Trotwaer. Jaargang 16

[p. 2]

[Nummer 1]

Wilco Berga
Kening

persoanen: mem heit dochter (yn ferwachting fan in bern) har freon arend freon fan heit

musyk: carla bley, reactionary tango

heit lêst de krante ûnder it stik

mem breidet wilens it stik

musyk: ien minút (intro reactionary tango)

nei musyk bringt dochter kofje mei koeke

mem

 

hast de koeke goed grou snijd?

dochter

 

sa grou as de fûst fan lytse akke

mem

 

bakker bangma wie sa freonlik fan 'e middei hy hjitte

 

syn mâle dochter my de doar iepen te hâlden

dochter

 

dat ôfgryslik fjoertoerbern laket hieltyd nei my

mem

 

bakker bangma is net in bliere man

 

de koeke en de brune bôle skrieme yn syn útstalkast

dochter

 

hy mei graach sûkerbôle en is sljocht op grutte froulju

mem

 

grutte froulju snobje gâns

 

it fanke fan hjirnêst wol ek wol groeie

dochter

 

fan heit moat' famkes yn 'e koken wenje

mem

 

heit knypt graach yn fammen

dochter

 

rûne fammen mei reade knibbels

 

famkes yn 'e film

 

arend knypt my yn 'e gong en

[p. 3]

 

siket hieltyd mei syn waarme hannen yn myn klean

mem

 

yn 'e gong krijst' einepikefel

dochter

 

ûnder de kapstôk himet arend my hieltyd yn it ear

mem

 

heit seach in missferkiezing yn it nijs

dochter

(mei kont draaiend)

 

ik soe in kreaze miss wêze

mem

 

in mis mei skonken en twa dowe-eagen

dochter

 

yn tinne jurken en in prúk mei goud soe 'k laitsjend

 

alle prizen winne

mem

(doelt op heit)

 

sjoch no ris dy kleur op syn kreakjende wangen

heit

 

miss cuba waard tredde; nei twa bange bjirketwigen

 

de earste priis giet nei myn prinsesse mei de rike tafels

(knypeaget nei dochter, lêst fierder)

mem

 

farske kofje heit, yt mar lekker fan 'e koeke

dochter

(har lea bewûnderjend)

 

moai bin ik as in skruten dierke

 

as de jonges roppe rilje ik yn myn fel

(giet sitten)

mem

 

flewielen fel, in lilke mûle en al hast in auto garre

dochter

 

ik doch it hier koart om myn hals te toanen

[p. 4]

mem

 

as de swannen op 'e skuorkalinder

dochter

(streelt har hals)

 

de frou fan bakker bangma hat gjin hals

 

hja moast gjin iepen kyltsjes drage

mem

(sjocht nei kalinder)

 

dalik fleane hja nei iepen wetter

 

by moai waar binne de swannen wyt as jonge breiden

dochter

 

ik hearde pauwen yn it park

 

it mantsje pronke mei syn fearren en

 

hy rôp har ûngeduldich mei syn gleone stim

 

ik haw sein dat er geduldich wêze moat as

 

hja har klaaiïng fersoarget

mem

(tsjin heit)

 

drink dyn kofje hyt

 

fan kâlde kofje wurdt er koart

dochter

 

heit yt syn krante

mem

 

as er praat spuit er letters

dochter

(heit yt koeke)

 

krantekop yt koeke

mem

 

bitterkoeke

heit

(lêst foar út 'e krante)

gisteravond hebben de vervoersbonden in een spoedvergadering unaniem besloten om op de eerste maandag in de maand het treinverkeer volledig lam te leggen

(drinkt kofje)

het is niet bekend of het personeel van de autobusondernemingen zich bij hen aan zal sluiten.

dochter

 

ik wol in fûgel wêze, mei moai kleure fearren

 

wjirmen pikke, fearren poetse

 

heech yn 'e beam oer de stêd sjen

 

op linige tûken

mem

 

de tûken sille brekke, lykas de kokenstoel

dochter

 

nei de mantsjefûgels fluitsje

mem

(sjocht nei de klok)

 

arend is let

 

dyn frijers komme net mear op 'e tiid

dochter

 

arend siket in wente oan 'e râne fan de griene stêd

 

as it stoarmet sil ik yn in feilich nêst wenje

mem

 

as in breidsje mei in dûnzen tekken om it liif

dochter

 

slûch yn waarme jurken, wachtsje op 'e lûden yn 'e

 

lytse keamer

mem

 

yn 'e simmer hat de breid fan arend sêfte fuotten

[p. 5]

dochter

 

mei it panneguod en oanrjucht yn har skurte

mem

 

mei in stim fan wollen triedden sjongt hja sankjes yn

 

'e bliere koken

dochter

 

foar de lytse mei it mûtske en de reade holle

heit

(lêst foar út krante)

 

tankber en tige bliid binne wy mei de berte fan ús

 

jonkje wybren klaas johannes

 

tenei neame wy him wyb

 

harmen en janny hoekstra

mem

 

de kening dreamt fan lange lopen yn it freonlik park

 

fan beppes dy't healwiis laitsje

 

as hja hoeden yn syn tsjokke fuotsjes knipe

heit

(lêst foar út krante)

 

ons geluk is niet te beschrijven

 

het kleine, maar grote wonder ligt in onze armen

 

enorm blij zijn wij met je komst,

 

kleine frank

 

je ouders en je zusje nina zijn trots op je

 

jan en angelique helder-vandervoort

mem

 

as arend moarn komt

 

mei wite hynders foar syn breid en bern

 

dan draacht er grutsk syn streekjepak en rûne hoed

 

en bûcht er sierlik foar har mem

dochter

(strykt oer har liif)

 

arend wol net heit hjitte foar myn reade poppe

 

hy sûpt syn bier en laket lûd mei singeliere freonen

 

d' oare moarns dan sliept er as in âld bern

mem

(sjocht nei heit)

 

doe't er twintich wie helle er my fan hûs

 

en pronke as in pau yn 'e gong

 

de jonge prins lake blier en wy dûnsen yn 'e hichten

 

en de trep op nei ús hûs

 

doe't wy boasken kaamsto nei in wike yn 'e wrâld

 

en al syn freonen kamen doe noch ien kear foar it

 

bier en tôgen blommen oan foar dy

(arend komt deryn)

arend

 

hûndert russen drinke bier

 

de wodka haw ik nadere

 

ús jonges stekke de kafees yn brân

 

ús tanks ferpletterje de reade koppen

[p. 6]

 

froulju gûle om har lamme mannen

 

yn 'e strjitten lizze lytse poppen yn 'e snie te laitsjen

 

 

 

de dochters bin' it paad bjuster

 

kranteminsken meitsje lûd gewach fan bertes oan it front

 

 

 

de jonges sjonge platte sankjes

 

oer de froulju mei har orchidee yn bloei

 

har wylde blom mei swiete triennen

mem

 

leave mem, har man dy sûpt

dochter

 

de heit fersûpt en yn petear mei flessen

arend

(tsjin heit)

 

wêrom wurkje heiten op it lân

 

wêrom moatte heiten prate mei har pope

 

wêrom gûle heiten by in berte

 

wêrom stean de kranten fol mei heiten?

 

 

(heit sjocht op en lêst fierder)

 

foar mem keapje ik nije skuon

 

en helje soms sigaren foar heit

 

ik tekenje yn 'e smook dan rûne froulju

 

oan myn hertsje stjoer ik tsjokke brieven

 

as ik bliid bin skriuw ik fersen yn it sân

 

en jou ik oan 'e krante falske nijsberichten

 

 

 

foar myn leave sykje ik in swiete wente

 

mei in bank dêrfoar om op te frijen

 

as de memmen raze nei har bern

 

 

(tsjin heit)

 

mei ik mei myn leave boartsje

 

mei ik tekkens klopje foar myn roaske

 

ruten himmelje mei blokte doeken

 

wurkje yn 'e rein mei wiet hier

 

as myn wyfke op my wachtet?

dochter

 

op it dak leit waarme snie

 

ús berntsje drinkt femoege mei de lûden yn syn wite liif

[p. 7]

arend

 

de heiten naaie út as lytse poppen raze

dochter

 

yn 'e strjitte bylje hûnen as de heiten

 

mei it wyklean om 'e tafel sitte

 

yn 'e koken roppe bern hoera

arend

 

grouwe bern sûnder heit

dochter

 

bûten toutert sêft de simmer yn 'e widze

arend

 

mei syn apehantsjes raamt er op dyn boarsten om

dochter

 

foar 't berntsje is de râne molke reamwyt

arend

 

mei syn wrede toskjes byt er dy yn 't ear

dochter

 

as heit thúskomt laket er mei rûne eachjes

arend

 

gniist er meunsterlik mei reade kop

dochter

 

fan dranklucht yn 'e stommeljende gong

arend

 

de brune ruften yn myn smookstoel en 'e krante om it liif

dochter

 

de krante fan 'e duvel en syn heit mei âlde hannen

arend

 

dy't nachts messen slipet en de berntsjes spoekbang makket

dochter

(rint lilk fuort)

 

alle poppen wenje feilich yn myn skurte

arend

(rint fuort)

 

ik lit allinnich jonges yn 'e hûs mei folle flessen op 'e holle

heit

(lêst foar út krante)

uit een landelijk onderzoek, het afgelopen jaar uitgevoerd door het produktschap voor gedistilleerde dranken, is gebleken, dat in de laatste vijf jaren het drankgebruik per hoofd van de bevolking is verdubbeld het bestuur van het produktschap verwacht echter over het lopende jaar een terugval in vooral de verkoop van whiskey, cognac en buitenlandse likeuren als gevolg van de dalende inkomens

mem

 

de jonges drinke temûk yn nachtkafees en rôlje fan

 

har stoel hja balte sankjes foar de pearkes op 'e stive

 

dûnsflier en moarnsier dan pronkje hja mei famkes yn

 

har kreaze klean en hege hakjes

heit

 

der komme lûde nachten oer ús hinne

 

foar myn lytse bin' der sûplappen genôch

 

hja skaaie om 'e doar as wylde hûnen

mem

(pakt krante en lêst deryn)

 

earme memmen mei de jonges en de keale flessen

[p. 8]

 

yn 'e krante steane foto's fan it kreaze pear

 

mei swannen om har hinne en it gouden houlik op 'e jassen spjelde

 

o, wat is de breid al drôvich en al âld

 

har eagen glimkje griis en rêd ferdwynt it rydtúch om 'e hoeke

 

 

 

troch de lannen fleane hynders mei it gouden pear

 

en op 'e bok stoareaget breugeman nei bliere fammen

 

roppe froulju mei har swiete lippen lûd

 

gean mar mei ús, âld breugeman

 

dyn broek stiet stiif en sûp dyn bier op

 

lit dyn breid dochs by har mem en lytse poppe

 

 

 

earme mem mei ûnecht bern

 

nachts meitsje wylde hûnen om har hûs reboelje

(freon fan heit komt deryn)

freon fan heit

(draacht foar)

 

de jûn is drôvich

 

hat de eagen stadich slúten

 

kom mar yn 'e hûs, myn âlde fijân

(fûstket mei mem en heit)

 

is myn freon noch sûn en lokkich mei syn faam en krante?

heit

 

bliid dy te sjen, ik haw lêzen fan dyn kommen

freon fan heit

 

de kafees bin' al tweintich jier leech sûnder dy

 

de fammen wachtsje

 

hja wolle net leauwe dasto net mear komst

mem

 

freegje dyn freon wat er drinke wol

 

hy rûkt nei bier en jonge froulju

freon fan heit

 

ik drink bier en meastentiids mei bliere fammen

mem

(pakt flessen bier)

 

de âlde kening wurdt allinnich oeral fan syn krante

freon fan heit

 

harkje skientme, harkje rôt

 

 

 

oerdeis kom ik net bûtendoar

 

dan tink ik nei en

 

sjoch mysels in rôt yn kreaze klean en

 

sjonge wy foar klientele fan de hoere-etablisseminten

[p. 9]

 

âld nei tweintich jier en

 

net mear yn myn gloarjedagen

 

wurd ik ûnfersichtich mei de tiid

 

 

(tsjin mem)

 

de eagen fan myn freon bin' goed

 

syn pak is wiid, syn wurden binne wiis en hifke

 

mar op 'e knibbels wurdt er keal

 

en mei in andert is er sunich

 

 

(tsjin heit, dy't trochlêst)

 

dyn tsjeppe famke freget om myn rie

 

de dagen mei har frijer wurde lang en roerich

 

yn har libben komme bern en ûnbekwame mannen

(arend en dochter komme deryn)

dochter

 

de lytsen skoppe yn myn liif en kleie om har heit

 

dy't hast fersûpt mei flessen om 'e nekke

 

oan 'e hân fan grutske freonen

 

oan 'e tafels fan it gokhûs

 

oeral boartsje bern mei hûnen

 

sjonge sankjes oer har heit en mem

 

en binne bliid mei houten bisten

 

 

 

de heiten binne stil

 

en stjonke nei de smoarge tafels

 

 

 

hja pisje yn 'e buorlju's tún

 

en spuie op it kleed

 

en sliepe mislik oan myn boarst

arend

(tsjin freon fan heit)

 

myn spieren wurde slop

 

myn liif docht sear fan falske bern

 

 

 

moarnsier dan sliep ik yn in rydtúch nei it goar febryk

 

en ûnderweis swaai ik nei minsken

 

 

 

mei myn freonen wrakselje ik om jild

 

wy dogge spultsjes yn ús skûlplak

 

en hja harkje wanleauwich nei myn aventoeren

[p. 10]

 

as ik thûskom hingje yn 'e strjitte

 

wiete broeken fan de buorfrou

 

yn 'e tunen slûpe bern nei hûs en

 

faai ik rêd de triennen út myn eagen

heit

(lêst foar út krante)

van onze correspondent in china

ten gevolge van de nieuwe geboorteregeling, die ouders voorschrijft maximaal twee kinderen te verwekken, zijn er op het platteland van china ernstige problemen ontstaan

aangezien een jongen maatschappelijk hoger staat aangeschreven, onmisbaar is bij het werk op het land en voor de opvolging in het bedrijf, worden pasgeboren meisjes op grote schaal eenvoudigweg vermoord gaandeweg is er vooral in de kleine dorpen een overschot aan jongens ontstaan, waardoor het toekomstig gezinsleven in gevaar is gekomen en de vergrijzing van de bevolking snel zal toenemen

(sjocht de oaren gnizend oan, leit de krante del en drinkt syn bier)

[p. 11]

dochter

(tsjin freon fan heit)

 

de lytse lit ik alle plakken sjen

 

it tsjuster skûlplak en de wrald

 

mei rook fan bier en neaken froufolk

 

 

 

as wy moarns nei hûs ta rinne

 

wurde parken moai ferljochte

 

en ferskynt de sinne hoeden yn 'e strjitte

heit

(healwei de monolooch fan heit, gean arend en freon fan heit fuort, fleurich earm yn earm)

 

doe't ik tweintich wie bruts myn hert

 

en naam ik ôfskie fan de flessen en de freonen

 

 

 

it libben bin ik net fergetten en

 

ik tink sa út en troch oan al myn famkes

 

roken fan 'e taap en dronken maten hingje no noch

 

yn myn klean

 

 

 

as kroegen slute stean ik yn myn âld skuon foar it rút

 

en swaai ik stikem nei de tsjeppe fammen

 

 

 

ik lústere dat ik kom en

 

fiel temûk har leafde

 

as ik triljend mei myn grize hannen

 

sêft de waarme skonken streel

 

 

 

moarn sil it reine en bin ik âld

 

en gûl ik as myn lytse net mear thúskomt

(giet sitten en pakt krante)

dochter

(tsjin mem)

 

as it moam reint, doch ik plestiken blommen yn it

 

hier en drage breidsusters myn sleep

 

heech boppe de glimkjende strjitten

musyk: ien minút (reactionary tango, ferfoich fan intro)