Trotwaer. Jaargang 13

[p. 293]

Steven de Jong
Oer it groeien fan in fers

Doe't ik dwaande wie mei it bestudearjen fan 'e bondel ‘hjerstreach’ fan Daniël Daen, skeat it my yn 't sin dat ik ris in beskaat soarte fan wurden ‘taboe’ ferklearre hie foar moderne poëzij (sjoch quatrebras 9e jg. nû.1). Dat wiene wurden as tear, stadich, ljocht, hôf, skruten, hjerst, dize, nacht, dream, wyn, rein, wetter, beam, blêden, fûgels ensfh. Disse wurden mocht in dichter fansels wol brûke, mar it beswier gau it feit dat poëzij hifke waard neffens de sfear, dy't dat soart wurden oproppe. M.o.w. ik krige de kribels fan 'e teare fersen, stadige fersen, ljochtfersen, hôf-skruten-hjerstfersen, en dize-nacht-dream-wyn-rein-wetter-beam-blêden-fûgelsfersen.

Dochs woe ik no sels ris in fers mei dy wurden meitsje. Benammen it wurd ‘dize’ yntrigearre my. Wêrom soe ik net ris in dize-fers meitsje kinne. En alhoewol't ik wat ironysk úteinsette, krige it spul my stadich yn 'e macht:

[p. 294]

Yn 'e twadde rigel kipet it ironyduveltsje dúdlik om 'e hoeke. Dêrtroch komt der symbolyk yn. De symbolyk soe it fers net mear ferlitte, alhoewol de earste opset ympressionistysk wie.

Wêrom soe de twadde rigel net rime meie? It lichamelike ‘hân’ makket de romte persoanliker.

Disse persoanifikaasje fan it paad is in fynst en even letter sjoch ik de 3 dûbele betsjutting fan ‘wyt’. Dus ik strampelje troch de dize oer in paad en wyt net wêr't ik útkomme sii. It paad wyt it wol. It paad is wyt fan 'e dize. wyt betsjut ek noch doel.

[p. 295]

Dy lêste strofe wie ornearre as twadde fers yn In syklus. Mar wêrom soe ik it net as twadde strofe yn itselde fers sette? It wurd ‘strampelje’ sette my op dy gedachte. En sa kaam ik hommels ta in einresultaat dat as in foar myn gefoel geef fers yn mekoar sleat:

[p. 296]

dize

 

de dize leit oer 't keale lân

 

't is oeral dize dêr't men sjocht

 

kjeld lûkt my yn 'e bleate hân

 

en fan 'e tûken dripket focht

 

 

 

ik stoarje dêr't de fûgel song

 

de bril bedript

 

ik fei him skjin

 

mar sjoch neat dêr't de fûgel song

 

it paad leit strampelleech

 

as yn it oanbegjin

 

 

 

it paad is o sa lyts en wyt

 

faaks wêr't ik no noch kear

 

ik rin myn fuotten efternei

 

en wyt it amper mear

De dichter hat syn yngrediënten: kennisse, wurdkar, ûnderwerp, seleksjefermogen, gefoel foar sfear en klankkleur ensfh. Mar it geheim fan 'e poëzij is, dat dizze eleminten yn in synthese boppe syn macht in hegere ienheid foarmje, dêr't de ratio pas efterôf oer gear kin.

Dat wie it dan en no mar hoopje dat de ‘polyfony’ net allinne troch de dichter, mar ek troch de lêzer ‘belibbe’ wurdt.