De Tweede Ronde. Jaargang 2

[p. 103]

Vertaald proza

[p. 104]

Van het ene slot naar het andere^*
L.F. Céline
(Vertaling Frans van Woerden)

Eerlijk gezegd, zo tussen u en mij, eindig ik nog slechter dan ik ben begonnen... trouwens, zo goed begonnen ben ik ook niet... ik ben geboren, ik zeg 't nog eens, in Courbevoie, Seine... ik zeg 't voor de duizendste maal... na heel wat keren heen en weer eindig ik toch wel allermiserabelst... 't is de leeftijd zult u zeggen... jazeker, de leeftijd!... dat klopt!... zo over je drieënzestigste is 't een hele opgaaf weer aan de slag te komen... weer een praktijk op te bouwen... waar dan ook!... ik vergat u te vertellen!... ik ben arts... een medische praktijk, dat is, onder ons gezegd en gezwegen, niet alleen een zaak van weten en geweten... maar voor alles, bovenal, van persoonlijke charme... persoonlijke charme als je over de zestig bent?... misschien dat je nog dienst kan doen als ledenpop, museumstuk... desnoods... de belangstelling wekken van wat maniakken op zoek naar raadselachtige geheimen... maar de dames? zo'n geparfumeerde, opgeschilderde, gelakte sik in z'n zondagse pak?... praktijk of geen praktijk, arts of geen arts, afschuwelijk vinden ze 't!... zo'n vogelverschrikker!... zwemt ie in z'n geld?... dan kan 't er net mee door!... hmm! hmm!... maar zo'n grijze bedelaar?... weg ermee! moet je maar eens horen wat ze zeggen, de dames, op straat, in de winkel... 't gaat over een jonge collega... ‘Och mevrouw!... als u eens wist, mevrouw!... 'n ogen! 'n ogen dat die dokter heeft!... hij begreep meteen wat ik mankeerde!... en die druppels die hij me heeft gegeven! 's middags en 's avonds!... 'n druppels!... die jonge dokter is een wonder!...’ maar dan als 't over jou gaat... als jij over de tong gaat!... ‘'n Tandeloze, rochelende, gebochelde zuurpruim die van toeten noch blazen weet...’ dan kan je wel inpakken... damespraat is soeverein!... de mannen knoeien wetten in mekaar, de dames houden zich bezig met serieuzer za-

* Het hier opgenomen fragment vormt het begin van Louis-Ferdinand Célines D'un château l'autre, het eerste van de drie boeken die Céline schreef over zijn oorlogsverleden en de nasleep daarvan. Dit boek verschijnt in het najaar van 1981 bij Uitgeverij Meulenhoff onder de titel Van het ene slot naar het andere, in de vertaling van Frans van Woerden.

[p. 105]

ken: de Openbare Mening!... een medische praktijk staat en valt bij de dames!... heb je ze niet op je hand?... ga je dan maar verzuipen!... zijn die dames van je een stelletje achterlijke imbecielen, brallende idioten?... nog mooier! hoe geborneerder, hoe botter ze zijn, volslagen ezelskoppen, hoe soevereiner!... je kan je doktersjas wel weer inpakken en de rest ook!... de rest? ze hebben alles van me gestolen in Montmartre!... alles!... rue Girardon!... ik zeg 't nog eens... ik kan 't niet genoeg zeggen!... ze doen of ze me niet horen... terwijl dit nou precies is wat ze wTel moeten horen!... ik zet de puntjes op de i... alles!... er hebben mensen bij mij ingebroken, wrekende bevrijders, en die hebben alles meegenomen naar de vlooienmarkt!... alles versjacherd!... ik overdrijf niet, ik heb bewijzen, getuigen, namen... al mijn boeken en mijn instrumenten, mijn meubels en mijn manuscripten!... de hele mikmak!... niets heb ik teruggevonden!... geen zakdoek, geen stoel!... zelfs de muren waren verkocht!... de woning, alles!... zo in hun zak gestopt! daarmee uit! ja, ik hoor u al denken!... niets is natuurlijker! dat dat ú niet zal overkomen! dergelijke dingen overkomen u niet! u heeft uw voorzorgsmaatregelen al genomen!... zo communistisch als de eerste de beste miljardair, zo Poujadistisch als Poujade^*, zo Russisch als alle slaatjes bij mekaar, nog Amerikaanser dan Buffalo!... keurig onder één hoedje met alles wat meetelt, Loge, Cel, Sacristie, de Wet!... Vranzoos nieuwe stijl als geen ander!... de loop der Geschiedenis voert dwars door je reet!... erebroeder?... natuurlijk!... beulsknecht? we zullen zien!... valbijllikker?... kom, kom! Intussen heb ik geen Pachon^* meer... ik heb een Pachon geleend om korte metten met lastposten te maken, er gaat niets boven!... je zet ze in een stoel, je neemt hun bloeddruk op... omdat ze te veel vreten, te veel drinken, te veel roken, is 't maar zelden dat ze niet tegen een maximum aanzitten van 22... 23... voor hen is het leven een fietsband... 't enige waar ze bang voor zijn is hun maximum... dat ze barsten! doodgaan!... 25!... dan houden ze op met hun fratsen! hun sceptische opmerkingen! je vertelt dat ze tegen de 23 aan zitten!... en je ziet ze nooit meer terug! die blik van ze bij het weggaan! de haat!... wat ben jij een sadistische moordenaar! ‘tot ziens! tot ziens!...’

Goed!... met mijn Pachon zorg ik in elk geval goed voor mijn vrienden... ze waren gekomen om zich vrolijk te maken over mijn ellende... 22!... 23! en weg zijn ze!... maar alles bij elkaar, zonder

* Poujade, oprichter van een rechtse Boerenpartij, die in 1956 met 52 zetels in het parlement kwam.

* Pachon, bloeddrukmeter, genoemd naar de uitvinder.

[p. 106]

er verder omheen te draaien, zou ik 't liefst mijn praktijk willen opdoeken... maar voortleven moet ik! diabolicum! tot mijn pensioen aan toe! nou ja, misschien... niks ‘misschien’, bezuinigen! op alles meteen!... allereerst de verwarming!... de hele vorige winter nooit meer dan 5^o! daar zijn we helemaal aan gewend... in getraind! neem dat van me aan!... Noordelijke training! vier winters lang hebben we 't daar uitgehouden... bijna vijf... bij 25 onder nul... in een soort bouwvallige stal... geen vuur, absoluut geen vuur, zelfs varkens zouden er van de kou zijn omgekomen... dat meen ik!... dus getraind zijn we wel!... het hele strodak waaide weg... de sneeuw en de wind dansten binnen rond!... vijfjaar, vijf maanden in het ijs!... Lili, ziek, geopereerd... en geloof maar niet dat die ijskast gratis was! allesbehalve!... vergis je niet!... alles heb ik betaald! ik heb de rekeningen nog, ondertekend door mijn advocaat... gelegaliseerd door het consulaat... kan je nagaan dat ik geen rooie duit meer heb!... en niet alleen vanwege die piraten van de Butte Montmartre... maar ook vanwege de piraten van de Baltische Golf!... de piraten van de Butte Montmartre wilden me laten leegbloeden... m'n darmen de rue Lepic laten afglibberen... de Baltische piraten, die wilden me met scheurbuik te grazen nemen... tot alleen m'n botten over zouden zijn, in die Venstre-gevangenis van ze... 't scheelde niet veel... twee jaar in de bak, drie bij twee meter!... toen kwamen ze op het idee van kou... de stormwind van de Grote Belt... we hebben 't uitgehouden! vijfjaar en betaald!... elke cent betaald! ik herhaal! stel je voor, al mijn spaarcenten!... mijn auteursrechten!... mee met de stormwind!... plus de inbeslagneming door de Rechtbank!... dat was me een mooie vertoning! maar ik had 't wel zien aankomen!... heel vaag!... mijn pak, 't enige dat ik heb, dat is van '34! ik had wel zo'n idee!... ik ben niet van het Poujade, ik ontdek een ramp niet vijfentwintig jaar later, als alles is afgelopen, in puin gelegd en gemummificeerd!... laat ik u voor de grap eens vertellen over dat voorgevoel van '34!... dat er zware tijden op til waren voor modieuze lieden... ik had een kleermaker op de avenue de l'Opéra... ‘Ik wil een pak, maar opgelet! uiterst degelijk!... Poincaré! supergabardine!... genre Poincaré!’

Poincaré had net z'n mode gelanceerd! die jekker van 'm! een heel bijzondere snit... ik kreeg wel waar voor mijn geld!... dat pak heb ik nog... onverslijtbaar!... ga maar na!... het heeft die hele tocht door Duitsland meegemaakt... Duitsland in '44... onder de

[p. 107]

bombardementen! en wat voor bombardementen! en al die vier jaar... in die hutspot van mensen, branden, tanks, bommen! myriatonnen puin! het is wat verschoten... meer niet! en daarna al die gevangenissen!... en vijfjaar aan de Baltische Golf... o, en dat vergat ik nog! die vlucht Bezons-La Rochelle... en de schipbreuk bij Gibraltar! toen had ik 't al! al die grote verhalen tegenwoordig over ‘nylon’ pakken, Grévin-ensembles, atoomkimono's... ik moet 't nog zien!... dat van mij is er nog! versleten, dat wel! zeker! tot op de draad!... na veertien jaar avontuur!... wij ook trouwens, versleten tot op de draad!

Het ligt niet in mijn gewoonte er pittoresk uit te zien, me te kleden om in 't oog te lopen... zoals schilders... Van Dyck... Rembrand t... Vlaminck... nee!... heel onopvallend, heel gewoontjes... ik ben toch arts... witte jas... imitatie-nylon... heel correct... binnenshuis zie ik er dus heel keurig uit... alleen buiten lukt 't niet zo, met m'n Poincaré-pak aan... ik zou ook een nieuw pak kunnen aanschaffen... zeker!... door nog meer te beknibbelen... op alles... ik weet niet of ik 't wel kan... ik ben net als mijn moeder... zuinig! bezuinigen! maar toch ook bepaalde zwakheden... mijn moeder is gestorven aan een hartaanval, op een bank, en ook van de honger, ze ontzegde zich te veel, ik zat in de gevangenis, Vesterfangsel, Denemarken... ik was er niet bij toen ze stierf, ik zat in de ‘dodencel’, paviljoen K... daar heb ik achttien maanden opgeknapt... er zijn geen erger doven dan Oostindisch doven, je kan altijd rustig je hele verhaal nog es afdraaien...

Nou ik 't toch over m'n moeder heb, ondanks haar hartkwaal, de uitputting, de honger, alles, is ze gestorven in de vaste overtuiging dat 't alleen even een moeilijk ogenblik was, maar dat je erdoorheen kwam, als je je tanden op elkaar zette en de buikriem aanhaalde, dat alles weer net als vroeger zou zijn, dat een sou weer een sou zou zijn en een kwart pond boter weer vijfentwintig centimes zou kosten... ik ben van vóór '14, toegegeven... geldsmijterij is me een ware gruwel... als ik kijk naar de prijzen!... hoeveel een kostuum kost bijvoorbeeld!... mij niet gezien... ik zeg bij mezelf: alleen een President, een Volkskommissaris, een Picasso, een Gallimard kunnen zich nog kleden!... als je berekent hoeveel calorieën zo'n Volkskommissaris-pak vertegenwoordigt, daar zou ik minstens een jaar van kunnen leven, literaire arbeid verrichten, naar de Seine kijken, wat musea bezoeken, de telefoonrekening betalen... alleen een gek steekt zich tegenwoordig nog in de kle-

[p. 108]

ren!... aardappels, wortels, natuurlijk!... noedels... wortels... mij zul je niet horen klagen!... we hebben 't slechter gehad!... veel slechter!... en tegen betaling!... laten we mekaar niet misverstaan!... al mijn auteursrechten! de hele Reis!... niet alleen m'n meubels en m'n manuscripten!... alles hebben ze weggejat... bruut geweld!... niet alleen in Montmartre en Saint-Malo!... 't zuiden!... 't noorden!... 't oosten!... 't westen!... piraten overal!... de Côte d'Azur of Scandinavië!... hetzelfde slag!... breng je iets tegen ze in... dit... of dat... laat 't maar... 't enige waar 't ze om te doen is, die lui, is om je d'r bij te lappen met artikel 75!^* de grote vrijbrief om je de darmen uitje lijf te snijden, je alles te ontstelen, en gehakt van je te maken!

Terug naar m'n koetjes en kalfjes!... ik had 't met u over menu's... wat mezelf betreft, hoe minder ik eet, des te beter 't voor me is... zo zit dat!... maar met Lili ligt dat heel anders!... Lili moet eten... daar maak ik me wel zorgen over... dat beroep van 'r met dat eten van ons!... maar er is één luxe die we ons permitteren... dat zijn de honden... onze honden... blaffen dat ze doen!... 'n vent aan 't hek?... de een of andere treiter of moordenaar?... je laat de meute los! woef! woef! niemand meer!...

‘Waar woont u dan eigenlijk?...’ zult u vragen... ‘fiere Artaban?’^*

In Bellevue, meneer!... halverwege de helling! de parochie van Bellevue!... ziet u wel?... 't dal van de Seine... net boven die fabriek op 't eiland... niet ver daarvandaan ben ik geboren... ik herhaal 't nog een keer... je kan je niet genoeg herhalen voor die hardleerse ezels!... Courbevoie, Seine, rampe du Pont... d'r zijn er die de pest in hebben dat er mensen van Courbevoie zijn... m'n leeftijd ook, ik herhaal m'n leeftijd ook nog es... 1894!... zit ik te zeuren?... te zeveren?... daar heb ik 't recht toe!... ieder die van de vorige eeuw is heeft 't recht te zeuren!... en godbetert te klagen!... en daarbij ook, 't hoge woord moet er maar uit, te walgen van al dat stompzinnige en botte gepeupel, dat maar zit te schransen en te zuipen, met d'r bek vol van de Bastille en de place du Tertre en moet-je-d'r-soms-nog-meer-van-horen! god weet waar 't allemaal vandaan komt!... de Périgord! de Balkan! Corsica!... niet van hier!... u heeft net als ik gezien hoe ze d'r tussenuit knepen... en waar stoof 't allemaal naartoe, hals over kop? bij miljoenen gingen ze weer naar huis! verdomd als 't niet waar is! en 't leger ook!... terug de klei in, de molsgaten in!... die min van mij, in

* artikel 75, artikel uit het strafrecht dat de doodstraf stelt op landverraad.

* Artaban, spreekwoordelijk trotse held uit Cléopatre, van Lacalprenède.

[p. 109]

Puteaux, in de sentier des Bergères... of moet ik 't er maar liever niet over hebben?... laat dan maar!

Terug naar Bellevue... naar ons uiterst strenge dieet... voor mij zou zoiets nog wel gaan... met mij is 't m'n hoofd... hoe minder ik eet, des te beter 't is... ik wankel op m'n benen, dat wel... ze kunnen zeggen: Kijk es! hij is bezopen!... dat zeggen ze ook... zorg er altijd voor dat je bekend staat als een dronkelap, niksnut, luilak, kinds op de koop toe... en daarbij een ouwe bekende van de justitie!... je wordt veracht? moet je aan wennen!... wat mezelf aangaat, mij als ouwe man, ik heb 't al gezegd, hoe minder ik eet, des te beter 't gaat!... maar Lili, die is geen ouwe vrouw! die moet d'r balletlessen geven! veel brengt 't niet op, die balletlessen van 'r!... niet eens de verwarming!... ze doet wat ze kan... ik ook, ik doe ook wat ik kan... goed dan, zonder 't op een janken te zetten, 't gaat echt niet!... eerlijk gezegd en zonder franje, precies zoals 't is... we leiden een veel zwaarder leven dan de minste arbeider van tegenover ons, daarbeneden bij Dreyfus^*... als ik eraan denk wat die hebben!... sociale trekkers! jazeker mevrouw!... verzekeringen, vakantie, een maand vakantie!... ik moest es zo'n Poznanstreek^* bij Dreyfus uithalen?... omdat ik 't zo rot heb? dat ik niet eens aan 't loon van een veger toekom? ze zouden 't niet begrijpen!..., veger bij Dreyfus! sociaal trekker! vakantie! verzekeringen! als ik bij het bagno van Dreyfus zou horen, 'n respect dat ze zouden hebben!... maar als ik zeg dat ik van 't bagno van Gaston ben, lacht iedereen zich kapot!... d'r is maar één ding waarin ik bevoorrecht ben!... omdat ik voor de Vranzosen ben opgekomen heb ik recht op murenvol met affiches, ben ik een rasverraaier, die joden in mootjes heeft gehakt, die de Maginot-linie heeft verkwanseld, en Indo-China en ook nog Sicilië... o, ik maak me geen enkele illusie!... zelf geloven ze geen woord van die gruwelen, maar één ding staat vast, daar ben ik zeker van, namelijk dat ze me dood zullen pesten!... kop van Jut van de racisten van de overkant! propagandamateriaal...

Maar nu belangrijker zaken!... ik had 't met u over de winter in Bellevue... over de kou... daar lach ik om!... ik hoor mensen klagen... ik zou ze wel es willen zien in Scandinavische omstandigheden... storm aan de Baltische kust, onder een doorzeefd strodak dat boven je hoofd wegwaait!... en 25 graden onder nul en niet zomaar een weekend... vijfjaar mevrouw! ik was m'n cel nog niet uit!... ik zie 't smoel van Loukoum^* al, ik zie 'm al een gat in 't ijs

* Dreyfus, Renaultfabriek onder directie van Pierre Dreyfus, bijgenaamd ‘het bagno van Dreyfus’.

* Poznan, stad in Polen waar in 1956 een arbeidersopstand uitbrak.

* Loukoum, Norbert Loukoum en Achille Brottin staan voor de auteur Jean Paulhan en de uitgever Gaston Gallimard (Célines uitgever). Loukoum is ook de benaming voor een soort oosterse zoetigheid.

[p. 110]

hakken, in die bevroren zee!... en Achille dan! met die bende van 'm!... maar waar 't vooral om gaat!... dat die makkers eerst eens 'n douw krijgen van twee jaar bak, in de Venstre, met artikel 75 aan hun reet! ik zou die gezichten wel es willen zien!... 'n goed dat 't ze zou doen!... ja, ja... ja, ja... wat zouen ze eruit zien!... we zouen mekaar de hand kunnen drukken... eindelijk zouden woorden hun niet meer baten...

Ik had 't met u over daarbeneden, over 't eiland... ik moet 't over bepaalde dingen hebben, dingen waar ouwe mannen zich voor interesseren... veel van die voor 75 procent verminkte oorlogsinvaliden hebben ze niet, evenmin als vrijwilligers van de lichting '12!... zo is 't leven! 't is geen verwijt!... ik had maar een beetje aan de drank hoeven zijn, bij m'n debuut, zeg vanaf de lagere school, en ik had er allemaal niks van gemerkt, was ik nu veger bij Dreyfus geweest... met alle voordelen van dien, sociale voorzieningen, respect...

Laten we 't over 't doktersvak hebben... ik krijg nog wel wat patiënten... dat wel!... je kan nooit es erover opgeven dat je absoluut zonder patiënten zit!... nee! eentje af en toe... goed!... ik onderzoek ze... niet slechter dan andere artsen... ook niet beter... vriendelijk, dat ben ik wel! o ja, heel vriendelijk! en erg nauwgezet!... nooit één modieuze diagnose!... nooit één achteloze behandeling!... vijfendertig jaar lang nooit één raar recept!... maar vijfendertigjaar, dat kan Bruin, ondanks alles, toch niet volhouden!... niet dat ik me niet op de hoogte houd!... vergis je niet! vergis je niet!... ik lees alle prospectussen grondig door... twee, drie kilo per week!... de brand erin! de brand in die troep! mij zullen ze niet betrappen op een ‘onverantwoord doktersvoorschrift’!... als je je buiten de oude Codex begeeft... alledrommels! alleduivels!... waar je dan naartoe gaat? de strafrechter?... tiende Kamer?... Buchenwald? Siberië?... dankjewel!... 'n kabbalist, gevaarlijke alchimist! niks kunnen ze me maken! alleen één kleinigheidje... dat ik nooit geld vraag! ik kan m'n hand niet ophouden!... zelfs niet bij de as...^* zelfs niet bij de amg... en ik blijf volhouden!... uit trots! of ik gek ben! maar hoe moet 't met de kruidenier?... voor noedels?... 'n pak beschuit?... en kolen! of zelfs 't water uit de kraan! door nooit 'n rooie duit aan m'n patiënten te vragen heb ik m'n ruiten erger ingegooid dan Petiot^* toen ie ze in z'n oven braadde!... 'n aristocraat, dat ben ik, alsjeblieft!... de aristocraat van de rampe du Pont!... meneer Schweitzer, abbé

* AMG, AS, Assistance Médicale Gratuite; Assurances Sociales.

* Petiot, Marcel Petiot, arts die tijdens de oorlog in Parijs vele moorden pleegde op joden die hij beloofde het land uit te zullen smokkelen. Hij verbrandde de lijken in de verwarmingsoven van zijn villa.

[p. 111]

Pierre, Juanovici, Latzareff, die kunnen 't zich permitteren mooi weer te spelen... maar ik ben louche en onguur!... vooral omdat ik net uit de nor ben, hoe weet geen mens!

De patiënten waarover ik 't met u had, degenen die nog bij me komen, vertellen me over hun gezondheidstoestand, 't leed waaronder ze gebukt gaan... ik luister ernaar... vooruit maar weer!... vooruit maar weer!... de details... de omstandigheden... vergeleken met wat ik, Lili, de afgelopen twintig jaar voor onze kiezen hebben gehad... goeie genade! wat 'n groentjes!... en in wat voor staat we eruit zijn gekomen!... die tere bloemknopjes!... voor nog geen derde! geen tiende deel... zouden ze al onder 't meubilair kruipen!... al 't meubilair! brullend van afgrijzen!... voor zover d'r nog leven in zit!... als ik dan naar dat gejeremieer zit te luisteren kan ik 't niet nalaten tegen mezelf te zeggen: Jij godvergetese stomme kaffer, hoe speel je 't klaar? je zo in de nesten te werken?... hoe kom je erbij? mij hoor je niet meer!... geef mijn portie maar aan 't kattebeest Thomine, daar... brrt! brrt! op m'n papier... 't kan 'm geen laars schelen wat ik zit op te lepelen! brrt! brrt! 't laat de hele wereld koud! dieren! mensen! vette idealen!... als je 't maar weet!... zo vet als Churchill, Claudel, Picasso, Boelganin bij elkaar! posteriores, posteriora! en brrt! brrt! ook u zult erbij horen!... communistje-kapitalistje! kampioenen vetkwabbenkwekers! rentenierende Volkskommissarissen! je reinste spoken anno 1900, in verbeterde uitgave!... ga m'n patiënten maar es vertellen dat ze misschien konden proberen... voor hun bestwil! alles voor hun eigen bestwil! misschien wat minder vlees te eten!... voor hun spijsvertering! 'n haat dat dat geeft!... je bent de goden te na gekomen!... Bikken en Zuipen! daar kan geen politieke hartstocht tegenop!... wat een toewijding, wat een vuur!... geloof je niet in de biefstuk? heb je iets tegen whisky? voer 'm af! Wat mij betreft, ik zei u al dat het leven, zelfs een zeer ascetisch leven, nog uitermate duur is... begrijp me goed, als je door niemand wordt geholpen! nergens ondersteund!... niet door de gemeente, niet door de sociale verzekeringen, noch door een politieke partij, noch door de politie... integendeel! precies 't tegendeel!... iedereen die ik ken wordt geholpen... de hele kliek souteneert mekaar... 'n beetje hier... 'n beetje daar... hier wat meer... daar wat minder... 'n dikke envelop... opzij in 'n hoekje van de gang! zoals abbé Pierre... zoals Boileau... gezellen van 't een of ander... van de koning of 't Leger des Heils!... zoals Schweitzer,

[p. 112]

Racine, Loukoum... altijd met hun snuit in de een of andere trog!... duistere zaken-brothers!... centje, astublief!

De hele zaak zou alleen maar lachwekkend zijn, meer niet... ik zou niet zo kankeren, als ze me vanwege 't racisme niet alles hadden afgejat! tien jaar lang, zeg ik je!... tien jaar! van niks dan smeerlapperijen, niet te geloven! ze liggen te kankeren om hun Suezkanaal!... als ze 't met hun eigen klauwen hadden gegraven... ja, dan hadden ze 'n potje mogen klagen! wat ze van mij hebben gestolen in de rue Girardon was allemaal handwerk!... of ze 't zullen meenemen naar 't paradijs?... misschien!... tien jaar smeerlapperij, waarvan twee jaar cel... terwijl zij, die lui, Racine, Loukoum, Tartre, Schweitzer, met de collectebus rondgingen... eerst hier... dan daar... duiten en Nobelprijzen ophalen!... bakken met poen! opgeblazen, pafferig, zoals Goering, Churchill, Boeddha!... opgeblazen paffers, plethorische Volkskommissarissen... tien jaar zeg ik! 't komt weer bij me boven!... waarvan twee in de gevangenis... met artikel 75 aan m'n reet! wie komt voor me op? niet dat schrijverstuig! niemand geeft 'n kik, ik kan praten als Brugman, 't is of ik helemaal naar Denemarken was gegaan voor een ‘Celparty’! of ik met opzet m'n hele hebben en houen had uitgedeeld aan de alcoholici van Montmartre!... nee, ik zal er lang op kunnen wachten voordat ze voor mij een herdenkingsbordje ophangen, met fanfarekorps van de politie en gratis drankje op 't stadhuis, ‘op deze plaats werd beroofd...’ leer mij de mensen kennen, alles wat ze niet aangaat, hun of hunne darreme, bestaat niet! zo simpel is dat!... ik vergeet niks!... noch de kruimeldiefstalletjes, noch de grote... en de namen ook niet... alles! niks!... zoals iedereen die een beetje geschift is, haal ik m'n schade in door me dingen te herinneren... dat is me een grap geweest!... terwijl ik in de cel zat, met dat artikel 75 aan m'n gat, hebben ze gauw alles weggesleept! ik heb nieuws van m'n plunderaars, ik hou me op de hoogte, 't gaat ze uitstekend! de misdaad heeft ze goed geloond!... neem bijvoorbeeld agent Tartre!... aan m'n voeten tijdens de moffen, idool van de Jeugd, Ereridder in de Blablabla-orde!... opgeblazen, slappe kin, slappe kont, vette pens, brilletje, geurtje en de rest! 'n kruising tussen Mauriac en 'n platluis!... 'n snufje Claudel Gnome et Rhône!^* broze bastaards!... verklikkers en de Pest! misdaad loont!...

Nu we toch bij de schone letteren zijn aangeland wil ik 't met u over Denoël^* hebben... de vermoorde Denoël... o, kwalijke neigin-

* Gnome et Rhône, wapenfabriek waarvan de auteur Paul Claudel een der directeuren was.

* Denoël, Robert Noël, Célines eerste uitgever, vermoord op 2 december 1944.

[p. 113]

gen had ie genoeg, daar niet van!... als 't moest, lapte ie je d'r zo bij, allicht, wat dacht je! één goed ogenblik, gunstige omstandigheden... en hij had je vastgebonden en verkocht!... of hij bedacht zich, putte zich uit in verontschuldigingen, hij was net als die... die... (wel honderd namen), maar er was één ding dat 'm redde... zijn hartstocht voor de literatuur... hij had oog voor vakwerk, hij had respect voor schrijvers... wel iets anders dan BrottinL. Brottin Achille, da's de meest smerige kruidenier die je kan hebben, met die lage voorgevel van 'm, een onverbiddelijke zak... 't enige waar die aan denkt is z'n poen! meer poen! steeds meer! de ware totale miljardair! en steeds meer hielelikkers eromheen!... tong uit de bek en broek naar beneden...

De vermoorde Denoël las alles... Brottin is net als Claudel, hij leest alleen de financiële pagina... de letterzifters, die zitten in de ‘Pin-Brain-Trust’: Norbert Loukoum president!... tjongejonge!... kan je nagaan wat daar wordt afgepaft, voetengewassen en 'n end weg wordt getrompetterd, daar bij die letterzifters! om te beslissen gooien ze kop of munt! weer een auteur erbij!... duizenden en nog eens duizenden, hun kelder ligt er vol van! als ze de hele troep es in de vuilnisbak donderden?... de vuilnisman zou 't niet lezen!... wat kan 't me ook schelen... vuilnisemmer! da's waar ook! nou sla ik toch even een figuur!... vuilnis weggooien? d'r staan twee vuilnisemmers op me te wachten!... als ik 't niet doe, wie doet 't dan?... niet Brottin!... ik zit ermee opgescheept!... tanden op elkaar, kleine! niet Loukoum! nog liever dood!... dat voer ik nou al vierenzestig jaar lang op, die ‘tanden op mekaar’-vertoning! 'n figuur!... je zal d'r toch weer aan moeten geloven... de vuilnisemmer en ‘tanden op mekaar, kleine’!... van m'n huis naar de weg is 't 'n goeie tweehonderd meter... heuvelaf, dat moet ik erbij zeggen!... ik doe 't 's nachts, dan word ik niet gezien... ik laat ze aan de weg staan... maar ze worden gejat!... er zijn al zeker tien emmers van me gepikt... ach, 't zijn niet alleen die Zuiveringsacties... gejat wordt er de hele tijd, alles... overal! bovendien berokken ik me enorm veel schade door zelf m'n afval naar buiten te brengen... 't bewijs? ze noemen me geen dokter meer... gewoon ‘meneer’... straks noemen ze me nog ouwe zwerver! ik wacht erop... een arts zonder dienstbode, zonder huishoudster, zonder auto, en die zelf z'n afval naar buiten draagt... en die nog boeken schrijft ook!... en die in de gevangenis heeft gezeten... moet je je es even indenken!...