Ts. Tijdschrift voor tijdschriftstudies. Jaargang 2008 (nrs 23-24)

[p. 64]

Onderzoeksberichten

‘Sire, y a-t-il des belges?’ Een eeuw in-tra- en internationale relaties in België (1850-1950)

Francis Mus onderzoekt de literatuur-opvattingen in de Belgische literaire tijdschriften L'art libre (1919-1922), Lumière (1920-1923) en Ça ira! (1920-1923), in het kader van het onderzoeksproject ‘'Sire, y a-t-il des belges? Een eeuw intra- en internationale relaties in België (1850-1950)’. Het project, dat wordt uigevoerd aan de K.U.Leuven, staat onder leiding van Prof. Reine Meylaerts en Prof. Lieven D'hulst en loopt van oktober 2006 tot oktober 2010. Door middel van een discoursanalyse worden in de eerste plaats de tijdschrift-interne literatuuropvattingen gereconstrueerd. De afbakening van wat (eigen en/of andere) literatuur is, wordt sterk beïnvloed door het internationale karakter van de voornoemde tijdschriften. De concrete modaliteiten van dit voor de drie tijdschriften specifieke ‘internationalisme’, schatplichtig aan de contemporaine Franse Clarté-ideologie in het kielzog van Romain Rolland en Henri Barbusse, krijgen een cruciale plaats toebedeeld in het onderzoek en worden in kaart gebracht via (onder andere) vertaalstudie. De verhouding met andere ruimtelijke opvattingen als provincialisme en nationalisme moet toelaten dit internationalisme accuraat te bepalen. Gegeven de verweving van literaire en maatschappelijke thema's, vormt een doorgedreven sociokritische discoursanalyse de aangewezen methodologie om de onderzoeksvragen aan te pakken. Het gaat dus om een functionalistische reconstructie van literatuuropvattingen (voornamelijk via kritieken, maar ook via primaire literaire teksten) en niet om een essentialistische definitie van wat eigen (Belgische of andere) literatuur is. Integendeel: net na de eerste Wereldoorlog, op een ogenblik waarop de wapens oorverdovend zwijgen en er ogenschijnlijk ex nihilo het woord genomen wordt via de oprichting van verschillende tijdschriften, is het zaak uit te maken via welke discursieve procédés geïntervenieerd wordt in het contemporaine literaire systeem.

Francis Mus

Katholieke Universiteit Leuven Promotor: Prof. Dr. L. Meylaerts Co-promotor: Prof. Dr. L. D'hulst Looptijd: 2006-2010

e-mail: [e-mail]

[p. 65]

Corpusverzameling en online editie van de correspondentie rond het tijdschrift Van Nu en Straks

Bert Van Raemdonck legt een elektronisch corpus aan met brieven van en aan de medewerkers van het tijdschrift Van Nu en Straks (1893-1894; 1896-1901). Dit editieproject is in januari 2007 gestart en zal eind 2010 resulteren in een groot digitaal brievenarchief dat volledig online wordt gepubliceerd en uit ongeveer 2.000 brieven zal bestaan. Het is een samenwerking tussen het Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie (ctb) van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde (kantl) en de Universiteit Gent en gaat gepaard met een promotieonderzoek dat begeleid wordt door prof. dr. Yves T'Sjoen, prof. dr. Anne Marie Musschoot en prof. dr. Werner Waterschoot. Het onderzoek impliceert theoretische vragen over de ontologie van (digitale) brieven en brievenedities en een analyse van bestaande standaarden, tools en markuptalen voor de codering van modern briefmateriaal. Het moet leiden tot een beter begrip van de specifieke karakteristieken waaraan het digitale archief moet beantwoorden om een zo divers mogelijk onderzoek van het tijdschrift Van Nu en Straks mogelijk te maken.

Bert Van Raemdonck

Universiteit Gent / Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie Promotor: prof. dr. Yves T'Sjoen Looptijd: 2000-2010

e-mail: [e-mail]

Een ommekeer in de Belgische poëzie: de omwentelingen van 1880

Het onderzoeksdomein van dit proefschrift behelst de poëzie in België in de tweede helft van de xixe eeuw. Een bijzondere nadruk ligt op de sleutelperiode 1850 tot 1900: die periode valt samen met een sterkere autonomiseringstendens binnen het Frans-Belgische literaire systeem (met een hoogtepunt rond 1880). In de poëzie krijgt deze tendens een dubbele betekenis: een sterkere institutionalisering en esthetisering die de poëzie gedeeltelijk loskoppelt van maatschappelijke functies, en een duidelijker eigen profilering ten opzichte van buurland Frankrijk.

[p. 66]

De drie hoofdpijlers van het onderzoek worden een analyse van de relaties en spanningen tussen het ‘officiële’ nationaliteitsdiscours omtrent poëzie en de feitelijke interne gelaagdheid van de poëtische productie; een analyse van de complexe intra- en internationale verhoudingen en een analyse van de relaties tussen Franstalige vertalingen en ‘eigen’ Franstalige literatuur. Tijdschriften worden hierbij gebruikt als middel (explicans) om de poëzie te herevalueren en om zo een welbepaalde literair-historische vraag te beantwoorden. Tegelijk fungeren ze ook als onderzoeksobject (explicandum) waarvan de werking in kaart moet worden gebracht.

Karen Vandemeulebroucke

Katholieke Universiteit Leuven Promotor: prof. dr. Lieven D'hulst Looptijd: 2004-2010

e-mail: [e-mail]