Trotwaer. Jaargang 11

[p. 279]

Oene Spoelstra
Laura, leave Laura.

‘Dit is him dan’, sei Johan, doe't se nei sawn lange treppen omheech op in hite neimiddei en in deilang reizgjen oer de autobahn, op it plak fan bistemming wiene.

Anna seach in bliere man foar har, mei ljocht hier en in hwat rôzich, roun gesicht. Se koe der noch neat fan sizze.

‘Anna’, sei se. Se joech him in hân.

‘Karl’, sei er. Doe sloech er de hannen om Johan hinne.

Se rounen fjirder, de flat yn. Moai gau hie se de saek taksearre. Rounom bierflêssen en boeken op'e groun. Hjir en dêr smoarge strûpers en sokken yn'e hoeken. ‘Hy hat mear jild oer foar platen en boeken as foar de waskerette’.

Se biseach de lange rige platen fan Bach en Brahms en al dy oare nammen dy't har neat seine en amper út to sprekken wiene. De skuon knypten har oan'e fuotten. It wie gjin waer om fuort. Tritich graden yn'e lijte, de mosken foelen der dea by del. Se die de skuon fan'e seare fuotten en sette se by de muorre del. Lekkere flierbidekking. Lekker tsjûk en wollich.

[p. 280]

‘Gean sitten’, sei Karl. ‘En meitsje it jimsels noflik’.

Johan siet al, mei de skuon en it jaske út as hie er nea fuort west. Johan wie op 't skik, it wie syn plan op 't lêst. Sy hie net tsjinaksele, mar hwat hie se der oan by in pûrfrjemde fint útfanhûs, in frijfeint noch wol en dan ek noch in greate rotsoai. Johan hie him troffen op in kongres. In tige aerdige fint. Ik bin der wis fan datstou him ek graech lije meist. It is wier de reis nei Frankfurt wol wurdich.

Sa't er omskarrele om harren mei fris en pils to skewielen, biseach se him tomûk, skean út'e eachhoeken wei. In blok fan in fint. In stik hier op syn breed Dútsk boarst en in pear billen yn it koarte, wite broekje, dêr't se har eagen net fan ôfhâlde koe.

‘Dou koest wol waerm wêze’, sei se.

‘Dou net?’

Hy wie tige kalm, like har ta. Hy skarrele hwat om en sei net folle. Hy wie net in man fan folle wurden, oan't nou ta. En Johan leaude it wol. Johan, dêr't se nou trije moanne mei wenne, Johan lei efteroer op'e bank, mei bleate fuotten op 'e tafel tusken de folle jiskebakken en kroankurken en bealge syn pils op.

‘Haw ik nou myn nocht al?’, tocht se. ‘Komt de âlde kwael wer boppe? Dy rotkwael dêr't ik fan tocht dat ik him kwyt wie. Dat ivich gefljoch fan 'e iene nei de oare man. De iene hak noch net yn 'e boat of de oare stiet al wer to wachtsjen’. Se naem in pils. ‘Foarút mar, net minder wêze as de manlju’.

De sinne waerd skean it hûs yn filtere troch de heal tichte luxaflex. In waerme neimiddei dy't loom en wurch makke. Lammenadich hast, sa't se dêr heal sieten heal leinen mei syn trijen, sûnder to praten. Allinne pils en in koart broekje mei bihierre billen en in boarst om tsjinoan to krûpen.

Doe sette er in plaet op. ‘Hwat tinkt jim hjir fan?’ frege er. Se woe freegje hokfoar plaet it wie, mar hy lange har de slúf oer. ‘Eine Winterreise fan Schubert’, lies se lûdop. ‘Dietrich Fischer-Dieskau’, sei er. It sei har neat. ‘Wol tapaslik mei dit waer’, lei har op 'e lippen. Sa hâldde har stil en harke nei de sjonger mei syn waerm, ynmoedich lûd. Se koe de tekst net folgje, se spande har der ek net foar yn. Mar it kaem oer har, dit mesyk, as draeide immen har in âlde film foar eagen. Se fielde in forset yn har opkommen, it wie as moast se hwat keare, it wie as hong se tsjin eat oan dat net to bifiemjen wie. ‘Fine jim hjir hwat oan?’

Mar har fraech ketste ôf en kaem by harsels werom. De beide manlju harken

[p. 281]

mei oandacht yn de tsjusterjende keamer. De sinne joech him ôf nei it westen. It wie in lang stik mesyk.

Se wie mei harsels oan. Se skeukte en forskoude en seach foar har del. Se gie in kear nei't húske en kaem sleau rinnend werom. Der kaem gjin ein oan it mesyk, it klage mar troch.

Se hie amper mear each foar de manlju. Se hie genôch oan harsels.

Likernôch july moast it west ha. Ek in Dútske namme. Hy hiet fan Mark. In moaije man mei slagjend swart hier. Breed en feilich. Mar wer itselde.

‘Giest fuort?’

‘Ik kin it hjir net langer úthâlde’.

‘Hast genôch fan my?’

‘Ik kin dy net sizze hwerom, mar it slagget my net’.

Hy hie har gean litten. Ek in flat sûnder lift, op in smoarhite simmerdei.

‘Mei it mesyk út?’

Se hearden har net. Se leine efteroer, de eagen ticht. Karl de mûle in eintsje iepen as sliepte er. Se koe de eagen net fan him ôfhâlde. Se hie oanstriid en gean njonken him sitten. ‘Hâld dysels yn 'e stringen. Dou witst hwer't it op útdraeit. Slachtst allinne mar in flater. Hast oars gjinien mei as dysels.

‘Mei it mesyk út?’ Sefrege it nochris, lûder nou. It sûze har yn'e holle, se wie net hielendal harsels.

‘Mei it mesyk út?’

‘Wy hearre dy wol. Hoechst net alles trije kear to sizzen’. Johan joech har in snútslach krekt op in stuit dat se it min ha koe. Der barde neat. Dietrich Fischer-Dieskau klage mar troch as soe der nea in ein oan syn winterreis komme. It bisette har. It boarst stiek har as sieten der nuddels yn. Sa fielde dat har it bloed út it gesicht triek. Se kokhalze.

Karl gie stean. ‘Entschuldigung’, sei er, ‘kinst net oer dit soarte fan mesyk?’ Mar se roun fuort, nei it húske.

‘Se kinne om my barste. Johan hat gjin sprút gefoel yn syn lichem. Earst sa'n misliken ein reizgjen en dan sa'n plaet opsette. Hy wit wol dat ik net oer sokke mesyk mei’.

Se bleau in foech kertier sitten en die doe hoeden de húskedoar iepen. It wie stil. Alles wie útstoarn, sa't it like. In hûs nei ôfrin fan in fjildslach. De doarren oeral iepen fanwegen de waermte. Healtsjuster troch de luxaflex. Rounom rounslingerjende dingen: âlde skuon, boeken, tiidskriften, smoarge klean.

[p. 282]

‘Sil'k fuortrinne?’, gie it roch har hinne. Se hie de húskedoar iepen en stie op 'e drompel. It wearzge har yn it liif. Se biet de tosken opinoar. Nou moat it goddomme ris út wêze. Dy ellinde altyd. Ik bin nou fiifentritich en wit ik nou noch net hwat ik wol? Se praette tsjin harsels, mei de iene hân oan 'e kruk fan 'e doar en de oare tsjin 'e doarpost oan. Se fielde har folslein leech. It wie as hie se gjin groun mear ûnder de fuotten. Oanstriid om to gûlen ek. Se biet har op 'e lippen. Gûlen ha'k noait net folle súkses mei hawn. Earst even. Mar dan ha se my troch. Dan forfeelt it, dan is it tragyske dêr ôf. Tofolle argewaesje. Dat fral. Se harke. Deastil wie it nou yn 'e hûs, krekt as wiene Johan en Karl ôfstutsen om har kwyt to wêzen. Krekt as wiene se it hûs útslûpt, wylst sy op it húske siet.

Eame rattele hwat. Se koe it lûd net thúsbringe. Se stie mei bleate fuotten op it seil en liet har eagen gliidzje nei de doarren dy't op 'e hal útkamen. Nearne hwat to sjen. Se roun op 'e teannen nei de keukensdoar. Se waerd dryster. At se sa wolle, dy twa, sil'k de boel hjir ris even troch it gat sjen. Mar se fielde har in dief, in loerder, in lêzer fan oarmans brieven. Se fielde har net op har gemak. ‘Hie er my hjir mar net mei hinne slepe moatten’.

Se bisocht it gefoel fan har ôf to setten, mar it slagge min.

‘Dou hast neat mei in oarmans saken út to stean, dou wolst sels ek net dat...’ Doe hearde se Karl. Hy fluite mei in heech trilderke, as woe er in fioele neidwaen. Se stie by de keukensdoar, se wie der hast yn. Nochris fluite it trilderke as in yl wetterfluitsje troch de waerme neimiddei. Se sette de mûle ta in tútsje en bisocht werom to fluitsjen. Sa goed en sa kwea as it gie kaem har in lûd troch de tosken, mear as in âld fûgel dy't op stjerren leit ynsté fan in jong kwinkelerich ding, in frijfluiter, in stimmingmakker.

Johan lake. ‘Lakest my út?’, rôp se út 'e fierte. Mar it wie him de muoite net. It bleau stil. Mei tsjinsin roun se werom nei de maniju. It slachfjild lei der noch by as fan âlds, de soldaten as twa delroeike helten njonken elkoar op 'e bank.

‘Kinst mar knap fluitsje’. Hy herhelle it lûd en syn rôzige kop wie blier as in bern. Se wie foreale De klean jûken har en se klaude harsels mei de lange neilen oer de rêch.

‘Kinst der by?’

‘Meist my wol even helpe’.

It forhael gyng oan Johan foarby en Karl liet foarsichtich syn hân by de rêch fan har lege simmerjurk yngliidzje. ‘Hjir sahwat?’

Se moast har hannen thús hâlde. ‘Hjir sahwat? Fornimst my wol, net?’

[p. 283]

Se suchte djip, om harsels ûnder kontrôle to hâlden. Har eagen gliden skeef nei Johan.

‘Lekker?’, frege Karl. Hy moast wol oan har fornimme hoe't se har fielde, oan har hele hâlden en dragen. Se knikte, amper by steat om hwat to sizzen. Syn hân makke har gek.

‘Ik wol hjir wol bliuwe’ It wie der út foar't se der erch yn hie. It ûntkaem har as in huvering oer de rêch.

‘Hoe woest sizze?’ Syn swijsum karakter wie kleare polityk. Nea sels earst foar it ljocht komme, mar it lokies útsmite en dan sjen hokker moai fiskje tabyt. Se glimke. Se stiene tsjin inoar oer, hy hie syn hân weihelle. Karl seach har oan, se rûkte syn swit. Johan wie har forgetten.

‘Foar in wykje of sa is oké, mar fjirder bin'k boun’. Se seach him mei freegjende eagen oan, se bigriep him net.

‘Laura’. Doe fluite er it kwinkelend fluitsje fan niis en harke. ‘Noch net sjoen?’ Hy fluite wer en syn fol rôzich gesicht biluts hwat. Hy seach soarchlik en roun by har wei. It fluitsjen herhelle him mar fûleindiger nou, it hie hwat wanhopichs. It moaije, forliederlike, útdaegjende fan niis wie oergien yn in piipjend, nearboarstich lûd

‘Laura, siz dan ris hwat!’

Se fluite werom. It bleau stil. Johan lei langút to sliepen.

Eat foel oer har hinne as in tongerbui. In heimsinnige sfear dêr't men net fan wit hwer't it wei komt. In ûnheimelike driging dêr't net oan to ûntkommen is.

Doe kaem er de keuken út. In telmannich stoarre er har oan mei triennen yn 'e eagen. ‘Nou bink har foar altyd kwyt’, sei er.

Mei syn trijen rieden se deselde jouns noch de stêd út. Karl wie wend om de kap fan 'e auto iepen mei moai waer, mar nou rieden se mei tichte wein. Njonken Karl stie de doas. Johan en Anna sieten achteryn de lykwein. It wie noch broeisk, sels by tolven nachts.

Karl hie by de drankwinkel om 'e hoeke in lege doas helle en yn in blomwinkel ien roas kocht. Mei in stikje cellotape fêstplakt like it oft se in geheim wapen forfierden: in doas mei in bom der yn, kamouflearre troch in reade roas.

By de yngong fan it bosk draeiden se ôf, it sânpaed op. It koe eins net moaijer, mei de healmoanne troch de beammen. Der waerd net praet. Gjinien fan trijen hie oanstriid, sa't it like Doe sochten se in paed troch it beammeguod, elk mei syn eigen gedachten

[p. 284]

Karl hâldde de doas foar it boarst as in skat dêr't er gjin ôfstân fan dwaen woe. ‘Wolstou grave?’ Johan bigoun mei de lep in fjouwerkant gat út to stekken. ‘Djipper?’

‘Sa kin't wol’.

De doas paste perfekt as in kaei yn in kaeisgat. It ritueel wie gau bisljochte.

Op 'e weromwei praetten se hwat nei, Karl en Johan, togearre foar yn 'e auto. En sy lykme allinne achteryn pakt, de knibbels hwat omheech, as skuon yn in to krappe doas.

‘Fjouwer hier ha'k har hawn’. Karl joech plankgas. Ien dea is genôch, tocht se.

‘Hoe silst nou fierder?’

‘In nijenien keapje, dat sil de baes wurde. Allinne is ek mar allinne’. Se rûkte syn lichem, se seach syn breed boarst foar har en hoe't er de deade papegaai ynpakte, in pear ûren lyn. Se lei Johan de hân op it skouder.

‘Ik wol by dy bliuwe’, sei se. Johan en Karl draeiden har tagelyk om.

‘Ik haw it noch noait fjouwer jier úthâlden by ien en deselde baes’.

It wie noch ien stik ljocht yn 'e stêd. Yn 'e stasjonsrestauraesje dronken se in pils. Op 'e goede ôfrin fan 'e bigraffenis.

Moarns ier ried Johan fuort, om 'e waermte yn 't foar to wêzen.

‘Selden sa'n moaije simmer hawn de lêste jierren. Wy sille net hoopje dat de waermte noch mear slachtoffers makket’.

De sinne kaem troch de luxaflex. Se draeide har om. Karl sliepte. Hy fluite hwat troch de noas.