Trotwaer. Jaargang 22

[p. 38]

Josse de Haan
Wat bisto leaflik Babel

Efter de tichte gerdinen soe de leage fan de tiid stal krije. Henneman stie der garant foar. Dat wie toaniel, dat wie it boartsjen mei de maskers, it ferskowen fan de tiid en it ynelkoar rinne litten fan doe en no, sa't njonken him ek de tiid weromhelle en ferknipt waard yn de frou mei wa't er yn it teater siet. De frou op wa't er in tritich jier lyn fereale wie. Dy tiid kaam nea werom, mar dy tiid siet wol nêst him yn 't plúche fan de skouboarch.

Fansels, hy seach har wer rinnen, hy seach har wer lizzen. Troch it hege gers, efter de beamwâl fan in pôle. Dat hie net de ferrassing west, dat siet ommers yn syn holle grift. Dat gers mei de printe foarm, letter, fan har rêch, har holle en har billen. It wie ommers syn finger dy't stadich oer dat liif kuiere, oer dy noch lytse ferheginkjes, oer dat lytse rûge propke fel en fleis. It tuorke fan Babel wie út soarte Babel bleaun. Leaflik en fral sêft.

Dat hie er allegearre daalk weromfûn doe't se op sa'n tweintich of tritich sintimeter foar him stie. In pear oeren lyn.

Yn al dy films, yn al dy oare liven en tuorkes fan Babel spile ommers it foarste tuorke altiten in rol. Dêr hie de tiid gjin grip op krigen. Hy wie der ôfgryslik bliid mei. Mar oare tinzen skeaten as angels troch syn kop, dêr't sy gjin weet fan hie, en dat soe er ek nea mear útlizze kinne. Yn dat opsicht hie de tiid syn wurk dien.

De lêste kear dat er har seach krige er de ûnderhûdske warskôging dat er it mar earne oars sykje moast. Dy op in hotêne wize útsprutsen ferburgen meidieling koe him net wjerhâlde en sis dat se it earste ljipaai dochs wol oan har dochter jaan moast. Dat hie te krijen mei in tradysje fan jierren, ek al hie er dan noait fierder west as de stoepe. De mem hie 't begrepen. Se tanke him foar de geste. Se soe it trochjaan oan har dochter, dy't er yn de keamer seach. Dat hûs en dat fan grutte Gryt wiene de twa huzen dêr't men net fierder kaam as de drompel, ek al reinde it as de sykte, ek al frear it fyftjin graden. Dy stoepen fan granyt leine moaiaardich de klam op de sosjale ferskillen yn it doarp. Efter dy stoepen barden saken fan in hegere oarder lykas boppe de houten stoepkes foar de kânsels yn de tsjerken.

Jûns baarnde der in ljocht, boppe efter in heech finster, dêr't er him wolris yn syn tinzen ferpleatste as er weromkaam, it lytse dykje lâns dat fan de grutte strjitwei nei it doarp rûn. It geheim bleau bestean, en ek dat hie syn aardige kan-

[p. 39]

ten,want dreame oer wat bestie, en dochs net benei te kommen wie, joech fansels ek in spesjale sinsaasje. Letter, yn syn eigen bêd.

Hy fielde datselde sa likernôch doe't er nei it toaniel seach, dêr't in man foar in tichte doar kaam. De ljochten efter de gerdinen, ûnder en boppe, baarnden, mar nimmen die de doar fan 't slot. It snijde licht, en in stoel dy't njonken de jiskepûde stie begûn te ferwegen. De man skrok doe't er dat yn 'e rekken krige, en hy kuiere de strjitte del, it tsjuster yn.

De muorre fan it hûs tearde fansiden en iepen, en men hearde it mâlgûlen fan in bern. In frou yn in reade keamerjas kaam op de oerloop, efter, boppe de keamer, oanstowen en die de doar iepen dêr't yn de keamer derefter it bern jankte en krite. In pear tellen letter, doe't se werom kaam, bleau se ferheard stean. Se seach de bank dy't rjocht oerein stie, en de trep op rûn.

It ljocht gie út. De frou njonken him yn de skouboarchstoel lake. Hy koe it lûd werom, fan twaëntritich jier ferlyn. Se lake folslein frij en iepen, lykas doe soms. Ja, in inkelde kear.

Se skille dy deis om in oere of alve. Dat hiene se ôfpraat, want oardelhûndert kilometer en de goed tritich jier moasten fansels hiel stadich útwiske wurde. Foar safier at dat mooglik wie. Dan koe men net samar foarinoar oer stean yn in folle stasjonshal, of yn in kroech op in hoeke yn 't sintrum. Nee, de telefoan wie yn dit stik fan saken in nijsgjirrich tuskenkontaktmiddel, en hie op 't lêst sa njonkelytsen ek al in poarsje yntimiteit krigen. In soad lju libben ommers al meielkoar yn it 06-systeem fan de telefoantsjinst. Stimmen hiene eagen, mûlen en geslachtsorganen ferfongen.

De stêd wie neutraal gebiet, dêr leine gjin neitinzen, gjin assosjaasjes út it ferline, út de tiid dat se elkoar noch elke dei seagen, tegearre nei skoalle fytsten en in pipermuntsje hellen by in muoike fan har. Moarns betiid at se dêr de krante bringe moast, of naaiguod. Hy harke wer troch de hoarn nei har wurden.

‘Ik bin hjir al even, mar ik tocht, ik wachtsje mar in setsje, want ik moat earst ek wat akklimatisearje. Is 't net wier?’

Hy seach troch de telefoan har mûle dy't er altiten sa waarm fûn hie, sa ferrekt sensueel. Hy hope dat it bleaun wie. Oan har toan en wurden te hearren soe dat wol gelyk wêze. Sokke lippen soargen foar in útnoadigjende toan, wylst sunige mûlen nei syn idee foar hege en skerpe toanen soargen. Sa kaam dat alteast op him oer.

‘Bliid datsto der bist. Ik fyn 't no al tige spannend, om te witten dat wy aansens tegearre troch de stêd rinne, lâns al dy grêften en al dy lju dy't ús net kenne en fan wa't wy neat wite. Ik fyn dat wol rêstich. It is hiel wat oars as doe yn 't âl-

[p. 40]

de doarp dêr't elkenien ús koe.’

‘Ja, fansels, lokkich wol, mar der binne noch folle mear ferskillen. Wy binne in tritich jier âlder wurden. Miskien kinst my net iens mear. Ik bin net mear fyftjin of sechtjin.’

‘Ik haw noch in foto út dy tiid. Ik sil him aansens ris efkes opsykje. Dan kin 'k dy teminsten net foarby rinne. Mar wat dogge wy, it is net sa maklik te finen. Sil ik dy mar temjitte rinne? Ast tramline twa nimst hein ik dy wol op.’

‘Ik stean ta dyn beskikking om it mar ris wat frjemd te sizzen.’

‘Ja, dat heart men net elke dei, mar ik begryp dy. Oant aansens.’

Doe't er de hoarn dellein hie bleau er noch in setsje sitten foar de tafel dêr't de telefoan op stie. Hy hie freegje moatten hokker jas at se oanlutsen hie, at se it hier lang falle liet lykas doe, of koart, at se in spikerbroek of sokssawat foar kar nommen hie, of in sljochtweihinne rok.

De ‘Opwaaiende zomerjurken’ fan in Hollânsk skriuwer skeaten troch syn brein. Jurken wiene handiger en útdaagjender, bygelyks yn 't lange gers, as stive spikerbroeken. Se hie dy jurken altiten mar wat fleane litten, op 'e fyts, yn 'e wyn.

Ien kear, doe't se nei in feest gienen - it hie de iennichste kear west - hie se in tige strakke swarte jurk mei wite kantsjes droegen. Syn freon en de faam dy't harren ôfhellen dy jûns yn in âld Fiat fan syn heit, besaude him deroer. Se koe ommers hast net iens yn 'e auto komme. Se moast de jurk hast oant krús ta omheech strûpe. Syts, de freondinne fan dy freon, hie 't omdraaid, want dy siet fan boppen hast neaken yn de auto. Se hie moaie boarsten, en dat woe se witte ek. Dat bewearde syn freon altiten, en dan liet er ûnder ierdrykskunde twa foto's sjen dy't er fan har nommen hie. Neaken ûnder de brûs. Se wiene yndied moai, men koe der gjin spiker tusken skowe.

Ek dat fleach him foar syn eagen lâns. Ek dat wie sa'n twaëntritich jier ferlyn. Bonne en Syts hie er ek nea wer sjoen. Hy fielde yn syn hân oppenij de waarmte fan de nylonhoas doe't er syn hân letter yn de auto op har lofterknibbel lei. Allinne de waarmte fan dy hoas. It sêfte fel dêrûnder dat er him noch yn 't sin bringe koe fan in pear jier derfoar yn 't hege gers wie ûnder it nylon bedobbe. Fan 't striken oer in nylonhoas krige er kâlde grillen, noch altiten hie er in ôfgriis fan nylon.

Op 'e hoeke fan it lytse gersfjild dêr't twa kear deis de hûnen skite koene gie er op in bankje sitten. Rjocht foar him oer stie it nijmoadrige glêzen hokje fan de tramhalte. Efter it glês wie in saneamd modern fers fan in nije wylde projektearre. It moast in lesbysk fers foarstelle, en dêrtroch koe er him der mar min yn ferpleatse. Hy frege him ôf oft de sinlike begearte fan doe dy't yn feite yn it platoa-

[p. 41]

nyske stekken bleaun wie - en dat wie eins ek mar goed, want oars hiene se elkoar no net troffen wierskynlik - noch restanten sitte litten hie. Se wie in namme wurden, en omdat froulju ek meastentiids harren namme ynleveren at se trouden, benammen in fiifentweintich jier lyn, wie er har ek nea wer tsjinkommen yn kranten of oare media. Allinne doe't har mem ferûngelokke wie, de frou dy't him lêzen en skriuwen leard hie, kaam se wer efkes foar 't ljocht.

Eins woe er har doe in brief skriuwe, in lyts berjochtsje fan wolmiend meilibjen, want sa'n rouadvertinsje smiet moaiaardich wat bylden op út it ferline. Hy hie 't net dien.

It ferline lei fier efter him, en dat moast eins mar sa bliuwe. Letter, doe't har heit stoar, hie er itselde gefoel om wat te skriuwen. Mar ek op dat stuit kaam it der net fan. Dy man hie it wurk fan syn frou fuortset dat yn de earste klasse fan de legere skoalle begûn wie. Doe't hy fjirtjin of fyftjin wie, hie er fan har heit in boek krigen fan in ferneamde Dútske skriuwer, yn it Dútsk. It gong oer Adam of sokssawat. It wie ien fan syn earste boeken yn in oare taal.

Syn each foel op it byld fan 'e blauwe hastige reizger dy't noch yn in lêste besykjen grutte stappen naam om de tram te heljen. Mei de iene hân hâlde er syn hoed fêst, en yn de oare slingeren in paraplu en in kofferke. De keunstner hie him yn 'e flecht ferstjurre yn 't beton. Elke kear wer fûn er it in skitterjend byld fan haast en argewaasje. Lytse bern stiene der faak nei te sjen. Hy besleat wat op en del te rinnen.

As bern, tocht er, wist men net dat men mar in bern wie, en beseach men alles út in lyts rûntsje wei. Men tocht wat men miende, en men miende wat men tocht. Eins fielde men jinsels as bern in beam mei de beammen, in poes mei de poezen. Mar nea fielde men jinsels in heit mei de heit, of in mem mei de mem. Dat ferskil wie bekend. Letter groeide dat ûnderskied, en koe de tiid útsplist wurde yn trije dielen dy't ek wolris ynelkoar oer rûnen, mar meastentiids yn twa parten skieden wurde koene. Dat wat komme soe en wat west hie, like altiten folle moaier en better as de dei dêr't men yn libbe en dwaande wie.

No't de tiid twaëntritich jier stil setten wie, kaam der eins in oar part by, wist er. Der wie in stik stille tiid oan tafoege dêr't se beiden yn libbe hiene, dêr't se miskien sa út en troch inselde film yn sjoen hiene, in boek mei deselde titel lêzen, sels miskien ris op itselde eagenblik frijd (mar útsoarte net oanelkoar tocht, want de tiid wie ommers stil setten en trochknipt).

Wat betsjutte yn 'e goedichheid in jongesleafde fan sa ferskriklik lang lyn? Hy skodholle, draaide him om, en flokte yn himsels. Hy helle him wer ris wat op 'e

[p. 42]

hals, mar hy koe 't ek net negearje. Hy hie ympulsyf ja sein tsjin de moeting, en dat betsjutte al in grut ferskil mei goed tritich jier lyn.

Doe seach er har yn 'e fierte oankommen. De bylden fan doe en no skoden justjes ynelkoar en oerelkoar hinne. Har hier wie de koarte kant it neist, mar dy wat romme jas koe er wol werom. En har mûle fansels, doe't se tichterby kommen wie. Se rûn ek noch gelyk, in bytsje út 'e heupen wei sa't dûnseressen dat diene.

Yn 'e lytse kroech op 'e hoeke sieten net sa'n soad minsken. Twa manlju stiene om it biljert. Hy frege har wat se drinke woe. Miskien bier bygelyks. Nee, se dronk gjin bier, se woe in gleske reade wyn. It skeat troch him hinne dat er sels twaëntritich jier lyn noch gjin bier dronk, en fan wyn hie er doe eins noch nea heard. Hy koe gjin minsken dy't wyn dronken. Kroegen wiene doe noch wrâlden fan bedjer en Soadom- en Gomorraeftige oarden. Mei har hie er doch nea yn in kroech sitten, en sy dronk wyn. De measte froulju dy't er koe dronken bier of jonge jenever. In inkeldenien oerdei wyn. Hy naam in slok fan syn bier en luts de jas út. De kachel yn 't kafee stie heech. Ek sy die har jas út. Yn de romme swarte trui kamen har boarsten efkes nei foaren. Se like net sa'n soad feroare te wêzen. Doe strûpte se de mouwen fan har trui in pear sintimeter omheech oer de polsen. Dy wiene noch like smel, lykas har hannen en fingers. Se droech twa ringen. It koe net misse, se moast it wol wêze. Har mûle en eagen befêstigen it byld fan doe.

No't se mei de earms op 'e tafel line, hong har trui wiid om har skouders en lea. Doe't syn eagen nochris oer har hals, har mûle, har noas en har eagen glieden, mar no wat skerper opnommen, kamen as fansels de âlde omkriten en de âlde gefoelens werom yn syn ûnthâld. Men tocht dat alles feroare wie, troch de tiid en troch it âlder wurden, mar earst al har laitsjend antwurdzjen tsjin de kroechfaam en no har ekspresje yn it gesicht brochten in soarte fan spanning werom dy't ea bestien hie, noait útkristallisearre, mar ek net oplost yn it fersiljen fan de tiid of yn de wûnen dy't elk minske wol oprûn yn de rin fan de jierren. It spesjale bestie noch wol.

Hy fûn it aardich en praat wer de âlde taal. Yn dy wurden en sinnen leine de woartels fan it âlde doarp, skûlen ek de ûnderfiningen en de gefoelens dy't ea west hiene. It foel him op dat se daalk oer de sitewaasje praten, dat der earst net oer it waar en bygelyks oer de djoere sjampanje redekavele wurde moast. De tiden skoden flot trochinoar, en se behearske heel nijsgjirrich en tige goed de technyk fan de flash-back. Ek it assosjative elemint, dat er sa spannend fûn yn in petear, draaide se har net foar wei. Mei frjemden hie men dat net samar foar-

[p. 43]

elkoar, want dan moast der faak earst sa'n bult ôftaast wurde.

Meastentiids fûn er fammen fan doe, op wa't er fereale west hie, letter ûnmooglike en fakentiids ûnestetyske wêzens. Hy koe dan net beneikomme hoe't dat fielen west hie, op hokker punten dat basearre wie.

In reüny fan in pear jier lyn, doe't er de âldklasgenoaten nei sa'n fiifentweintich jier wer seach, siet him noch farsk yn 't ûnthâld. Mei ien hie er it petear fuortsette kinnen, krekt as hie ek foar Nammen de tiid stilstien.

Se woe ha dat der altiten wat spesjaals bestie tusken harren sa't se ek al oer de telefoan sein hie, op de legere skoalle al. En se yllustrearre dat mei it ferhaal oer har reaksje - se wie sels al troud - doe't se lies dat er trouwe soe. Yn harsels hie se sein: ‘dat kin dus net, dat mei net, der bestie ommers wat spesjaals.’ En dêrmei waard fansels de paradoks fan de gewoante en de fanselssprekkendheid oan 'e iene kant en de realiteit fan de skieding troch de respektivelike houliken oan de oare kant fûl ûnderstreke. Hy fertelde dat er soksoarte gelikense tinzen hân hie doe't sy in healjier earder ferdwûn wie yn in oare namme.

‘Mar wy praten ek net sa'n soad,’ woe se hawwe.

‘Doe't wy fjouwer jier lang nei skoalle fytsten. Nee, dat is wier. Miskien wiene wy wol in netpratende generaasje, want dat learde men op skoalle fansels ek. Bek hâlde, en neat mear,’ sei er.

‘Ik wit eins net iens mear oft ik op dy fereale wie, en at soks al it gefal wie, op hokker wize dan. Mar do hast it fan dyn kant yn elk gefal nea blike litten.’

‘In ljipaai is mar in ljipaai, fanke. Mar hast gelyk, ik leau ek wol dat it yn dy fanselssprekkendheid siet. Miskien gong ik wol út fan dreamen dy't as werklikheid besjoen waarden.’

‘En ús mem stegere dy ôf by de doar.’

‘Ja, se bleau frij ôfhâldend, ja, dat mei men wol sizze.’

‘Se woe it bêste foar my, dat woe se yn alles, altiten.’

‘Sa fielde ik dat ek, leau 'k. Dy stoepe wie wat heech foar my, doe alteast. Do hiest jim posysje yn 't doarp net yn 'e rekken. It soms negatyf reagearjen hie mar foar in lyts part te krijen mei '40/'45.’

‘Tinkste?’

‘It heucht my noch datsto ferteldest datsto in kar dwaan koest út it krijen fan pianoles of in wike mei fekânsje nei Rotterdam. It wit it noch tige krekt, want do ferteldest oer in tunnel dy't dêr boud wie, ûnder it wetter troch. Dy woest sjen. Miskien wie 't ek wol wat oars bûtenwenstichs. It klonk my op deselde wize yn 'e earen as dy kear dat immen op it skoalplein fertelde dat se knikkerts kocht hie by ‘Vroom & Dreesman’. Soks hie 'k noch nea fan heard, lit stean sjoen.

[p. 44]

Rotterdam klonk op deselde wize.’

‘En ús mem har kar wie fansels foar dy piano.’

‘Ja, mar do soest en woest nei Rotterdam.’

‘Datsto dat noch allegearre witst.’

‘Ik wit noch dat wy op tiisdeitemiddei mei jim mem op it skoalplein - it sil yn de twadde west hawwe, want yn de tredde kaam juf G. - de ‘zevensprong’ dûnsen, en toutsjesprongen mei dat tsjûke skoaltou. Fan healwei trijen oant healwei fjouweren.’

‘Ja, no'st it seist, dat is wier. Mar wêrom praten wy sa'n bytsje, hoe kin dat eins. No prate de bern op dy leeftyd elkoar de earen fan 'e kop.’

Hy seach har oan en koe no de nijsgjirrichheid yn har eagen werom fine dy't trochrûn yn har lippen. Ja, se ferfelle stadich nei de faam dy't se doe wie.

Hy antwurde net op har fraach, want d`at wie hast net út te lizzen, en wa wit soe se it net iens begripe, want se libbe doe ommers yn in heel oare omjouwing as dêr't hy siet. Hy fertelde har wat er krekt tocht doe't er har oanseach. Se lake, en der kamen in pear ferlegen tearen yn har gesicht dat no hielendal werom gie nei in goed tritich jier tebek.

No wist er dat se it riedling dat bestean bleaun wie yn dy jierren tusken harren yn dy twaëntritich jier allinne mar grutter makke hiene. Miskien wie 't wol in heel oar riedling wurden. Hy moast it ferskil tusken doe en no yn 't each hâlde, der soe útsoarte gjin fersin makke wurde moatte. In ferstringeling fan dy ferskillende riedlings dy't yn 't djipst fan de taal fansels mei elkoar te krijen hiene mocht yn it oerflakkige gebiet fan it ferrassende nije, mar ek wol mei deselde ûndergrûn, net plakfine. Dy fûke stie iepen en de leage lei op 'e loer. Dêr mocht men net yntraapje, of mei iepen eagen yn swimme. It kontakt wie te weardefol, sadat dy twa tiden skerp skieden wurde moasten.

No siet se njonken him yn de âld skouboarch, en it like oft it altiten sa west hie en besykje al jierren regelmjittich de wichtichste teaterfoarstellingen. En dochs kamen der gjin gefoelens omheech fan gewoante en sleur sa't soks nei in houlik fan fyftjin of tweintich jier fakentiids it gefal wie. Se oppenearre har frij, reagearre spontaan op him en op alles wat dêr foar harren op it toaniel barde.

Ek dêr op it toaniel rûnen de tiden trochinoar, en barden saken dy't eins net mooglik wiene neffens de oannommen logyske begripen fan oarsaak en gefolch. It stik hjitte net om 'e nocht ‘Hinderlaag’, skreaun troch Henneman, en de haadpersoan fersette him stoef tsjin it foar syn gefoel tipelsinnige barren dêr't er yn belâne wie. Der waard in wrâld ôfbrutsen, en syn opfettings hoe't syn libben ynelkoar stuts, krigen opdonder nei opdonder. It lykwicht dêr't syn libben op boud wie koe er net mear werom fine tusken de rinnen-

[p. 45]

de krapo's en de dûnsjende kastjes. De deade dingen hiene de macht oernommen. De logyske begripen en betsjuttingen dy't er oanleard hie wiene net mear jildich. Syn ferset tsjin it oer board setten fan de konvinsjonele wetten en noarmen ferhastige allinne mar syn ûndergong. Yn feite skoep de man op it toaniel - mar wiene dat net alle minsken dy't sa fûl leauden yn oarder en regelmaat? - syn eigen leage dêr't er net mear oan ûntkomme koe. Hy fielde him lokkich dat er yn de stoel siet foar it toaniel.

De oannommen en learde oardering foel ynelkoar. De man focht foar syn bestean, foar syn libben, mar yn dizze sitewaasje wie dat ta weismiten keard. De man hie him net ûntwraksele oan de erflike feiten en letter oanpraten besteansmeganismes, de argetipen sa't men hawwe woe dy't de wrâld stal joegen en jaan soene. Der bestiene sa'n soad Babels, leaflik en ferskriklik, sêft en spikerhurd.

Letter dronken se tegearre noch wat yn ien fan de âldste en ferneamdste kroegen op it plein. Hjir hie de postmoderne yupkultuer noch net taslein, en koe men fetsoenlik of ûnfetsoenlik wat byprate. Earst woe se mei de lêste tram, doe mei in taksy nei hûs, mar úteinlik fûn se it ek wol goed sa. Lykas yn it teaterstik barde, besleaten se om de tiid mar efkes op losse skroeven te setten.

Hy frege him ôf oft sy as byld dat ea ûntstien wie yn 'e bernetiid syn kar foar in frou, syn ferealens op in frou, letter doe't er âlder wie, mei bepaald hie. Hy sei dat er tocht dat se lykas guon filmstjerren dy't er sa tusken syn fyftjinde en tweintichste bewûndere, ek sa'n soarte fan heldinne op ôfstân bleaun wie. Yn guon froulju fan de ôfrûne jierren koe er dat heel goed werom fine, no't se hjir sa tsjin him oer siet oan it lytse taffeltsje achter yn 't kafee. It ûnútsprekbere, net te begripen en dizenige fan de magneetwurking dy't plak hân hie yn dy jeugdjierren kaam letter op ûnderskate wizen werom. Miskien wie dat wol de fûke en de leage dêr't in grut part fan de minsken yn rûn, of net oan ûntkomme koe. Frijheid, woe se ha, wie fansels ek mar in heel relatyf begryp. Ja, fansels, folsleine frijheid bestie net, en it waard no heel goed yllustrearre mei 't feit dat se hjir tegearre sieten. It âlde, en fêst it mear gefoelige yn dy neitinzen, spile fakentiids in foarname rol.

Doe't se yn 'e lette nacht nei it hûs fan har freonen rûnen dêr't se in pear dagen útfanhûze, wist er dat it ferhaal foar in part wurklikheid wie en oan de oare kant ek in folslein iepen ein hawwe soe. Har gesicht en har liif bestiene noch sa't er dat noch wist fan eartiids. Hy tocht net wêzentlik nei oer de fraach oft se ek âlder wurden wie, want hy hie der ek net echt each foar hân, omdat it him net it measte ynteressearre. Hy koe wat fan himsels út dy âlde tiid werom, eat dat er eins kwyt west hie en dat se bewarre yn har stim,

[p. 46]

in part fan syn jeugd. En dat fûn er weardefol.

Hy wist lykwols ek dat de tearheid fan in jeugd in oarenien is as dy nei safolle jierren. Guon saken moasten bewarre wurde omdat se mei it doel fan de reis foarmen. En dy ûntjouwing koe men lokkigernôch net stjoere.

By de doar rekke er har mûle heel foarsichtich oan, mei folle lippen. It striele troch syn liif. Ja, tocht er, dy mûle moast noch wol gelyk wêze oan dy fan doe, sa hie 't dus wêze kinnen. Hy streake har oer it wang, en sei: ‘Hoi, miskien sjoch ik dy wolris wer. Ik sil dy skriuwe.’ Doe rûn er de strjitte del, en seach net wer oer it skouder. It wie stil yn 'e stêd, en dat fûn er net iens ferfelend.