,
't Wordt bestreden, ook verdeedigd; liever zwyge ik hier van stil.
Dan de Vryheid van de Drukpers, agt ik' noodig, nuttig, goed;
Mits men nimmer sterk of hoonend op den Staat of Godsdienst woedt.
't Kan niet dan verbittring baaren, wen men Schrift op Schrift verspreidt,
Dat en Staat en Godsdienst lastert, of het Ongeloof verbreidt.
Trotsche Britten! dartle Franschen! uwer Schriften schaênde Pest
Is, helaas! te diep gekroopen in dit vry Gemeenebest.
Door uw Boeken, zoo verleidend, als welspreekend, wordt een hart,
Ongewapend voor die listen, in 't bedrieglyk net verward.
Kweekt uw stelzels in uw Ryken; zaait dat zaad in uw Gebied;
Maar besmet deez' Nederlanden met zulk schaadlyk Onkruid niet!
Veelen stellen ook de Vryheid, in te leeven naar hunn' smaak;
't Volgen hunner woeste driften is hun eenigst, liefst, vermaak.
Als zy hunn' bestemde uuren, 't zy by Vrouwen, Spel of Wyn,
Zoo zy waanen, vrolyk slyten, agten zy zich Vry te zyn.
Dan helaas! dit is een Vryheid, ongeöorlofd, schandlyk, kwaad;
Hoe bekoorlyk ze ook moog' schynen. De ongeregelde Overdaad
Dooft de schoonste Zielssieraaden; knakt 't gezondste en sterkst' gestel;
En de Vryheid, daar ze op roemen, is der rampen bittre Well'.
Zal ik eindlyk hen ook pryzen, dien de Vryheid zo bekoort,
Dat zy zelfs het Huwlyk haaten, om te leeven ongestoord?
| |
| |
Neen gewaande Vryheidsminnaar! gy, gy zyt te laaken. Zy,
Die het Huwlyk vloeken, schuwen, zyn een Pest der Maatschappy.
Wen zy ongebonden leeven van den zoetsten band, die bindt,
O, dan smaaken zy een Vryheid, die by haar geen weêrgaê vindt.
Maar genooten ze eens 't genoegen van het heilryk Egtverbond;
Zy verfoeiden ras die Vryheid, als nadeelig, ongegrond.
Dan trof hen 't aandoenlyk, 't streelend, en 't natuurlyk Schildery
Van twee minzaame Egtgenooten, die, gezeten zy aan zy,
Zich zien leeven in een Spruitje, dat, op 's Moeders zagten schoot
Neêrgelegen, door zyn lachjes, zyner Oudren vreugd vergroot;
Daar de schranderheid des Vaders reeds in 't jeugdig weezen straalt.
Waar tog vinden ze een genoegen, dat by zulk genoegen haalt?
O de lieve naam van Vader is zoo edel, streelt zoo bly,
Geeft ons agting, roem en eerbied, in der Menschen Maatschappy.
Keer, gewaande Vryheids minnaar! zie uw dwaaling, ken uw pligt,
Kies het eerlyk, vreedzaam Huwlyk, dat op aarde een Hemel stigt;
't Schenkt u aangenaamer Vryheid, dan gy elders vinden kunt;
Huwlyks vryheid heeft tog altoos door haar zoetheid uitgemunt.
'k Heb dus Vryheids roem gezongen, als de grootste zaligheid,
Die me in 't leeven ooit kan smaaken; 'k heb haar schoon ten toon gespreid:
En hoe konde ik anders zingen? ik, die voor de Vryheid ben,
Die haar waarde en haar vermogen zelf door de ondervinding kenn'?
Dat dan Vryheid leeve! en blyve 't heiligst, edelst, waardigst pand
Der gelukkige Ingezeetnen van ons dierbaar Vaderland!
Nunquam otiosus.
amsterdam,
1776. |
|
Auteursrechtvrij