De Tsjerne. Jaargang 12

[p. 192]

Frysk en frjemd:

Frjemd - dochs frysk

Immen dy't weet hat fan dy dingen dielt ús mei, dat der yn it okkerdeis forskynde diel - it 45ste - fan de twade útjefte fan de Bol'sa'a Sovetska's Enciklopedi'a (bls. 599 en 602, foar hwa't it neislaen wol) inkelde artikels skreaun binne oer resp. Frysk rjocht, Fryske eilannen, Fryske tael, Friezen en Fryslân. Dy artikels binne likernôch gelyk as dyselden dy't yn de earste útjefte fan 1935 opnommen wiene. Hwer't men út konkludearje mei, dat Fryslân alle ‘suveringen’ glânsryk oerlibbe hat! Lytse foroaringen binne der fansels wol, bygelyks yn de litteratueropjeften.

Hwat opfalt is oan de iene kant it wol tige biheinde karakter fan dizze ynformaesjes oer Fryslân foar de Sovjet-boarger, oan de oare kant treft jin it folslein saeklik karakter fan de ynljochtings, dy't dus eins likegoed yn in Amerikaenske ensyklopedy stean koene. De Fryske Biweging wurdt mei gjin wurd oer praten en de Fryske litteratuer moat it dwaen mei de meidieling dat der ‘nettsjinsteande (it bistean fan it Hollânsk as offisiële rykstael) in Fryske litteratuer bistiet, dy't foarme is op basis fan de westfryske dialekten’. Fierders hawwe de Russyske gearstallers folstien mei bleat geografyske en histoaryske gegevens, sûnder hokfoar demagogyske ynterpretaesjes of hwat dan ek.

Dat lêste kin spitigernôch net sein wurde fan de greatere artikels Niderlandy (yn diel 29) en ek Gollanskij 'azyk (diel 2, fan 1952).

Roman oer Gysbert?

It Gysbert Japiks Komité 1666-1966 hat in tal Fryske litteratoaren oansocht, in skets yn to leverjen foar in to skriuwen roman oer de 17e ieuske dichter, forantwurde en gaedlik om it folk tichter by de Bolswerter master to bringen. It Komité sil de skriuwer fan de bikroande proef opdracht jaen ta it skriuwen fan de roman dy't dan eventueel al of net mei stipe fan it Komité ta gelegenheit fan de bitinking útjown wurde kin.

Koart nijs

Op in gearkomste fan it Literair-Histoarysk Wurkforbân fan de Fryske Akademy hat de hear J. Piebenga û.m. pleite foar it bistudearjen fan de âlde Fryske wetten en oarkonden fan de ‘geasteswittenskiplike’ kant en fan it bisjen fan de hiele Noardsékultuer yn âlde tiden yn great forbân; sprekker seach hjir in taek foar immen dy't goed mei de Aldnoarske litteratuer en de godstsjinsthistoarje op 'e hichte is. * Piter Terpstra en S.J. van der Molen hawwe togearre yn opdracht fan VVV to Ljouwert in iepenloftstik skreaun oer De boumaster fan de Aldehou, dat ûnder regy fan Lammert Popma en Bouke Tuinstra yn 'e haedstêd oan de foet fan de Aldehou opfierd wurde sil. * Anna Blaman hat dit jier de Nederlânske steatspriis (P.C. Hooftpriis) foar letterkunde krige. * Fan Feike Feikema, Amerikaensk skriuwer fan Frysk komôf, dy't tsjintwurdich skriuwt ûnder it pseudonym Frederick Manfred, is in nije roman útkommen Morning Red. It is in forhael fan oer de 600 bledsiden dat spilet yn Sioux-lân ûnder politike yntriganten en misdiedigers.

FREARK DAM.