Ts. Tijdschrift voor tijdschriftstudies. Jaargang 2007 (nrs 21-22)

[p. 60]

[aankondigingen]

ts·> Bits, Bytes en Bladen
symposium over tijdschriften en tijdschriftonderzoek in het digitale tijdperk

Op vrijdag 16 mei 2008 vindt in Nijmegen Huize Heyendaal, Geert Grooteplein Noord 9 het jaarlijkse symposium plaats van de projectgroep Tijdschriftstudies van het Huizinga Instituut en is Tijdschrijt voor tijdschrijstudies. Dit jaar zal de studiedag gewijd zijn aan de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van tijdschriftcultuur en -onderzoek, in het bijzonder de impact van digitale technieken.

·> WWW.TIJDSCHRIFTSTUDIES.NL

[p. 61]

TS·> Terwijl de markt voor publiekstijdschriften nog steeds groeit, worden andere soorten tijdschriften in hun voortbestaan bedreigd en zoeken zij nieuwe mogelijkheden om hun publiek te bereiken. Steeds meer uitgevers van wetenschappelijke tijdschriften gaan over tot electronische publicatie. Dichters en schrijvers nemen hun toevlucht tot weblogs en e-zines. Ook veel papieren tijdschriften maken actief gebruik van de interactieve mogelijkheden van het internet.

Naast de repercussies die deze recente ontwikkelingen hebben op het tijdschrift als medium, bieden zij ook nieuwe mogelijkheden voor de tijdschriftonderzoeker. Oudere tijdschriften worden beter geconserveerd dankzij digitale technieken en diverse softwareprogramma's kunnen de tijdschriftonderzoeker helpen zijn studie-object in kaart te brengen.

Het internet biedt ook veel nieuwe kansen voor onderling contact en uitwisseling van ideeën en materialen, mogelijkheden die nog lang niet ten volle worden benut. De redactie van ts·> hoopt hier verandering in te brengen door een website te lanceren die als platform kan gaan fungeren voor Nederlandse tijdschriftonderzoekers.

Tijdens het symposium op 16 mei willen wij de stand van zaken op het gebied van tijdschriften en digitalisering bespreken vanuit zoveel mogelijk verschillende (praktische en theoretische) invalshoeken. Het is de bedoeling dat verschillende tijdschriftgenres aan de orde komen. Ook zal de nieuwe website worden gepresenteerd.

Wij nodigen u van harte uit een voorstel te doen voor een bijdrage van 30 minuten. Uw voorstel dient voor 1 januari 2008 gericht te worden aan [e-mail]. De geselecteerde bijdragen kunnen te zijner tijd worden gepubliceerd in ts·>.

Als u van plan bent het symposium te bezoeken, kunt u dat nu reeds aangeven per e-mail. Wij houden u dan op de hoogte van het programma.

[p. 62]

Encyclopedie van Nederlandstalige Tijdschriften 1600-1815

Redactie:
dr. e.m. van meerkerk - dr. p.j.h.m. theeuwen
prof. dr. j.j.v.m. de vet - dr. m. van vliet
dr. p.w. van wissing (redactiesecretaris)

De groeiende wetenschappelijke belangstelling voor tijdschriften heeft de laatste jaren naast een keur van onderzoekers ook een aantal degelijke monografieën en artikelen opgeleverd. Maar wie ooit een studie heeft verricht naar Nederlandstalige periodieken, weet dat het gebrek aan lexica en andere overzichtswerken het historisch onderzoek aanzienlijk bemoeilijkt. Zelfs een eenvoudige inventarisatie van periodieken in een bepaald jaar of periode, laat staan een onderzoek naar een inhoudelijk thema, is geen sinecure.

Ook in het buitenland bloeit het pershistorisch onderzoek getuige enkele gedegen studies. Zo kent Frankrijk over de periode 1600-1789 de Dictionnaire des journaux en de Dictionnaire des journalistes. Het zijn belangrijke naslagwerken voor het pershistorisch onderzoek, óók voor Nederlands- en Franstalige tijdschriftauteurs die in de vroegmoderne tijd in de Republiek werkzaam waren.

Hoewel er binnen het Nederlands taalgebied een indrukwekkend aantal periodieken is verschenen, zijn pershistorische naslagwerken nauwelijks beschikbaar. Om die reden heeft de redactie het initiatief genomen in die lacune te voorzien en voorbereidingen te treffen om tot een uitgave te komen die de vergelijking met de Franse Dictionnaires kan doorstaan: de Encyclopedie van Nederlandstalige Tijdschriften. Met deze brief treedt de redactie voor het eerst in de openbaarheid.

Inhoud

De Encyclopedie van Nederlandstalige Tijdschriften wil voor het Nederlandse taalgebied worden wat de Dictionnaire des journaux voor Frankrijk is. Het na-

[p. 63]

slagwerk zal uiteindelijk informatie bevatten over alle periodieken die tussen circa 1600 en 1815 in het Nederlands zijn verschenen. Met periodieken bedoelen we uitgaven die een vaste, minstens halfjaarlijkse periodiciteit nastreefden.

De redactie heeft uit de stcn-database Periodieken een groslijst samengesteld waaruit verhandelingen, prijsboeken en vreemdtalige tijdschriften zijn gefilterd. Zo is een bestand van ongeveer 400 periodieken ontstaan. Het is een dynamisch bestand, waaraan steeds nieuwe titels zullen worden toegevoegd. Aangezien de groslijst bewerkt wordt is deze momenteel niet beschikbaar.

Seriewerken worden buiten beschouwing gelaten, kranten daarentegen worden wel opgenomen. De encyclopedie zal voorts beschrijvingen van almanakken bevatten, voorzover ze als politiek kunnen worden gekenschetst of een belangrijke rol vervulden in het culturele domein. Ook eenmalige uitgaven, waarvan aannemelijk is dat ze bedoeld waren als periodiek, worden bij het project inbegrepen.

Nederlandstalige tijdschriften uit bijvoorbeeld Oost-Indië, Suriname, de Antillen en Zuid-Afrika zullen eveneens worden opgenomen. Dat Zuid-Nederlandse periodieken tot het onderzoeksgebied behoren, spreekt vanzelf. Andere gebieden met Nederlandstalige cultuursegmenten, zoals Berbice, Demerary, Formosa, Oost-Friesland en Oost-Indië, dienen nog nader op het voorkomen van periodieken te worden onderzocht.

Opbouw lemmata

De informatie over deze periodieken wordt verzameld aan de hand van een vast format. Dit vormt de basis voor de gedrukte en digitale publicatie van de Encyclopedie van Nederlandstalige Tijdschriften. Alle relevante informatie kan hierin schematisch en systematisch worden verwerkt. Op deze manier hoopt de redactie binnen enige jaren - met úw hulp! - de evidente achterstand op de cultuurgebieden die Nederland omgeven, in te lopen en het pershistorisch onderzoek een belangrijke impuls te geven.

De redactie nodigt u dan ook van harte uit aan het project deel te nemen door één of méér lemma's voor uw rekening te nemen. U kunt, bijvoorbeeld

[p. 64]

op basis van eigen onderzoek, uw voorkeur voor een of meer titels kenbaar maken. U kunt ook een titel in overleg met de redactie kiezen. Zodra overeenstemming over de keuze met de redactie is bereikt, sturen we u het format en de auteursinstructie toe. De deadline is 1 november 2008. De bijdragen zullen worden beoordeeld op volledigheid, correctheid en schrijfstijl. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van de encyclopedie berust bij de redactie.

Hoewel de Encyclopedie van Nederlandstalige Tijdschriften uiteindelijk online raadpleegbaar zal zijn, wil de redactie een honderdtal lemma's in een bundel laten verschijnen. Afhankelijk van de verkoopresultaten zal in overleg met de uitgever worden besloten of er meer delen op papier zullen verschijnen, dan wel of er uitsluitend digitaal zal worden gepubliceerd. In het laatste geval kunnen aanvullingen gemakkelijker worden verwerkt.

Wij vernemen graag of u uw medewerking aan dit project wilt verlenen. Voor uw reactie of vragen kunt u zich richten tot de redactiesecretaris, Pieter van Wissing ([e-mail]).