Trotwaer. Jaargang 28

[p. 270]

Yn it lân fan 'e blinen....
Henk van der Veer

Oer: Jurjen van der Meer, Freedtemiddei frij, AFUK, Ljouwert, 1996. Priis: f 14,90.

‘Jurjen van der Meer skriuwt ferskes om foar te dragen, lietsjes om te sjongen en gedichten om oer nei te tinken. Gewoan omdat er it leuk fynt om te dwaan’. Flaptekst-gejeuzel fan it boppeste buordsje dat te lêzen stiet op 'e bondel Freedtemiddei frij, 46 fersen om foar te dragen fan Jurjen van der Meer.

‘Leuk’ as ik ergens it mier oan ha is dat wol it wurdsje ‘leuk’. Harrekrammele, wat no ‘leuk’?

‘Leuk’ hat hielendal gjin betsjutting, is in leech neatsizzend wurd en komt aldergelokst net yn it Frysk wurdboek foar.

‘Leuk’ hat ek hielendal gjin ambysjes, mist pretinsjes, is in wurd sûnder kloaten.

De bondel fan Van der Meer is ornearre foar bern fan 10 jier ôf en de fersen binne yn 'e ôfrûne 10 jier skreaun. It grutste part fan de produksje hat skoalmaster (hoe soe't ek oars) Van der Meer skreaun foar ‘de’ jierlikse foardrachtskriich. Dizze kriich is fan 1968 ôf bekend wurden ûnder de namme FeRstival.

Oer it doel fan de kriich wurdt yn 'e bondel Poëzij op 'e planken (ferskynd by it 50-jierrich jubileum fan de foardrachtskriich fan de Provinsiale Underwiisrie yn 1992) it folgjende sein:

a.	befoardering fan de belangstelling foar de literatuer yn it algemien en foar de Fryske yn it bysûnder;
b.	fuortsterking fan frijmoedigens yn it nei foaren kommen;
c.	befoardering fan in goede ‘dicty’.
d.	it befoarderjen fan it skriuwen fan poëzij foar jongerein;
e.	it fersprieden fan poëzij oer de skoallen;
f.	it soargjen foar in foarrie gaadlike gedichten om foar te dragen, dy't by de tiid binne en oansprekke.

Neist punt d. hat Van der Meer benammen besocht om punt f. fan boppesteande doelstellings te realisearjen liket my ta. Ik skriuw mei opsetsin ‘besocht’, want oft er der ek yn slagge is om dizze doelstelling te realisearjen is fers twa. De foarrie is mei 46 fersen útwreide, in absolút feit. Mar oft de fersen ek gaadlik en by de tiid binne? Lit ús de bondel mar ris hifkje.

Lykas yn 'e measte dichtbondels dy't de ôfrûne 25 jier foar bern ferskynd binne kin ek by de seleksje fan Jurjen van der Meer syn fersen in folgjende kategoarise yndieling makke wurde: fantasije-fersen, fersen oer de natoer yn 'e romste sin fan it wurd, gedichten oer ûnderfinings, gefoelens en tinzen fan bern oangeande harsels en de wrâld om har hinne.

Spitigernôch is der yn 'e útjefte gjin ûnder-

[p. 271]

ferdieling makke, sterker noch (= slimmernôch) alle fersen steane troch mekoar hinne.

In fers oer in drinkeldeade stiet neist in ferske oer in bûtergieltsje. Tusken de ballade fan Jitske en de ballade fan Willem en Suze stiet in heal dozyn oare rymstikjes. Koartsein: tematys besjoen in rommelich gehiel. Der is ek gjin oardering oanbrocht yn gronologise sin. Dat hie oars net sa gek west, al wie 't allinne mar om te sjen oft der yn de ôfrûne tsien jier ek in bepaalde ûntwikkeling te merkbiten is yn it wurk fan Van der Meer.

Oft alle fersen ek gaadlik binne om foar te dragen freegje ik my ôf. Krij no it kwartet fersen Sûchnettel (s. 12), Bûtergieltsje (s. 19), Hynsteblom (s. 56) en Tuorrebout (s. 62) ris. Dizze fersen binne as't my net mist foar de Fryske skoalle TV-searje ‘Fjildblommen’ skreaun. Soksoarte fan fersen binne mei in hiele oare yntinsje skreaun as ‘foardrachtsfersen’. De ‘blomkefersen’ hawwe in funksje yn it gehiel fan de boppeneamde floara lessesearje. Net mear en net minder.

Foar alle 46 fersen jildt in heech einrymgehalte, fansels tige noflik foar wannear't in fers út 'e holle leard wurde moat. Mar it ferheget fuortendaliks ek it sinteklaze-ferske-nivo fan dizze fersen. Boppedat is it rym fan in wurd wolris wichtiger as de betsjutting. As foarbyld de lêste strofe fan it fers Narje (s. 54):

Mem seit: ‘Moatst dyn snút ris hâlde,
meitsje har no net sa boas.’
Mar ik kin 't gewoan net litte,
't sit der yn, it is net oars.

‘Boas’ en ‘oars’ rymket fansels prachtich, mar it wurd ‘boas’ moat hjir taaleigen besjoen dochs echt ‘lilk’ wêze. It is net sekuer genôch. Noch sa'n foarbyldsje dêr't it wol sekuerder kind hie. Yn it oars net iens sa minne fers De soldaten (s. 17) skriuwt Van der Meer yn 'e earste rigel fan de twadde strofe: ‘En doe't op 't lêst de stilte foel [..]’. De fraach dy't my nei it lêzen fan dizze sin troch de holle spûke wie: Kin de stilte falle? Nee, in stilte kin falle, mar dat is wat oars!

Ynhâldlik fyn ik de fersen nochal ris ûnder it nivo fan ‘10 + bern’. In fers lykas Ferklaaie past earder by bern fan fiif jier as by de doelgroep fan dizze bondel. En bern fan 16 (yn it fers Myn broer) nei BZN? Fansels, it kin mar it komt sa stadichoan al datearre oer.

It hiele hear oersjend kin ik net oars sizze as dat ik Freedtemiddei frij in tige meagere bondel fyn. Gjin inkeld fers bliuwt wat fan hingjen, en wat dat oanbelanget passe dizze fersen ek sa goed op 'e Skriuwerskalinder. Hooplik tinke bern der oars oer. En de dichter sil sûnder twifel in lange noas meitsje as yn novimber de kranten wer berjochtsje dat ‘Fersen fan Jurjen van der Meer populêr op FeRstifal’ binne. Yn it lân fan 'e blinen ...