Twee zestiende-eeuwse Spelen van de Hel

[p. VIII]

Afkortingen

Tekstuitgaven

Alsf. P., 1500, Alsfelder Passionsspiel, ed. R. Froning, Drama des M.A. II 567, III 74.

Antw. Sp., Spelen van Sinne .... ghespeelt binnen Antwerpen, 3 Aug. 1561.

B = Spel van Sinnen van de Hel vant Brouwersgilde, deze uitg. blz. 1 vlg.

(A.) Bijns, Refereinen van -, ed. W.L. van Helten, R'dam 1875.

Boom d. Schr., Den Boom der Schriftueren, 1539, ed. G.D.J. Schotel, Utr. 1870.

Brix, P., 15e e., Brixener Passion, besproken: Wackernell.

Bruer Willeken, Hasselt 1565, zie R. Roos, 198-220.

Charon, Van -, den helschen schippere, 1551, ed. W. de Vreese, 1895.

Chesterplays, 1450?, ed. Deimling-Matthews, E.E.T.S. e.s. 62 (1892), 115 (1916).

Chr. K., Tspel van de Christenkercke, ed. G.A. Brands, Utr. 1921; vgl. Ts. 42, 156.

Drie Kluchten uit de 16e Eeuw, uit T.M.B., ed. F.A. Stoett, Zutphen 1932.

Drijderley Ref., 1561, ghepronuncieert op het Rott. landjuweel; in één band met Rott. Sp.

Eerste Bliscap, Die - van Maria, ± 1447, ed. W. de Vreese, Haag 1931.

Erlau, Hs. 15e eeuw, Erlauer Spiele, ed. K.F. Kummer, Wien 1882.

Everaert, Spelen van Cornelis -, ed. J.W. Muller, L. Scharpé, Leiden 1898-1900.

Fundgr. II 296, Wiener Osterspiel, ed. Hoffmann v. Fallersleben, 2 dln, Bresl. 1830-37.

G = Spel van Sinnen van de Groote Hel, deze uitgaaf, blz. 19 vlgg.

H. Leckertant, Een Esbatement van Hanneken L., zie Drie Kluchten.

Hall. P., Haller Passion, 15e e., besproken: Wackernell.

Hass. Hist. Sp., Hasseltse ‘historiael’ spelen, hs. 1611-15, ed. K. Ceyssens, Leuven-A'dam 1907.

Hess. K., 15e e., Hessisches Weihnachtsspiel, ed. R. Froning, Drama des M.A. III, 904.

Innsbr. P., 14e e., Innsbrücker Osterspiel, ed. Mone, Altteutsche Schauspiele, 1841.

Katmaecker, Een Batement vanden -, zie Drie Kluchten.

Klosternb. P., ± 1225, Klosterneuburger Osterspiel, zie Pfeiffer.

Kluchtspel^2, Het Ned. - van de 14e tot de 18e eeuw, 3 dln, ed. J. v. Vloten, Haarlem 1878.

v.d. Laan, N., Rederijkersspelen t. Bibl. v.h. Leidsche Gemeentearchief, Haag 1932.

Loterijspel, Jan van Hout, 1596, ed. J. Prinsen JLz., Ts. 23 (1904), 201-56.

Mnl. Leg. en Ex.^2, C.G.N. de Vooys, Mnl. Legenden en Exempelen, Gron. 1926.

Moortje, G.A. Bredero, ed. F.A. Stoett, Zutphen 1931.

Nyeuvont, Van Nyeuvont, Loosheit ende Practike, Hoe sy Vrou Lortse verheffen, facsimile-uitgave v. E. Neurdenburg, Utr. 1910.

Ontr. R., Tspel v.d. Ontrouwen Rentmeester, Hasselt 1588, zie R. Roos 78-136.

Pfarrk. P., 15e e., Pfarrkircher Passion, besproken: Wackernell, 98.

Pfeiffer, ed. Klosternb. P., Jahrb. d. Stiftes Klosterneuburg I, 1908.

Pyr. en Th., Spel v. sinnen v.d. Historie v. Piramus en Thisbe, begin 16e e., ed. G. Kalff, Trou Moet Blijcken, Gron. 1889.

Red. P., 1464, Redentiner Osterspiel, ed. R. Froning, Drama des M.A. I 123.

Rhein. P., 1461, Das rheinische Osterspiel, ed. H. Rueff, Abh. d. Ges. d. W. zu Gött., Phil.-Hist. Kl., n. F. 18. 1, 1925.

van Rijnbach, A.A., De Kluchten v. G.A. Bredero, A'dam 1926.

R(oode) Roos, Hasseltse zinnesp. 16e e., ed. O. v.d. Daele, F. v. Veerdeghem, Bergen 1899.

de Roovere, Anthonis, ± 1450, door G.C. van 't Hoog, A'dam 1918.

Rott. Sp., 1561, Spelen v. Sinne v.h. Rotterdams Landjuweel, Antw. 1564.

S.J.O., Van Sint Jans Onthoofdinghe; Jan Thönissen fec. tamsterdam, Reyer Gheurtz scr. a^o 1552; hs. te Brussel; zie Kalff XVIe E. I 218, 282, Gesch. III 16, te Winkel II 453.

Saint Adrien, Le Livre e. Myst. d. glor. seign. e. martyr -, 1450, ed. E. Picot, 1895.

[p. IX]

Schuyffman, Een Esbatement vande -, zie Drie Kluchten.

Sotslach, ± 1550, hs. te Brussel. Tekst voor T.M.B. gecopiëerd, omgewerkt voor Lieft' Boven Al. ed. F. Lyna-W. van Eeghem. Brussel, De Vrienden v.h. Boek, 1932.

Sp. d. M., De Spiegel der Minnen, door Colyn van Rijssele, 1e helft 16e E., ed. M.W. Immink, Utr. 1913.

Towneley Plays, 15e e., ed. Pollard-England, E.E.T.S. e.s. 71, 1925.

Trauwe, Die -, 16e e., zie R. Roos 138-196.

Trudo, Spel van Sint Trudo, ± 1550, ed. G. Kalff, Trou Moet Blycken, Gron. 1889.

Valcooch's Regel der Duytsche Schoolmeesters, ed. P.A. de Planque, Gron. 1926.

Van Vrouwen e.v.M., Van Vrouwen ende van Minne, bloemlezing van E. Verrijs, Gron. 1871.

Veel. Gen. D., Veelderhande Geneuchlycke Dichten, Tafelspelen ende Refereynen (Mij v. Ned. Lett.) Leiden 1899.

Voorleden Tijt, 16e e., ed. N. van der Laan.

W.P., 13e e., Wiener Passionsspiel, ed. R. Froning, Drama d. M.A. I, 305.

Uit de handschriften van Trou moet blijcken

C 9 Een spel van de Heylige Kerck; Haarlemse omwerking van Chr. K. (zie Ts. 42, 156-162) Van Lauris Jansz:

D 2 Vrow Lors 509-949 (rest niet bewaard, Ts. 49, 1), 24 Nov. 1565.

D 6 Van Meestal, hoe hij .... neering en welvaert verjaecht ...., ongedateerd.

D 9 Hoe dat die werlt haer versufte maeltijt gheeft ...., ongedateerd.

D 10 Hoe dat menich bedruct hart .... verleyt wert en .... tot Christum geweesen ...., 1577.

D 12 Jesus onder die leeraers, Lucas III, ongedateerd (± 1580).

E 10 Hoe dat die mensch Redelickheyt veracht ...., ongedatered.

E 11 Hoe die mensch die werlt wil bevechten ...., ongedateerd.

E 12 Van Meestal die om pays roepen, 1559.

F 7 Van deenvoudige Mensch, ongedateerd.

F 8 Van den afval vant Gotsalige Weesen ...., ongedateerd.

F 9 Van tgeslachte der Menschen .... ongedateerd.

F 10 Hoe Mennich Goet Hart verlangt nae Trijcke Goodts, ongedateerd.

F 11 Van die Genaede Goodts tot den Inwendigen Mensch, misschien van L. Jansz., ongedateerd.

Literatuur

Allan, F., Geschiedenis en Beschrijving v. Haarlem, 4 dln, Haarlem 1874-88.

Arndt, W., Die Personennamen d. deu. Schauspiele d. M.A., Germ. Abh. v. F. Vogt, Breslau 1904.

Belg. Mus., Belgisch Museum v.d. Nederd. Taal- en L.k. (J.F. Willems), Gent 1837-46.

Bouman, A.C., Bijdr. t.d. Syntaxis d. ‘dat’-zinnen i.h. Germaansch, Utr. 1918.

Creizenach, W., Gesch. d. neueren Dramas^2, 5 dln, Halle 1903-16.

Daniëls, F.A.M., Meester Dirc van Delf, persoon en werk, Nijm.-Utr. 1932.

Die. War., De Dietsche Warande, red. J.A. Alberdinck Thijm, A'dam 1855-1908.

Enschedé, A.J., Index o.d. keur- en gebodsregisters v.d. stad Haarlem, van 1490 tot 1694, aangevuld tot 1755, Haag 1875.

Fr. v. W., Franck's Etymologisch Woordenboek, 2e dr. N. van Wijk, Haag 1912.

Franck^2, J., Mittelniederländische Grammatik, 2e Aufl., Leipzig 1910.

Godefroy, F., Dict de l'anc. langue franç. du IXe au XVe s., Paris 1881-1902.

Van Halteren, H.K., Het Pronomen i.h. Ned. d. 16e Eeuw, Wildervank 1906.

Hamaker, H.G., De middeleeuwsche Keurboeken v.d. stad Leiden, Leid. 1873.

[p. X]

Harrebomée, P.J., Spreekwoordenboek d. Nederl. Taal, 3 dln, Utr. 1858-70.

Haslinghuis, E.J. De Duivel i.h. Drama d. M.E., Leiden 1912.

Van Helten, W.L., Middelned. Spraakkunst, Gron. 1887.

Hermans, C.R., Gesch. der Rederijkers in Noord-Brabant II, 's Hertog. 1867.

Van 't Hoog, zie de Roovere.

Huizinga, J., Rechtsbronnen der stad Haarlem, Werken v.d. Ver. t. uitg. d. bronnen v.h. oude vaderl. recht, II R no. 13, Haag 1911.

Jeanroy, Le Théâtre meridional au XVe siècle, Romania 23 (1894).

De Jonge, C.H., Bijdr. t.d. kennis v.d. Noord-Ned. Costuumgesch. i.d. 1e helft v.d. 16e E. I Het Mannencostuum, Utrecht 1916.

Kil., C. Kiliaen, Etymologicum teutonicae linguae.... 1777.

Lange, C., Die lat. Osterfeiern, München 1887.

Lubach, A.E., Over de verbuiging v.h. werkw. i.h. Ned. d. 16e E., Gron. 1891.

Lübben, A., u. K. Schiller, M. niederdeu. Wörterbuch, Bremen 1875-81.

Meyer, W., Fragmenta Burana, Festschr. d. Kgl. Ges. d. Wiss. Göttingen, 1901.

Milchsack, G., Die Oster- und Passionsspiele, Wolfenbüttel 1880.

Van Moerkerken, P.H. Jr., De Satire i.d. Ned. Kunst d. M.E., A'dam 1904.

Moll, W., Kerkgesch. v. Ned. vóór de Hervorming, Arnh. 1864-67, Utr. 1869-71.

N.T., De Nieuwe Taalgids, Gron. 1906 -. J. Koopmans †, C.G.N. de Vooys.

Noord en Zuid, Taalkundig Ts. (T.H. de Beer), Culemborg 1877-1907.

Oudemans, A.C. Sr, Bijdr. t.e. Middel- en Oudned. Wdb., 7dln, Arnhem 1870-80.

Plant., Chr. Plantin, Thesaurus theutonicae linguae, Antverpiae 1573.

Posthumus, N.W., De Gesch. v.d. Leidsche lakenindustrie, I, Haag 1908.

Salv. de Gr., J.J. Salverda de Grave, De Fra. woorden i.h. Ned., Verh. Kon. Ak. v. Wet. te A'dam, Afd. Lett, N.R. VII, A'dam 1906.

Sartorius, Joa., Adagiorum chiliades III ...., 1544, Lugd. Bat. 1656.

Stoett^3, F.A., Mnl. Spraakkunst, Syntaxis, Haag 1923.

T.M.B., Haarlemse rederijkerskamer Trou Moet Blycken.

Tisch, C. Tischendorf, Evangelia apocrypha, Lips. 1853.

Ts. Tijdschrift v. Ned. Taal en Letterkunde, Leiden 1881.

Tuinman, Car., De oorspr. en uitl. v. dag. gebruikte nederd. spreekw., Midd. 1726/27.

V = E. Verwijs en J. Verdam, Middelnederlandsch Woordenboek, 1885-1929.

Vondel's Taal, Gramm. v.h. Ned. d. 17e Eeuw, W.L. van Helten, Gron. 1883.

W - Woordenboek der Nederlandsche Taal, 1882 -.

Wackernell, J.E., Die ält. Passionspiele in Tirol, Wien 1887.

v.d. Water, A., De Volkstaal i.h. Oosten v.d. Bommelerwaard, Leiden 1904.

Wirth, L., Die Oster- und Passionsspiele bis zum 16 Jh., Halle 1889.