Trotwaer. Jaargang 16

[p. 168]

Wilco Berga
It hearehûs

Om noch in bytsje kontakt mei de Wrâld te hâlden hie ik de autoljochten oanlitten, alhoewol't ik bang wie dat it net lang duorje soe.

Ientoanich tikjend fierden de wissers it reinwetter ôf.

Ut ferfeelsumens boarte ik mei de knop en liet de blêden ynienen hinne en wer giselje as it sicht ferfage.

Lise suchte en seach op it horloazje.

Sûnt ik foarsichtich opmurken hie dat der gjin reservebân foarhannen wie, die hja der koppich it swijen ta.

Ik fielde my neat net noflik by it ûnwisse wachtsjen, sadat it ferskinen fan it ferreinde hûntsje my goed útkaam.

Mei de snút omheech it ljocht ynkuierjend bespeurde it blykber de oanwêzichheid fan minsken, gie sitten en sette it op in byljen.

As andert knippere ik mei de ljochten.

Lise state my lilk oan. Hja ritste de jas ticht en ferliet fluch de auto om it bist op te heljen, mar it reagearre skrikachtich op it tichtslaan fan de autodoar en flechte werom yn 'e strûken.

Hja kaam wer neist my sitten en draaide oan 'e radio. Lûd folden stimmen, dy't spul hienen, de lytse romte.

Ik fielde my skuldich en lei har hoeden in hân op it bil, wêrop't hja huverjend tsjin my oan skode en glimke, doe't it interieur in pear kear swak ferljochte waard.

Fuortendalik stapte ik nei bûten en in grutte wein glied by my lâns om in ein fierderop mei wide oangloeiende ljochten te stoppen.

Mei de jas boppe de holle kaam de bestjoerder op my ta fleanen, stiek dalik in hân út en neamde in namme, dy't ik net rjucht ferstie.

Ik fertelde him wat deroan mankearde en frege fuortendalik mar oft er ree wie ús mei te nimmen. Fansels soene de kosten fergoede wurde.

Hy glimke minlik om it lêste, bûgde him troch de iepensteande autodoar en wiksele inkelde wurden mei Lise.

Even naam er my oandachtich op en sei dêrnei ta ús te helpen op 't betingst dat wy meikomme soenen foar in slokje op it jierdeifeest fan syn frou.

Ik sleat soarchsum de doarren en skrepte nei de grutte wein, dêr't Lise

[p. 169]

al efteryn siet.

De ljochte frou foaryn knikte freonlik. Hja seach even nei de man en striek hoeden har klaaiïng glêd.

Fleurich fertelde de man dat er niis syn suster út de stêd ophelle hie en foege der gnizend oan ta har net misse te kinnen op it feest.

Under it riden prate er oanhâldend, no en dan in sigaar opstekkend om der oandachtich fan te priuwen.

Hy ljochte ús wiidweidich yn oer syn warberens as architekt, mar syn wurden giene foar it grutste part oan my foarby, oant er fertelde dat er skildere portretten sammele, sels ek skildere en al gauris ôfbyldingen fan syn frou makke hie, ûnderwilens har beskriuwend as in tige kreas frommis mei in einleaze fantasy.

De suster swijde en die bliken inkeld niget te hawwen oan de dyk.

Rillegau gong de wein stadiger riden en draaiden wy in leane yn, dy't ús in hûnderttal meters troch it tsjuster fierde en ynienen útkaam op in grutte fersoarge tún, rûnom swak ferljochte troch âlderwetske lantearnen.

Fan it parkearplak rûn in grintpaad nei in massyf hearehûs, yn 'e midden foarsjoen fan in ymposante yngong, besteande út fjouwer nei foaren sette pylders.

It bestean fan filla's yn 'e omkriten heugde my net, dat ferwûndere folge ik Lise en de man.

Oanlutsen troch in ferljochte gevelfoarstelling mei de fluitspyljende Pan, omringe troch dûnsjende froulju, stie ik in amerij ferheard foar it hûs, doe't stimmen út it porteal wei my út 'e dream hellen.

Lise's kontoer tsjin it ljocht fanút de hal winkte my.

Hja wachte mei de oaren boppe oan de stiennen trep, dêr't de man my fuortendalik foarstelde oan syn frou Tjarda, yndied tige moai en klaaid yn njoggentjinde-ieuske klean, it hier omheechstutsen en fêstset mei sulveren spjelden.

Yn it raffinearre opmakke antlit ferweegden de grutte eagen ferheard as hja prate.

Nei't ik har lokwinske hie, seach hja ús ien foar ien oan.

‘Kom gau mei yn 'e hûs. De oaren wachtsje al even.’

En wylst hja ús foargong, fertelde hja op in fleurige toan oer it hûs en late ús yn it foarbygean by njoggentjinde-ieuske skilderijen lâns, dêr't inkeld froulju op ôfbylde wiene.

Guon yn in tastân, wêryn't hja sa't it like noch net lang lyn in oeral skriuwen krigen hiene, oaren yn in gleone hâlding, de neakene lea oanbiedend oan de taskôger.

[p. 170]

Hja glimke fermakke om myn niget oan de skilderijen en iepene in doar nei in grutte salon, dêr't fioelemusyk dalik myn oandacht hie.

Twa froulju by in fjoer kamen gau oerein.

Us foarsteld as freondinnen fan de gastfrou, wiene hja allyksa klaaid yn lange jûpen en net minder moai.

De readhierrige makke in lichte bûging en lústere de architekt wat yn it ear, laitsjend ferlieten hja earm yn earm de keamer.

De oare, in lytse, ljochte frou, glimke om it tafriel en sette har wer del by it fjoer, doe't op itselde stuit de fioelemusyk ophood en in grutte frou hoeden op ús takaam.

‘Hâlde jo fan fioelemusyk?’, sei hja fuortendalik nei't wy tige formeel fûstke hienen.

En ear't ik anderje koe, ‘It is in sinlik instrumint, it easket leafde, oanienwei leafde, sûnder betingst.’

Ik rekke even yn betizing fan har strange eagen, en doe't hja myn ûnwissens merkbiet, bûgde hja nei my oer en frege wat ik drinke woe.

Nei't hja ús allinnich litten hie, socht ik de hal wer op om de skilderstikken nochris wiidweidich te bestudearjen, doe't ynienen in doar iepenswaaide en twa froulju my gysten temjitte kamen.

De konfrontaasje wie like ferrassend as ûnferwachts, en wylst hja tagelyk stil hoden, glieden har swarte eagen ferwûndere by myn stal lâns.

Donker fan hûd stelde de iene har brutaal op yn in trui, wêryn't de swiere boarsten oanienwei ferweegden.

De oare kontrastearre yn in read streekjespak en gychele oanhâldend. ‘Wy hearre by it hûs,’ kaam de earste, sûnder dat ik der nei frege hie, en op in toan oft hja my in geheim meidielde.

De oare seach sykjend om har hinne en gnyske.

‘Wy soargje foar it iten, net mear en net minder.

‘O,’ sei ik, mar ear't ik de kâns krige om der op yn te gean, kaam de architekt yn 'e doar en frege de froulju minlik alles ree te meitsjen foar it miel.

Freonskiplik lei er my in hân op it skouder en sei ta my nei it miel mear nijsgjirrige skilderijen te toanen.

Fansels wiene Lise en ik útnoege om oan te sitten oan it miel.

Hy kniep my yn 'e earm en gong werom nei de salon, dêr't er, hieltyd omringe troch froulju, ferhelle fan brike foarfallen út syn wurk.

Lise hie it sa't it like nei 't sin.

Ut en troch wiksele er fan plak en prate yntym mei de froulju, wylst hja amusearre nei him harken en him boartlik oanrekken.

Tjarda kaam deun neist my sitten.

[p. 171]

Doe't ik har ús oanwêzigens taljochte, observearre hja my oandachtich en rekke my hoeden oan mei har lytse foet.

Ik die oft ik it net fernaam en fertelde har fan myn ferheardens oer it tal froulju dat ik oant no ta moete hie, doe't de healbloed op ús ta kaam en har wat yn it ear lústere, wêrop't hja oerein kaam, yn 'e hannen klapte en elkenien fersocht om oan tafel te gean.

De fioelespylster wiisde elk in plak, en krekt sa, dat ik neist Tjarda kaam te sitten, tsjinoer Lise en de architekt.

Nei't Tjarda Lise en my yn it bysonder in yt lekker tawinske hie, folde hja de glêzen en parte hja de gerjochten om.

De froulju ieten swijend, út en troch nei my glimkjend.

Doe't ik Tjarda wat sizze soe, skodholle hja justjes.

Dêrfoaroer ûnderhood de man him mei elk fan de froulju en prate oanienwei oer himsels, oer syn wurk en oer syn skilderijen.

De âlde winen smakken my tige. Selden hie ik by sa'n treflik miel oansitten.

De wangen begûnen my te gloeien en doe't ik nei Tjarda seach, andere hja mei in glim en fielde ik in waarme skonk tsjin my oan.

Wylst de keukenfroulju rêstich ôfrommen, sochten de oaren har in plak yn de salon en wachte de fioelespylster mei it ynstrumint yn 'e hân op Tjarda, dy't de musykboeken ynseach.

‘Geane jo mei?’

De architekt stie neist my mei in kiste sigaren.

‘Wy kinne der no moai even tuskenút.’

Stevich trochrinnend gong er my foar fia in doalhôf fan smelle gongen oant wy úteinlik oppenij yn in hal stiene, dêr't in stiennen trep nei boppen fierde en kleure Afrikaanske skylden en út swart hout snijde maskers de muorren toaiden.

Op 'e boppeferdjipping brocht er my yn in hege keamer, dêr't ik tusken papierguod op in buro inkelde foto's merkbiet en wêrop't ik fuortendalik Tjarda en de readhierrige freondin herkende. De neakene lea beskildere mei wylde streken, en yn in hâlding, dy't sa't it like in kampslach foarstelde.

Yn 'e hannen skyld en spearen, wylst in lizzende frou ta ôfwar in skyld omheech hood.

Doe't ik omseach, stie er gnizend foar in mânsk skilderij.

Grutsk fertelde er dat it fan syn eigen hân wie en noch net sa lang lyn foltôge.

Alle sân froulju, dy't ik yn it hûs moete hie, wiene ôfbylde.

Hysels, klaaid as njoggentjinde-ieusk skilder, siet ûntspannen yn it gers,

[p. 172]

midden tusken it wielderich neakene froufolk.

Op in lekken wiene skalen mei fruit en gerjochten útstald.

Mei de eagen ticht lei de healbloed mei de holle yn de skurte fan de architekt, de swiere boarsten glânzjend yn it sinneljocht, en wylst hja in hân op it skouder fan Tjarda hie, folde de lytse blonde hege flonkerjende glêzen mei wyn.

Op 'e eftergrûn by in marke boarten de readhierrige en de suster mei in hûn.

Hy fertelde dat er fansels gebrûk makke hie fan foto's en helle út de steapel op it buro inkelde, dêr't de froulju op stiene yn in selde hâlding as op it skilderij.

Under de yndruk fan it tafriel makke ik him in komplimint oer it risseltaat.

‘Tige tank,’ sei er, ‘dat hat men wolris nedich. En sa faak komme hjir gjin gasten.’

Al gau rekken wy yn petear oer brûkte techniken en materialen, doe't er nei in koart swijen foarsloech om de salon mar wer ris op te sykjen.

De fleurige musyk wie al yn 'e gong te hearren, en ynienen stiene wy midden de dûnsjende froulju en seach ik ferheard hoe't by it fjoer de fioelespylster optein stie te spyljen, wylst de lytse blonde har op 'e piano begelate.

Lise dûnse swierich mei de suster. Tjarda en de healbloed ferweegden fierderop yntym en dreamerich, en stikem wist ik dat yn 'e jûpen deselde lichems stieken, dy't ik niis bewûndere hie.

De ljochte frou út 'e keuken naam myn earm en fierde my dûnsjend mei tusken de oaren, en mei in hân om 'e ranke mul, ûntspannend pratend oer de musyk, realisearre ik my, dat ik ek har lea koe.

Doe't Tjarda yn 'e hannen klapte hood de musyk hommels op.

Op fleurige toan rôp hja dat de jûn spitigernôch om wie en winske elkenien in goede nacht ta.

De suster hie in earm om Lise har skouder en joech har in tút ta ôfskie. Nei in koarte nacht, wêryn't ik no en dan earne yn it hûs laitsjen en it lûd fan dravende fuotten miende te hearren, sieten wy moarns ier oan it breamiel, dêr't elkenien by oanwêzich wie, guon yn moarnsjas, oaren alhiel klaaid en fersoarge.

De architekt stelde út om by in oanbuorjende garaazje in bân te heljen en my nei de auto te bringen, om't de suster ommers ek nei de stêd werom moast.

Lise koe salang yn it hûs wachtsje en mei de oaren kofjedrinke.

Tjarde stimde hjiryn mei en knikte Lise freonlik ta.

[p. 173]

Ik fûstke mei de froulju, dy't meirûnen om ús út te swaaien en stapte fleurich efteryn de grutte wein.

Ien kear ûnderweis die it my nij dat de suster gjin ôfskie fan de oaren nommen hie, mar rillegau fergeat ik it foarfal en wie mei de architekt yn petear oer de skientme fan it lânskip.

By de auto oankommen betanke ik him foar de gastfrijheid en soe mei de suster fûstkje, doe't hja my nei har ta luts en oerdreaun túte.

Op dat stuit hie ik fan har rol noch gjin begryp.

Ik ferwiksele it tsjil, starte de auto en ried werom, de kant fan it hûs út. Ik brocht my te binnen, dat ik op 'e earste krusing loftsôf moast, kaam in pear doarpen foarby, ried in skoft oer smelle bochtige dykjes en rekke oan it twifeljen.

Ut en troch hood ik stil by in wente om nei it hearehûs te freegjen, mar gjinien wist fan it bestean ôf.

Tsjin 'e jûntiid ried is mismoedich op hûs oan, my ôffreegjend hoe't ik de namme en it adres fan de man efterhelje koe.