Trotwaer. Jaargang 22

[p. 158]

[Nummer 4/5]

Ynlieding

By it wurd ‘literatuer’ komme al gau oare wurden by jin op, wurden lykas literatuerlist, skoalûndersyk, eksamen en mear fan dat soart yslike saken. Dat literatuer ek noflik, ûntspannend, ja sels moai wêze kin, wol jin by al dy aaklikheden wolris út it sin reitsje. No binne der hiel wat minsken, dy't in soad frije tiid yn dy literatuer stekke. Dat kinne skriuwers wêze, dy't ferhalen skriuwe of fersen, èn minsken dy't wurk fan skriuwers trochjaan en stal jaan wolle, sawol yn de foarm fan boeken as fan literêre tydskriften. Al dy minsken, neist fansels de lêzers, litte sjen datst ek niget oan literatuer hawwe kinst.

Lang hat it sa west, dat by praat oer literatuerlisten en -eksamens net daliks oan jongereinliteratuer tocht waard. Faak mocht dy net iens op in list stean. Stadichoan lykwols is de lêste jierren de belangstelling foar dy literatuer, ek yn it ûnderwiis, groeid. Boeken as De hele Bibelebontse berg, it foarich jier útkommen boek oer de skiednis fan it Nederlânske berne- en jongereinboek, en Wat heten goede kinderboeken, in proefskrift dêroer, litte dêr wat fan sjen. Oan PABO's en universiteiten is der omtinken foar, krekt lykas yn tydskriften en kranten. Ek yn Fryslân is sûnt de santiger jierren de belangstelling foar dit hoekje fan de literatuer grutter wurden. In wurkgroep fan it Skriuwersbûn ûnder de tapaslike namme Berneboekepraat docht al sûnt 1979 syn bêst om dy literatuer, en foaral de Fryske, hieltyd wer yn 'e belangstelling te krijen. Stúdzjedagen foar minsken út it basisûnderwiis, oandacht op PABO's, yn bibleteken en net te ferjitten literêre prizen bringe dy boeken hieltyd wer by de minsken. De trijejierlikse Simke Kloostermanpriis koe al trije kear útrikt wurde. Mar ek nasjonaal en ynternasjonaal sjongt de Fryske jongereinliteratuer har sankje mei.

Dat der no in dûbeldik nûmer fan Trotwaer ferskynt, groatfoal mei wurk fan jonge minsken, hat in dúdlik oanwiisbere oanlieding. It nûmer ferskynt yn oktober 1990. Dan komt de kommisje ‘Frysk Festival’ foar it ljocht mei de útfiering fan har plannen. It hiele jier troch hawwe der al festiviteiten west op allerhanne kultureel mêd. Yn oktober is de literatuer oan bar en it like de ‘feestkommisje’ aardich ta, om dy no ris hielendal op te setten om de berne- en jongereinliteratuer hinne. Fjouwer dagen lang sil der fan alles te rêden wêze, fan in sympoasium oant en mei in Bibelebonts feest, allegear yn it teken fan ‘Europa 1992’.

In oare oanlieding wie it feit, dat leararen Frysk yn it fuortset ûnderwiis der gauris oer klagen, dat se har learlingen en studinten

[p. 159]

sa'n bytsje materiaal biede koene. O ja, romans, ferhalen en fersen binne der sa stadichoan wol aardich wat, en guon ek noch bêst fan kwaliteit. Mar as se wat mear oer eftergrûnen en oer skriuwers witte woene, dan wie dat altyd in hiel gesyk. De Trotwaer-redaksje like it wol aardich ta om mei in spesjaal nûmer oer en mei dy jongereinliteratuer te kommen en frege ûndersteande trije minsken as gastredaksje. Dy woene mei it meitsjen fan dit nûmer in bytsje yn boppeneamd ferlet fersjen. Sy hawwe skriuwers frege nij materiaal foar dit Trotwaer-nûmer te leverjen. Guon wiene al wer drok dwaande mei nije boeken en hiene it sadwaande net oan tiid om ek noch foar Trotwaer yn it spier. Dochs fûn de gastredaksje, dat sy net ûntbrekke mochten yn dizze ‘show’; fan harren is dêrom, mei har tastimming, wat útsocht út al besteande boeken. Sa is der in moai oersjoch ûntstien, oer wat de Fryske jongereinliteratuer optheden ynhâldt. Om de saak kompleet te meitsjen hawwe de skriuwers, op fersyk, dêrneist koarte beskriuwings fan libben en wurk jûn. Wie dat al bedoeld foar mear studieus omgean mei de literatuer, de eftergrûnartikels oer evergreens, queeste, poëzij en sjenres tsjinje datselde doel.

Wy as gastredakteuren hoopje, dat wy mei dit nûmer in tsjinst bewize oan learlingen út it fuortset ûnderwiis, studinten fan PABO's, learareopliedings, universiteiten en oare ynstellings, en oan elkenien, dy't him/har mei jongereinliteratuer dwaande hâldt.

Wy hawwe der mei in soad wille oan wurke en wy binne der wiis mei, dat wy Laura Tietjens freegje koene om dit dûbelnûmer ek in moai uterlik te jaan. Wy hoopje, dat ek oaren it mei niget besjen en lêze sille.

De gastredaksje:

Alex Riemersma

Wim van der Schaaf

Jant van der Weg-Laverman