Trotwaer. Jaargang 16

[p. 270]

Steven de Jong
De ein

Ljouwert, maart 1945.

It trepsgat wie in swarte tunnel omheech. Boppeoan stie tsjin in grizich ljocht in dûnkere frou. It wie te dûnker om te sjen wa't it wie. Yn in frjemd hûs mei frjemde minsken stiet ek de drokste prater mei de mûle fol tosken. Bûtendoar hearde er it tikjen fan moffelearzens. Hastich mar hoeden die er de doar efter him ticht. Dy heakke, wie hast net ticht te krijen.

De frou boppe oan 'e trep rôp wat, mar by koe it net ferstean. Moast er no de trep opkomme of steanbliuwe? Hy bleau stean.

In hûs dêr't yn wenne wurdt, libbet. In hûs is it lichem fan in ferhaal. As it hûs ferlitten is, is it ferhaal út. In leech hûs is dea.

It boppehûs oan 'e Twibaksmerk wie âld en tsjuster en hâlde de tragyk yn fan 'e joaden troch de ieuwen hinne. In tragyk, dy't no sa grut wie, dat de lju it net mear befetsje koenen. Dêrom wiene se bang foar de doar fan it hûs; se diene in stapke oan 'e kant as se der lâns moasten, of se stieken sels de strjitte oer. Dit hûs wie in ferhaal fan driging en dea.

Dêr wennen Mirjam en Ruth, twa jonge froulju. Se wennen dêr mei har noch net iens sa âlde mem, dy't in oerhaal hân hie, ferlamme wie en net mear prate koe. Miskien wie dy sike mem wol de reden, dat se der noch wienen. Maart 1945 rûnen der noch joadinnen op strjitte mei sa'n grutte giele stjer op. It wiene moaie famkes om te sjen, dy't earnstich mar net bang, earder lytsachtsjend de wrâld ynseagen, it swarte hier yn tressen oer de skouders.

Mar hoefolle minsken seagen dy giele stjer foarby?

‘Ik pak alle froulju dy't ik krije kin,’ sei de feint Watse tsjin Ytsen, ‘mar joadinnen net, dêr bin ik fiis fan.’ Ytsen koe der net om laitsje. Dy famkes, en benammen Mirjam hiene grutte yndruk op him makke. Hoe lang noch, tocht er. Moasten se alle rampen oer har komme litte? Hy moast der net oan tinke, dat se der net mear wienen.

Lang om let hie er oankloppe en wie er ta de doar ynstapt. It wie as stapte er frijwillich yn in deadensel.

[p. 271]

Ytsen Peyma wie al trije kear de doar foarby rûn. Doe't it safier wie, doarst er net mear. Hy wie bang foar de moffen. En hy wist net wat er sizze moast by dy famkes. Hy hie elk hoekje fan 'e strjitte yn 'e holle. Oeral koe in lânwachter ferskine of in oare grizel. It wie ien fan 'e âldste strjitten fan Ljouwert, net ien fan 'e drokste, mar miskien wol de wichtichste. Breed wie er, want froeger hie der in grêft trochhinne rûn. Fjouwer nammen wiisden op wichtige aktiviteiten út in fier ferline. De súdkant wie it blokhúsplein, mei de gefangenis, no sintrum fan terreur. Dan kaam de Drúfstreek mei de âld skoalle, dêr't er no al sa'n fjouwer jier ôf wie. It dierberst wie him de Twibaksmerk, want dêr stie it hûs fan Mirjam. Mar foardat er dêr kaam moast er earst it postkantoar oan 'e easten it provinsjehûs oan 'e westkant foarby, mei dêrtuskenyn, midden op 'e strjitte twa grutte skûlkelders, twa mei gêrs begroeide hichten, mei yn é hoeken fjouwer yngongen nei in ûnderierdske gong. Dy wiene net faak brûkt, want Ljouwert wie yn 'e oarloch yn wêzen in tige rêstige stêd, al wie der dan in fleanfjild deunby en foel der wolris in ferdwaald bomke. Sa'n hûndert meter earder as it hûs fan Mirjam stie der in nuveraardich jugendstilgeboutsje, it koaleburo, dêr't syn heit wurke hie. Heit syn dea makke de dierberheid fan 'e Twibaksmerk foar him o sa tryst. It noardlikste part fan 'e strjitte wie de Turfmerk en dy waard oerhearske troch de Kânselarij, in grut histoarysk gebou, hielendal ynpakt yn sketten en sânsekken. De oarloch wie gâns suniger op âlde gebouwen as op minsken. Alhoewol, dy waarden ek aardich ynpakt. Wie yn wêzen net de hiele stêd ien grut konsintraasjekamp mei stikeltried en minefjilden der omhinne? Hy rûn fierder. De Turfmerk waard ôfsluten troch de Tunen, in stêdsgrêft, dy't der dwers op lei. Efter de hûzen fan 'e Tunen ferriisde heech en grutsk de toer fan 'e roomske tsjerke. De gevels fan 'e Turfmerk sloegen swarte gatten yn 'e loft. 't Waard al gau tsjuster ek al langen de dagen. Hy moast oanmeitsje, 't wie ferbean om sa let noch op strjitte. Hy draaide him om en rûn wer nei it plak dat him tagelyk oanluts en bang makke.

Hy hie in deeglik Ausweis, dat wie Halbe Jansma wol tabetroud. Wa't Halbe Jansma wie, wist suver net ien. Dy hie alle dagen in oar Ausweis foar himsels, wenne alle dagen op in oar adres. 't Wie dat er Halbe tafallich koe, oars hie er dat Ausweis noait krigen. In hiel gedonder hie it west. Hy hie sein dat Mirjam syn faam wie en dat hy har hoe dan ek ûnderdûke litte woe. Der wie neat fan wier. Hy hie allinne even mei har oan 'e praat west, tafallich, by de gaarkeuken. Se seach him oan en glimke en even ljochten har eagen op. Doe wie it oer. Miskien wie Ytsen de iennichste Ljouwerter dy't har sûnt tiden oansprutsen hie, miskien hie er

[p. 272]

him wat ynbylde. Tafallich hie dy aaklike Watse it sjoen.

‘Joadinnen binne fiis en geil jong, pas op.’

Hoe dan ek, nei dy ramp mei heit tocht er nacht en dei oan har en hie er it gefoel dat se by him hearde of hy by har. Halbe hie him in Ausweis jûn, mar net sûnder preekje derby.

‘Froulju is min spul yn 'e oarloch. Libbensgefaarlik, mar ja, sûnder froulju ek gjin oarloch. Mars en Fenus wytst wol. Men moat úteinliken dochs erges foar fjochtsje. Hjir hast in Ausweis, mar bliksem jonge wês foarsichtich.’ Halbe syn filosofyen wiene net altyd te begripen en der soms ek by troch, mar in better Ausweisferfalsker wie der yn hiel Nederlân net.

De atmosfear kniep him de strôte ticht. Alle stuiten koe er pakt wurde, koe er deasketten wurde. As dat dan moast, dan net foar 't er Mirjam sjoen hie. Mirjam moast witte dat er fan har hâlde. Elke stap wie der ien, wie in eintsje libben fierder. 't Wie krankjoarum wat er woe, mar de hiele wrâld wie krankjoarum hjoed de dei. It wie as bestie de lucht út in substânsje, dy't er amper ynazemje koe. Yn syn fantasijen nachts wie er de ridder, dy't syn prinses fan 'e draken befrije soe. As er wekker wie, wie er gjin ridder mear, mar gewoan Ytsen. Mar de prinses wie echt en de draken wiene dat ek.

Ytsen wie no 17 jier. De lêste wiken hie er it amper oan tiid hân om ta himsels te kommen. 't Wie krekt as waard er opjage as in hazze en hy hie it gefoel as flechte er nei it plak dêr't se him better reitsje koene.

't Wie begûn, doe't heit op in moarn ophelle waard, samar út 'e hûs en in eintsje fierder waard er delknald. Ek samar. Hiel hurd gie dat om en ta. Hy seach heit noch rinnen, de doar út, hannen omheech, de hoeke om, pang. Hieltyd seach er it wer foar him en hieltyd die heit hurder de hannen omheech, pang. Heit en pang hearden tenei yn syn ûnthâld byinoar. Heit wie sa fleurich dy moarns, fleuriger as yn tiden. ‘Noch in pear wike,’ sei er ‘dan is de oarloch oer en kinne wy wer sykhelje.’ Hy hie krekt de pipe stoppe mei syn eigen eigenbousjek. Doe waard der op 'e doar slein. De elektryske skille die it al jierren net. Hiel lang lyn yn pake syn tiid wie der noch elektrysk. Heit nei de doar. Hannen omheech, hurdrinne en hoeke om, pang.

Hy moast it út 'e holle sette, mar hoe? Dat koe allinne as er him ek yn 'e striid smiet. Heit hie him bûten de striid holden. Hy wie gjin fjochter. Yn 'e hûs flokte er hiel wat ôf op dy rotmoffen, mar aktyf yn 't ferset, nee. ‘Myn taak is it wiif en bern feilich de oarloch troch te krijen, ik soe it ferset mar yn gefaar bringe.’ sei er altyd.

Hy wurke op it koaleburo oan 'e Twibaksmerk, oarsaak dat Ytsen Mirjam

[p. 273]

sa faak sjoen hie. Hy moast wolris iten nei heit ta bringe sa tusken de middei. De lêste moannen wie heit thús, dêr wiene gjin koalen mear. Ytsen rûn der no wolris hinne om in glimp fan Mirjam op te fangen. Heit hie in bekende figuer west yn 'e stêd. Hy hie gelok hân, oan trije wike lyn ta. Doe wie it hurdrinne en pang. Represaille neame se soks.

Mirjam rint nei it finster, skoot de âlde beskimmele gerdinen wat fansiden. It rút beslacht fuort as se der te ticht op azemet. Se doart it net fuort te feien. Ien soe it fan bûtenôf ris sjen kinne. Ruth besmart in stikje bôle of wat dêrfoar trochgean moat mei bebogeen, 't spul dat har heit meinaam hie, doe't er noch wurke op ‘Benninga's Friesche Margarinefabrieken’. Hoe lang is dat al lyn? Se kin har net mear foarstelle dat har heit ea libbe hat. Se binne der sunich op. Mem yt oars neat mear, mar omdat it fan heit is.

Ruth suchtet, wolkentsjes wite damp waaie oer de tafel. Mirjam sjocht it, 't is krekt as blaast Ruth de reek fan in sigaret út. It bestean is ek om te suchtsjen yn dit deadenhûs. De keamer is kâld en wiet. It behang hat loslitten fan it linnen en hinget yn grutte fellen by de muorre del. Fan it goedkeape skilderij fan 'e geranium is allinne de blompot noch te sjen, de rêst is ferskûle achter in omtearde lape behang. Se kin der ek neat oan dwaan. As se it skilderij der weihellet, falt de hiele papierbrol op 'e divan en sûnder stofsûger dy boel skjinmeitsje is ek gjin dwaan. En wêrfoar sil se it dwaan? De keamer wurdt der net moaier fan. Ek de muffige lucht sil hingjen bliuwe. Se wenje no ienkear as libbene liken yn in grêfkelder.

Net oan tinke, se hat fannacht sa'n moaie dream hân. Se hat de lêste tiid wol faker moaie dreamen.

‘Ruth, ik ha fannacht sa'n moaie dream hân.’

‘Is 't wer sa,’ seit Ruth, ‘is 't wer oer in man?’ Se glimket as ferwachtet se in moai ferhaal.

‘Ja, ik siet yn in grutte seal nei in toanielstik te sjen. 't Wie yn 'e skouboarch yn Amsterdam leau 'k. De minsken hiene prachtige klean oan, manlju yn jacquet en dames mei de moaiste kréaasjes. Mar de aldermoaiste wie ik. Ik hie in wynreade taillearde lange jurk oan fan echte side.’

‘Wêr hiest it jild wei?’ freget Ruth nochal sakelik.

‘Stil no. Der wie ek hiele moaie muzyk, miskien wie it wol in opera. Ja, it wie leau 'k Hamlet.’

‘Do dochst it net foar minder,’ seit Ruth, mar se harket mei oandacht. ‘Hamlet sei in hiele protte wurden en der gong sa'n rêst fan syn lûd út. 't

[p. 274]

Wie krekt as fertelde heit wat út 'e tiid dat alles noch sa goed wie. Hy like wat op heit, mar hy wie folle jonger. En doe kaam er fan 't toaniel ôf en rûn nei my ta. Hy makke in elegante bûging en seach my oan. Hy sei: “Wês net bang Mirjam, want ik hâld fan dy.” En doe waard ik wekker.’ ‘Dreamen bin bedroch,’ suchtet Ruth en wer blaast se reek út. ‘Mar gelokkich dat wy dreame kinne, sûnder dreamen wie ik gek woarn.’

‘Soe God ús sa moai dreame litte om dit rotbestean úthâlde te kinnen?’ freget Mirjam.

‘Ja, hoe beroerder it libben, hoe moaier de dreamen.’

‘Wat sil de fijân dan rare dreamen ha,’ seit Mirjam.

‘No net mear,’ seit Ruth, ‘nee no net mear.’

Mirjam sjocht de keamer rûn. Wat in kontrast mei dy skouboarch mei dy djoere minsken. Alle djoere spullen ha se ophelle. Koperspul, dêr moatte se kûgels fan meitsje, fansels foar de ferkearde partij. De goeden ha ek fan alles weitôge, om it op te passen. Mar ja, wêrfoar? Se libje noch, mem, Ruth en sy, mar freegje net hoe. Mem kin net mear prate, allinne kreune en dat docht se suver noait. Yn wêzen wol se al net mear libje. De eksekúsje komt, stadich mar wis, der is gjin ûntkommen oan. Alle hope ha se opjûn.

Mirjam tinkt wer oan har dream. Op wa like Hamlet dochs? Wie it net dy jonge by de gaarkeuken, dy't har oansprutsen hie? Nee, dat wie net sa, mar se woe it graach. Se hiene it hân oer it iten. It trof disse kear bysûnder. Der siet fleis yn. Dy jonge hie sein: ‘Ik sil dy wol in fergrutglês bringe, dan kinst ast gelok hast, noch in stikje fleis sjen.’ Och wat er sein hie, die der net ta, mar dat er wat sein hie. Minsken sprieken har noait oan. Wat soe sa'n jonge har helpe kinne? Hy soe sels yn 'e gehakmûne komme.

Se dûkt ynmekoar as se wat op strjitte heart. Soldatelearzens, mei dy izeren tikken. O, as de ein no ris komt foar de lopen, pang dea. Wat in sillige dea. Mar sa komt de ein foar de joaden net. Dat is de ein fan de edelgermaan. Nee, earst sille har geasten brutsen wurde moatte. Hoe, dat wit se net, mar se fielt it, yntuïtyf. De fijân wol net inkeld de lichaamlike dea fan 'e joaden. Wa hie ea tocht, dat se yn sokke ûnmooglike omstannichheden libje soene as se no dogge? Se hiene dochs earsume hurdwurkjende fromme minsken west, altyd, tige yn oansjen yn Ljouwert? ‘Ruth, wytst op wa dy Hamlet like? Op dy jonge fan 'e gaarkeuken, dêr't ik dy fan ferteld ha.’

‘As ik it net tocht hie,’ seit Ruth. ‘Dy jonge sit achter dy oan en do hast it ek al fan him te pakken.’

‘Ach rin hinne,’ seit Mirjam.

[p. 275]

‘Nee,’ seit Ruth, ‘do wolst it net wite, mar dy dream seit my genôch.’

Mirjam tinkt der oer nei. As har dream no erges in hiel lyts bytsje wier wie. Wie net sa, mar och...

Der wurdt op 'e bûtendoar kloppe. Tagelyk bûnzet it herte Mirjam yn 'e kiel. Dochs klonk dat klopjen net gefaarlik. Har earen harkje fyn. En wa't it ek is, se moat dochs iependwaan. Se rint nei de trep, lûkt oan 'e koarde en... dan wyt se net mear oft se dreamt of wekker is. It begjint har te dûzeljen.

It like wol oft de frou boppe oan 'e trep begûn te dûnsjen. Moast er no boppe komme of net? Hy wist it net. Ynienen krige er in helder idee.

‘Is Mirjam thús?’ frege er.

De frou tearde stadich oer de side, foel del. Hoe't er it sa fluch hie, wist er sels net, mar yn in pear sprongen wie er boppe en tilde har op.

't Wie Mirjam, seach er. Se like wol dea. It gesicht wie ynwyt, it bloed wie sels út 'e lippen weirûn. Mei bûnzjend hert (se wie net swier, mar hy wie sa kjel woarn) tôge er har de keamer yn en lei har op 'e divan. Ek Ruth seach ferheard.

‘Hoe kin dit ynienen,’ sei er. Hy tocht dat se dea wie en dat sei er ek. Doe moast Ruth laitsje.

‘Welnee ju, froulju falle der wolris faker hinne, benammen as se ienkear yn 'e moanne net al te sterk binne en dan ek noch hiel bot oerstjoer. Ik sil dy wat fertelle, se hat fan dy dreamd.’

Ytsen moast nochal wat ferarbeidzje. Sa hie er it net ferwachte. Nee, hy hie it net foar mooglik holden.

Mirjam kaam wer by. Har mûle foarme wurden, earst amper fersteanber, wat oer Amsterdam en Hamlet.

‘Hamlet, wat hat dy der mei te krijen?’ frege er ûnbedoeld nochal klomperich.

‘Do bist Hamlet foar har,’ sei Ruth.

‘Hamlet?’

‘Se sil it dy sels wol fertelle.’ En Ruth gie fuort, nei de oare ein fan 'e keamer, nei it bêd fan 'e mem.

Mirjam sjocht Ytsen oan, earnstich en freegjend. It liket wol as komt har antlit hieltyd tichterby. Dan skodhollet se. ‘Nee dit is gjin dream. Disse keamer is echt, disse keamer is in grêfkelder. Wy bestean echt. Yn in grêfkelder.’

‘Wat wie der mei Hamlet?’ freget Ytsen.

Mirjam giet oerein sitten. ‘Och Hamlet is allegear ûnsin.’ Se sjocht him

[p. 276]

noch hieltyd oan. Har eagen wurde lytser. Har gesicht liket no wer fierder ôf, alhoewol it op itselde plak bliuwt. Der ûntstiet in lege romte tusken him en har.

‘Wy binne frjemden foar mekoar. Wa binne jo, as ik freegje mei?’ seit se. Ytsen hat it gefoel as stiet er wer bûtendoar as it bange jonkje fan sakrekt. Dat gefoel kin er net langer ferdrage. Dan mar dea!

‘Mirjam, ik hâld fan dy.’

Se sjocht him noch even oan, dan doarmje har eagen troch de keamer, bliuwe rjochte op it skilderij fan 'e geranium, dêr't de lapen behang oerhinne hingje. Dy geranium is in goedkeape lytsboargerlike plant. Dat is har dream ek. Se sjocht it jonkje oan. Hy wit noch net wat er seit. En dochs, der sit wat yn dy eagen, te tear, te grien noch foar dit bestean. ‘Hoe hytsto?’ freget se wat freonliker.

‘Ytsen Peyma. Do hytst Mirjam, de hiele stêd wyt it, mar hoe hytsto fierder?’

‘De Vries,’ seit se ‘as sa'n protte minsken hjir.’

‘Ytsen gean hjirwei. Do mienst it goed, mar goed bedoeld makkest ús it libben noch swierder.’

‘Ik bliuw hjir, ik wol jim rêde en oars mei jim stjerre.’

‘Leave jonge, do wytst net heal wat wy meimakke hawwe en noch meimeitsje sille.’

‘Se ha myn heit ek deasketten.’

Hy mient dat er har no wol oertsjûge hat, hy hat ek wat meimakke. Mar disse edelgermaanske dea falt by Mirjam krekt ferkeard.

‘Soa,’ seit se iiskâld. Ytsen wurdt kjel. Wat hat er ferkeard sein? Hy hat it gefoel as slacht er in flater, mar wit net hokker. En Mirjam, oft se wol of net, wurdt duvelsk. En ynienen jit se al it fenyn fan 'e ûnfrede mei har bestean oer de griene holle fan de jonge foar har, dy't no echt net mear wit hoe't er it hat.

‘Do bist dat geile brave jonkje, dat him nachts stikum ôflûkt en no wolris in joadintsje fersiere wol. Al dy edelgermanen wolle itselde.’ seit se satanysk.

Ytsen wurdt hjir ûnrjochtfeardich op 'e siele trape, mar hy wol it amper begripe. Earder is er wanhopich. Hy hâldt fan har en wer fynt er de krêft om wat te sizzen.

‘Doe't ik dy opfong op 'e trep en hjirhinne tôge, tocht ik datsto dea wiest. Ik koe dy gedachte net ferdrage. Ik hâld al hiel lang fan dy. Net samar ynienen.’

‘Ast echt fan my holden hiest, hie my dan falle litten, dan hie ik miskien

[p. 277]

de nekke brutsen en wie ik foar in protte illinde bewarre bleaun.’

Se wurdt kjel fan har eigen wurden, benammen as se de ferbjustering yn syn eagen sjocht. Wat hat se sein? Se tinkt oan har dream. Se hat har eigen dream, har eigen Hamlet telider slein en as se dy dream net mear hat... se kin har net mear goed hâlde. De eagen, dy't de hate fanút de boaiem fan har siel oerseinden, rinne fol. Har snokkerjen smoart yn syn boesgroen.

Thús waard Ytsen syn boadskip net mei blydskip ûntfongen. Mem luts wyt wei, doe't se it hearde. Moast se har iennichste soan no ek noch ferlieze? Pake en beppe, dy't der tafallich wiene, wiene hielendal oerémis. Pake begûn te preekjen, de man koe it net litte.

‘Jonge, kinst no net in fanke yn ús eigen tsjerke fine?’ Do wytst dochs, dat de joaden neat wite wolle fan de iennichste wiere wei? ‘Sijn bloed kome over ons' ha se sein. It deart my ek oan, mar ja, wa binne wy, dat wy de wûnderlike wegen fan Him begripe soene? Kom werom fan dyn dwylwegen jonge. Do stiest mei dy joadinne foar de poarte fan 'e hel. Bekear dy, oars komst ek yn 'e hel,’ en pake stiek de finger omheech. ‘Godferdomme!’ sei er en rûn fuort, de famylje ferbjustere efterlittend. Folle mear begryp fûn er by P.K., de lieder fan in K.P. Alhoewol dy ek griffermeard wie, hie dy alle begryp. Hy begûn net te preekjen, mar priizge him om syn moed. Mar ja, de wil wie der wol om te helpen, mar de mooglikheden yn disse saak o sa beheind. Hy koe it gefal. Miskien in fûke om rêders fan joaden yn sile te litten. Goed begripe, dy froulju koene der neat oan dwaan, wisten dat net iens. De mof hie grif net om 'e nocht dy famkes rinne litten.

‘Litte se dy dêr noait sjen, jonge, want dan bist derby.’

Sy fan 'e K.P. soene dwaan wat se koene, mar ja de prioriteiten waarden mei soarch steld. Hy soe Ytsen op 'e hichte hâlde.

En dan op in moarn rint Ytsen wer oer de Twibaksmerk. Foar de iepen doar fan Mirjam en dy leit in hiele berch rotsoai: lapen behang, âlde gerdinen, in pear suterige plantsjes, in kapstôk mei in skimmelich wandkleed der oan fêst, in knûkerige bolhoed. In wurkmantsje smyt alles op in hânkarre. Behalven in skilderijke mei in geranium yn in blompôt, dat leit er fansiden.

‘Wat is hjir te rêden,’ freget Ytsen.

‘Ja man, de joadinnen hè se ophaald en nou mut ik de luzen en de floaien opfege,’ seit it mantsje, mar hâldt fuort op mei dit praat as er sjocht dat it net goed falt. Ytsen kin him net goed hâlde. It mantsje wurdt kjel en wol him treaste:

[p. 278]

‘Och ju wat nou. Ja wat is 't wat nyt ju, ferskriklik, mar kop op, noch 'n paar weken dan binne we fan 't gedonder af. 't Binne mar joaden, must denke. Nou binne dat oek mênsen fanself, mar 't binne dyn fader en moeke nyt, sa 'k mar sêge.’

Dan raast Ytsen it út:

‘Ik woe dat se hiel Ljouwert platbranden en net ûnskuldige fammen fermoarden!’

Dan rint er hurd fuort. De wurkman skodhollet, wiist op 'e foarholle.

‘Nou, nou, oek su gek as 'n sipel. Dy oarloch mut 'n end an komme, de mensen wurde der hartstikke gek fan.’

Ytsen kaam net fier. Op 'e hoeke fan 'e Turfmerk en de Tunen waard er opwachte troch in pear S.D.-ers yn boarger, dy't him al dagen yn 'e rekken hiene. Syn Ausweis namen se yn beslach. Doe rûn er as arrestant mei de hannen omheech noch ris lâns it hûs. Under in lûd ‘godferdomme, sjoch foar dy!’ koe er it krekt even sjen. De doar wie ticht, de karre wie tol, it mantsje wie de stoepe oan 't feien.