De Tweede Ronde. Jaargang 5

[p. 43]

Drie gedichten
Jaap Westerbos

De veertig martelaren, 4e eeuw

Te Sebaste in Armenië, een bergachtige streek
in Klein-Azië, werden zij,
ten tijde van de laatste kerkvervolging,
zwaar gefolterd. Ongekleed en midden in de nacht
(die helder en vol sterren was, want het was winter)
dreven de soldaten van de keizerlijke macht hen
in het ijskoude water dat
stil en dreigend, dat kouder dan bevroren leek.
En de duivel kneep die daarin lag te wachten,
terwijl hij kil langs ledematen streek en
zoals een hoer liefde, de warmte uit veertig lichamen
waste. Gewone soldaten die aan de afgoden geen
offers meer brachten; een aantal van veertig dat
moedig van de geschreven en eeuwenoude wet afweek,
de wet die hen nu meedogenloos strafte.

Zij hadden deze marteling niet overleefd
als hun geloof het water niet constant verwarmde.
En als die éne afvallige die
met een luide, o zo oude kreet aan de kou ontsnapte,
niet onmiddellijk was vervangen door een bewaker die
twijfelde en op dit Teken wachtte: dan waren er
wel meer niet zo halsstarrig geweest.
Nee, niets kon van deze gelovigen de moed verzwakken;
en God die hun genadeslag de volgende morgen van
nabij bekeek zou hen de Kroon der Martelaren
verschaffen.
Maar slechts twee namen werden op Zijn bevel niet
door de slordigheid van de Tijd weggeveegd:
die van Cyrion en Candidus.

[p. 44]

Kloosterleven, 6e eeuw

‘Nog twintig dagen tot Paasmaandag, en ik
ben koud en moe,’ schreef ik gisteren
in de kantlijn naast het evangelie van
Mattheüs. Het vasten is zwaar
dit jaar, het regent onwaarschijnlijk veel
en de meeste dagen zijn zo donker, wreed
is deze maand, wreed dit leven van
boete doen, de wind die als mijn moeder vroeger
geen plek van mijn cel onbespied laat.
En al ben ik nog niet oud, 28 meen ik,
toch gaan mijn ogen snel achteruit zodat
de kwaliteit van mijn werk, de krullen en
de letters zekerheid verliezen, en veel
lijnen aarzelen, neigen tot de grilligheid van
onze Ierse rotsen. (In kleur en afkomst
zijn wij gelijk.) Ik had me juist op
de vanzelfsprekendheid van mijn ervaring
ingesteld en deze trots doet me streng straffen,
ik zal ervoor bidden, niet voor mezelf
maar voor het werk. Het is slecht om zo
te klagen maar desondanks denk ik
aan Columbanus, aan zijn voorstel,
aan zijn ijver en zijn ogen. Had ik ‘ja’ gezegd,
dan was ik nu op reis, dan had ik andere,
maar vernieuwde zorgen.

[p. 45]

Spaanse zendelingen, 16e eeuw

Wij zagen onder ons de stad wegzinken in het dal,
eerst nog versterkte de afstand de geluiden,
toen was er plots die mist, die stilte.
We liepen over bergen, over treden, uitgehakte paden.
We schrikten raven op, later adelaars, steenbokken
sprongen voor ons uit als naar boven ketsende stenen en
we werden belaagd door een horde maagden,
kleine meisjes uit de gehuchten die zich kirrend
aanboden maar tussen hun benen schuilde de dood.
Het werd kouder, witter,
de lucht was moeilijker te ademen, was ijl.
Het werd almaar lichter,
een steeds helderder en zuiverder geschijn.
We renden, hijgden, we struikelden haast over onze lastige
pijen maar dáár was dan de Kroon, de Zetel van de
Ongenaakbare, en met begerige handen tastten we in de
ons ontsnappende lucht naar die gouden, die hemelse Kroon
maar er was niets hoger dan onze vingers die
graaiden, graaiden, niets was zo hoog.