Trotwaer. Jaargang 10
(1978)– [tijdschrift] Trotwaer–
Auteursrechtelijk beschermd
[pagina 274]
| |
[pagina 275]
| |
san brede dyk fwar jun Dwas tróch graide en bósk hinne, un mooie oade jir. Boeren drjoden kij bijenwar Ek un fak Hij draaide oan de radyo. Dur vji neat fetsoenleks óp. Hij diig him út Lulderij oan de kop vji vól ut lêste vert mun ferlet fon hji. Ut vji un tachteg kylometer noch nai Snaidhm. Un lyts oerke. Mar ja, de dyk bljode sa net fonsels Fjidderóp lainen un pear stedsjes of dwarpen, dêr vaar ur ienbaans, os ut him goed fwarstie. Ut vji ek ol even lyn, dot ur yn dusse kryte vest hji. Vól un ier of vot lyn ja. Fjauer ier meskyn Ut kû yntusken ek vól vizege vêze, meskyn vji dur un nije dyk óm dy stedsjes hinnelam. Klap! Dot stomme kring fon un mósk! Vot dienen dy beesten jir ek? Of flêg don heger. Se sêgen him doch oankommen? Fize rotsooi óp de kap Hij mûst ut dur moan ôhimmelje, jert ut ynfriet Na, na, sjug dêr us! Dêr kwaam un Volvootsje oan! Dy sû him ynhelje! Vêr hji dy ydyoat syn ferstôn litten? Vû ur de moter oan stront ha? De gek ried vól hûndetseksteg. Hij hji grif fwar de vyn! Mooi kómme litte! Hij haude him yn de bwóttenspegel yn de gaten Hij vji ol nai de lófter helte gien. Liet him mar kómme. Fyfteg meter, fufentwinteg meter. Hij vôde stareg ut gos yn. Hij lai noch un meter of tsien achter him Fiif De teller krûpte mooi ómheeg. De Volvo sakke. Hij mindere gos oant ur un autolengte fwar de Volvo lai. Dû ver staregoan ópfiere De Volvo fólge even, hij rón vot yn, hij sêg de moterkap naist him Mar nee, hij kû ut net hôre De kearel mindere góng en gyng ver nai rjóchts. Hy sû him doch even vot sjen litte, hji dy fint jûn ek vot óm oer te praten. Hij trape ui gos helendol yn De Brainward spotte fwarút, os starte ur no jest. Ut vji doch bwóttenvênsteg, san auto, os ur ol hud ried, don kû ur doch noch osun gek óplûkke Hij liet him ópklimme oant 210. De Volvo stie stil, lyke ut vól Dû mindere ur ver feat Ut vji te gek, hij soop sa besyne. Hij vist net hûfiert ut noch vji nal de fólgjende pómp Op snam vjinnen dy dingen ek vól us ticht. Dur siet noch un lyter of acht yn, neffens berekkening. De meter viisde ol nul oan, mar dat sai neat, dy dingen vjinnen nóit súver. Op nul kû mun noch vól fiifentwinteg kylometer Hij stiik un sygret oan Un sygret vji ut lekkerst os mun dur kófje of bier bij drónk Os ur net yn len kear troch jaaie kû nai Snaidhm, don stiik ur aansent east oan Vji jireane net un pómpstasjon? Hij striik oer de fwarholle Ut fel siet him spond óm de kop. Ut sû fon de seelucht kómme En fon ut stof Hij mûst him strak de kop ôspiele os dur un netsjeze gelegenhyd vji Dur vjinnen vól goede restaurants yn Snaidhm. Hij | |
[pagina 276]
| |
drukte jitrus de radyo oan en socht óm mesyk. Pyanogetyngel, no ja, doch vot. Sjug, dêr vji un besynestasjón. Hji ur vól gelyk hôn. Hij mindere góng en ried de útfolstrook óp Dur stie un plysjeporsche te tenken. Dot hij vji iepen. Mun vist ut nóit óp snain Hij stoppe achter de Porsche en stapte út. ‘Fól’ sai ur tsjin de fint dyt de plysjes besyne jûûg. Hij diig de dop los en strúnde nai ut gebautsje ta. Tusken de autobonnen en oaljebussen en pûtsmiddels stienen un pear sútrege blikjes cola Vji ek net te sûppen. ‘Ha jo gin bier?’ frege ur de fint dyt mai un brjifke nai de kassa rón. ‘Moment’, sai de fint. Hij stapte him nai en sneupte tusken de blikken óm. Ja, verachteg, dur stie bier. Hij pakte un blikje en briik ut iepen Hij gyng bwótten tsjin de mwórre oan hingjen en liet ut bier yn de mwólle rinne De plysjes sêgen him oan. Sûgen. Se sainen neat. Mûsten se ek us dwan! Se sûnnen der ek vól sin oan ha. De fint kwaam veróm mai vikseljild en un bóntsje. ‘Fol?’ frege ur ‘Ja’ Hij gooide ut bierblik yn un fet dot bij de doar stie Mun sû seze dot ut no doch vot frisser vaar. Hij rón óm ut gebautsje hinne Dur vji un pishûkje achter. Dot vji oltyt sa, dy dingen vjinnen ollegjer gelyk haud. Dur vji un kraan, mar gin hondûk. Hij makke un tippe fon de bwosdûk viet en dipte de fwarhólle ô Ut skilde oltyd vot. De fint vji klear mai tenken Hij jûûg him ut jild De plysjeauto ried súntsjes fwót. ‘Lit marsitte’, sai ur Hij starte en ried achter de Porsche oan. Dy jónges kûnnen dur ek net mai ómgean, dot ding siet doch un moter yn! Hij hji him ol ynhelle jert se ver óp de dyk vjinnen Hij bljode dur mooi achter. Sa hud os sij gyngen, sa hud mócht hij ek, dêr kûnnen se neat fon seze. Un fiifentwinteg, tryteg meter achter har, don kûnnen se dur neat fon seze, mar se sûnnen ut lykegoed net areg fyne O, no sû dur doch avvensaasje yn ut spul kómme, sjug, dêr begónnen se ol te klimmen, hij vôde ut gos vot fjidder yn en rón ver óp har yn Goed hûndet rieden se no Hûndettsien, hûndettwinteg. Hij kû better un meter of twinteg sakje, vont os se begónnen te remjen, siet ur dur samar bóppe óp. Net hudder jónges, dot is ferbean! Hûndettryteg. Os sij ut dienen, mócht hij ut ek Hûndetfjitteg. Sels mar vitte! De Brainward hji de gek dur mai Os ut mûst, sû dy har no noch mai un rotgóng fwarbij gean. Se sieten no twinteg kylometer te heeg Hij liet de Brainward doch ver vot mear ynrinne. Hij ried mooi lófts tsjin de streep oan Os dur vot gebeorde, don siet ur sa óp de lófter Helte Sjug, se dienen ut swaailjocht oan! Lytse jónges! Kûnnen net oer ferlies! De Porsche begón no hud út te rinnen. Se hopen fonsels dot ur har achternai kwaam, don kûnnen se him óp de bón slingerje. Hij sû har de ear net gunne. Hij sakke nai hûndettwinteg. Kloaten! Ost oan sók fólk oerlevere vjist. | |
[pagina 277]
| |
Se vjinnen tegjerre, dot kûst dur nóit vot tsjin beginne. Sij varen doch ljood tróch de rjóchter. Un bytsje peste vji ut jinnege vot mun kû. En sij peste fonsels veróm. Mai un plûg jónges de dwarpsplysje óp de kost jaaie, dot vji mooi. San kearel kû doch neat beginne, vont don kryge ur ut hele dwarp tsjin him. Dykfersmelling. Dus doch! Dur vji grif noch neat feroare. Hûndet. Tachteg. En don un bócht. Fjidderóp lai noch un stik fjauerbaans. Se vjinnen grif ol dwande óm de dyk tróch te lûkken. Vjinnen se dêr dû ek al mai oan de góng? Ut heugde him net Godskes. vot kryge mun jirre! Vrede stjinnen ferdarje! Hjinnen se dot net even fetsoenlek flwórje kennen! Dot vurkfólk vaar ek mai de dai luier en beroeder Hij nóm gos veróm en liet de vain oer de bulten hóbbelje. Stóm fólk. Sa hûgde ut doch net Vêr kwaam mun jir vinlek telône? Rón bij dy bjemmen lôns de ôde dyk? Ja, sa sû ut vêze. Dut vji mar tydlek fonsels, mar dêróm hjinnen se ut lykegoed vól ynwadder maitsje kennen. Ja, dêr kwaam mun ol óp de ôddyk Dur stienen húzzen, dur sû vól un dwarp kómme. Mûst mun tróchhinne klwatsekje fonsels Dêr vji ut ol sa. Balay hiet ut jir. Ut heugde him net. Ut sû vól un got fon neat vêze, oas hji ur ut noch vól vitten. Dur vji gons fólk óp de dyk Hij tûttere. Se bljoden midden óp de dyk rinnen. Klwatsekken! Hij tûttere langer en ried deun achter har oan Se stapten fonsyden en skólden tsjin him Dur skópte ien tsjin de Brainward oan. Ferdómme! Mar tróchride, hij kû tsjin fiif mon doch neat beginne. Ut vji fjidderóp noch fólle drókker, ferdarje Dut plak mûst doch grutter vêze os ur tocht hji Dur stienen rigen autoos oan vjeskônten fon de strjitte en dêrtuskentróch rónnen grutte klybers fólk Dur vji gin tróchkómmen oan. Kû ur ôslaan? Dur vie un fûûg plain Hij ried sûnneg en sêg olle kônten út. Ha, dêr stie de plysjeporsche De monnen stienen naist de auto ut hear oer te sjen. Jezus, vot un drókte. Vêr kwaam ol dot fólk vai? San grutte stêd kû ut net veze. Hij kwaam dur nóit tróchhinne Vêróm dienen dy kloaten neat? Hij stoppe achter de Porsche en stapte út ‘Vot is jir te rêden’ ‘Dot sjugge jo Dur hat un fwótbolmets vest.’ ‘O, no en? Ik vu jir vól even lôns Ken jim dot fólk net fon de dyk ô fege?’ ‘Vij mai ús twaen?’ ‘Godferdómme, jim binne doch plysjes, net? Raam dur yn óp mai dy auto!’ ‘Dot is ús taak net’, sai de oare ‘Vij binne fon de ferkearsgrûp’ ‘No, jert dut net bij ut ferkear, meskyn? Dy lju nnne ómmes óp de dyk. En jim | |
[pagina 278]
| |
stonne jir mar te klwatsekjen!’ ‘Jo matte ol even óm jo vudden tinke’, sai de easte ver, ‘vij hûgge net olles te nimmen, en dot dógge vij ek net!’ ‘Nee, dot ljo ik vól Mij vólle jimme vól óp de bón sette, mar dy rottrûp dêre dógge jimme neat oan Hû kóm ik dur tróchhinne?’ ‘Dot kenne jo better net besykje, vont jo kómme dur net tróchhinne’ ‘Ken ik net ómride?’ ‘Ja, veróm nai Slupsk en don de kustvai lôns’ ‘Jezus!’ ‘Vot dógge jo jir ek!’ ‘Vot dóg ik jir! Ik mai jir doch ride? Dut is doch un normale ferkearsdyk?’ ‘Visten jo net dot jir fwótboljen vji joet?’ ‘Vot ha ik dêr mai noareg?’ ‘No, dot sjugge jo’ ‘Dot is doch ydyoat! Votfwar vaansin is dot!’ ‘Jo ken jo vól opvyne, mar dot jaut jo neat’ ‘Hûlang dwórret ut noch?’ ‘Min te sezen Se sille har nócht vól us krije’. ‘Dógt de plysje dur neat oan?’ ‘Os ut ol te môl gjit vol Mar hûfólle plysjes ha jo jir fwar noareg, tinke jo?’ ‘Dus jir is gin binnendykje?’ ‘Jo kenne ut bêste un ain achterút ride en dêr vachtsje Of verómride nai Slupsk’ ‘Jimme vurre betanke sai ur Hij kearde de auto en ried un am veróm Godferdarje Dêr vjinnen de bulten sôn fwar de nije dyk ol Ut vji net fertraud en set him dêr del Dur bwatten meskyn bên óm Ho us! Bij dut hûûs meskyn. Dur stie un ôdkeardel óp ut hiem. Hij ried achterút en draaide dû de homaaie yn Hij stapte út “Gûie”, sai ur Sû ik myn auto jir vól even delsette maie? Ik ken dur net tróch kómme’ ‘Un grutte gekkeboel, menhear!’ sai de ôdmon ‘Mun isjuns libben net seker dêre. Gek binne se, spykergek Ja, set jo auto jir mar del. Of vûnnen jo dur ek hinne?’ ‘Nee’, sai ur. ‘Dot is te sezen, ik vû aansent us sjen ot ik dur tróchhinne kómme ken Ik mat noch nai Snaidhm’ ‘Ik sû mar even geduld ha,’ sai de ôdkearel. ‘Ut ken vól un oerke dwórje’. | |
[pagina 279]
| |
Hij helle sygretten út de auto en stiik se yn de bwós. Un oere fergemy! ‘Jo matte him vot mear oan kônt sette Oas ken myn soan dur net lôns’. ‘Goed,’ sai ur Hij sette de auto deun tsjin ut stykeltried oan. ‘Sa?’ De ôdkearel knikte ‘Olfêst betanke,’ sai ur ‘Ik sil us sjen hût ut lyket’. ‘Ik tink vól óm jo auto, menhear!’ Hij gnyske. Dot grif! Sókke dwarpslju fûnnen ut prachteg óm san auto óp ut hlem te havven! Hij rón oan ut krúspunt ta vêrt de plysjes stienen. De haadstrjitte vji swat fon minsken, dot vaar neat Os ur no us lóftsô besocht? Hij vji jir ek fólslein ónbekend. Godferdarry dot jnun sóks treffe mûst. Hij stiik ut plain net oer. Un plûg jónges en fammen hoste óm de plysjeauto hinne. Bierblikjes en tûtters swaaiden se mai Vêróm fregen dy kearels gin assystinsje? Of hjinnen dy plysjes un frije dai joef? Se kûnnen ut leger dur doch bijhelje? Un pear kear duroerhinne paffe, en de grutste óngelókken deasjitte, don sûst us sjen, don bekwamen se vól! Hij króng tusken mwórren en minsken lôns óm ut plain hinne. De trotwaars stienen fól mai ôde sakken dyt óp har menier ferbjustere nai de gekkeboei stienen te sjen Vjinnen ómmes sels lyke gek yn de kop, vot digen se jir, se kûnnen better achter de gedynen sitten gean te teedrinken, ut vji jir noch net fól genô grif Ode taten en ôde skevels, hij skaudere se oan kônt en vrótte fjidder Ut vji mar un smelle strjitte en hij stie fól mai parkearde autoos, dêr kwaam ur nóit tróchhinne, sels un mynyautootsje kû dur net tróch, liet stean de Brainward. Rjóchtsô besykje don? Hij hji gin sin óm veróm te gean tusken de klybers tróch, hij stapte de sydstrjitte yn en bljode stean óm un sygret óp te stekken. Gek, se vjinnen gek! Rjóchttróch kû yn olle gefollen net, dêr vji ut óp ut olderslimst, os ut rjóchtsô net kû, don siet ur ópsletten ferdómme! Ut bêste vji óm veróm te gean nai Slupsk, mar dot ferdómde ur. Vêróm betelle mum vegebelesting os se de dyk net lens fwar jun frijhauden, se vjinnen te beroed óm un poat út de maue te stekken dy sljowe plysjes. Se hjinnen doch un pystoal óp de kont hingjen en hjinnen se gin mobyiofoan? Os ur dut strjitsje ynrón, kwaam ur meskyn oan de oare kônt, ut sû net dearinne, don kû ur sjen hût ut dêr lyke Dy autoos vjinnen jir ek kómmen, dot ut sû grif net dearinne nee, en oas makke ut noch neat út. Dur vjinnen un pear kefees rútten en dwarren stienen óp, ut levaai fon un | |
[pagina 280]
| |
band vji bwótten ol ónferdraaglek, se mûsten gek vêze dêr maienwar. Hij sêg yn ut fwarbijgean fonsyden, se stienen liif oan liif te biersûppen. Hij kryge ûgryslek sin oan drinken, mar ut mûst dêr óm te stjerren sa benaud vêze. Hij stiik de strjitte oer en rón oan de oare kônt fjidder, de sinne skynde dêre net, mar ut vji yn ut skôd súver lyke hyt os yn de sinne. Jir vji net tróch te kómmen salangt dy autoos dur stienen, en dy yn dy krûggen, dy hjinnen grif har bekómst noch net en vjinnen don meskyn ek ol te fier hinne óm noch te riden. Dut kû vól oan jûn let ta dwórje fwart dy autoos durvai vjinnen. De strjitte kwaam út óp un brederen, de haadstrjitte meskyn ver, hij vji dur net vis fon, de strjitte hji ol vot bóchte mar meskyn net sà slim. Hij bljode stean. Rjóchtsô don kwaam ur ver óp ut plain, dot hji ek neat gin sin. Mar lóftsô? Dur rieden autoos lûûd tûtterjend de strjitte tróch. Se hjinnen de rútten del draaid en hongen mai de koppen nai bwótten, gekke petten óp en tûtters fwar de snút Se ôlen en makken levaai mai de tûtters Ut sûnnen de supporters fon de vinnende plûg vêze, of meskyn de ferliezende, vot makke ut dy ydyoaten út, se kwamen grif ollinneg óm keet te skóppen. Veróm ferbearen se sóks net? Oerol vjinnen vetten fwar, mar un oar belette óm gevoan gebrûk te maitsjen fon un ferkearsdyk, dot frekte ollegjer neat, dot kû samar. Dur ried un fólksvainbuske fwarbij, ut vji yn búnte kleoren ópferve. de rútten vjinne durút slain. Se swaaiden mai flachjes nai bwótten, geel en grien, se tysken ómstonders mai de stokken óm de kop en smieten lege bierblikken nai ut públyk. Dur sieten vól un mon of tólve yn grif. Se vjinnen ol laveloas. Mûst dur un reekbóm yn gooie, don bedarren se vól, ut vji kleare ónront vot óp sóks ô kwaam. Sjug dur vji len dyt un blikje verómsmiet, ut kwaam yn de auto telône. Hji ien ut fwar de hassens krygen? Dur vaar ûgryslek flókt en skólden en dur kwaam ynienen un searje projektylen tróch de stikkene rútten. Mar se varen lyke hud ópkrygen en verómkûgele, yn un pear tellen vji dur un gefjucht dwande. Hij sêg ut swurk drjowen, hij slûg lofsô de strjitte yn. Aanst hjist un stôk fwar dyn kop of bier oer dyn gûie klean, en ferhaal hjist dur nóit óp, dy lûklamme plysjes vjinnen te beroed om de klauen far un bwarger út te stekken, len óp de bón sette, dot vól, en ljest mai syn twaen, dotst dur nóit un kear vot tsjin beginne kûst. Mar sóks, dêr rûnnen se net fwar. Dur kwamen noch mear autoos mai gekken achteroan, ut vji un hele óptocht, se sûnnen vól fon utterainôkómme. Os dot dy kônt útlai, don kû ut noch un heel hwat dwórje, fwardot de stroom fwarbij vji Hji ur ferdómd mar un jeloere jedder vest! Ja, os ur fwarút vitten hji, mar dot jûûg no of neat mear Dur siet un gall mókkel óp de moterkap fon un | |
[pagina 281]
| |
auto, de rokken oan de mul ta ómheeg. Vot yn de auto siet hji de meast stúpyde koppen dyt mun jun fwarstelle kû, se raasden nai bwótten tsjin de fwarbijgóngers, of vji ut sjóngen? Dot stómme mókkel sû aansent noch vól ûnder dy horde tróch matte, no ja dur vji net fólle oan te bedjerren. Sek oer de kop! Mar meskyn foel de kónt ta, se hji yn olle gefollen mooie billen. Mun frege jun ô vot dot stómme fólk hjir yn godsnamme die te stean? Fûnnen se dot faaks mooi óm nai dy ôljende trûp te sjen dyt fwarbij karke. Of hopen se óp rotsooi? Dy oaren hjinnen ut vón grif, oas stelden se har net sa oan, sû mun seze. Se digen sa healviis om de ynvenners fon dut stedsje te narjen, ómdot dy ut ferlen hjinnen, sa sû ut vól vêze. Aansent vaar ut noch un grutte rotsooi lykos niis ol un begin fon te sjen vji. Vêróm bljoden dy lju net óp ut fwótbolfjild óm enwar dêr de hassens yn te slaan, dêr hjinnen se de rûmte, en don kû un gevoan minske teminsten syn vegen gean. Liet se enwar mar ômaitsje, ut vji ómmes doch kleare útfaagsels, sóks hji ginien ferlet fon en moan kûnnen se net verke fon de drank en don har siik melde, dêr kû mon don mar ver fwar stean. Se mûsten se dêr óp dot terain ópslútte en dur un pear autoos fól drank hinne bringe en don de saak mar úttjirgje litte oant se stómdrónken of dea vjinnen en don mai de brônspuit durhinne óm de trûp fwót te spielen, don hjinnen se har bekómst vól. Mar ja, ut frekte de regearing ek ollegjer neat, dy liet se mooi gevurre, dy hjinnen dur gin lêst fon no? Dy sieten vól yn har pryveeswembad, vot kû dy dot skele dot un fetsoenlek minske net iens fetsoenlek de dyk del kû óp snaintemiddy, dêr fernómmen sij neat fon. Sûst jir un sterke mon ha matte dyt us un kear vwadder óp saken stelde en un ain makke oan dy ydyoateboel. Sókken mûsten sôn dagen yn de vyke verke, don dienen se teminsten nut en vjinnen se un oar net ta lêst. Mar se vjinnen fonsels ek noch skytende benaud óm de greep óp ut fólk te ferliezen, dot se jûgen se mar vot ta. Mar ut vaar sa fonsels un grutte rotsooi yn ut lôn, vont va hji dur noch nócht oan óm te verken os ut sa mûst? Os mun jun fetsoenlek gedrûûg of de boel ferpeste, dot makke ollegjer neat út. Ost de kôns hjist, don giest nai ut bwóttenlôn. Mar dy kôns krygest net, vont don vist de regearing ynienen vól dot se dy brûkke kûnnen. Un rotsooi vji ut, ost bij de grutten bazen jerdest, don gyng ut noch, mar oas vji ut un rotsooi. Dur vji un kefee fjidderóp grif, dur klónk teminsten mesyk bóppe ut levaai fon de autoos en ut geróp en geraas ut. Hij hji sin oan un glês bier. Os ut mar net sa ydyoate fól vji os dy dingen niis. Hij vróng him tusken de minsken tróch óp de mesyk ô. Ut vji un krûg ja, mar hij vji sa fól os un aai. Doch mar nai | |
[pagina 282]
| |
binnen, vot mûst mun oas ek ol? Dy krûggen sûnnen ollegjer vól ôladene fól vêze, dot kûst net oas fervachtsje. Hij kû noch vól un oere ómrinne mai toast yn de strôt, dot jûûg him ek neat, hij kû better sjen dot ur bij de taap kwaam, don hji ur olteast kôns óm vot te krijen. Ut vji jir ek ollegjer ton dot fwótbolrosmos mai petten óp de hassens tûtters fwar de bek. Tafels en stwóllen vjinnen net te sjen. Dy sûnnen dur vól vêze, mar bedóbbe ûnder minsken en glêzen, ut vji smoarfól. Se hóngen tsjinenwar oan en kûnnen net un kônt út. Un oansketten viif stie fwar him te lallen en te sjóngen, un bwast slingere út ut blûske vai, de kop vji óm óp te skyten. Hij sêg kôns óm ut minske te óntvynen dût se him un hôn óp ut skauder leze vû óm him duryn te beheljen. Vêryn te beheljen? Vû se doansje of frije, of socht se olinneg mar hôdfêst, óm net óm te dónderjen? Hij skode un fint yn har jerrems en vróng him yn de rjóchting fon ut hier. Hij vji dur noch lang net, dur stienen noch un heel soat fwar him. Se stienen dur mar te swetsen mai har grutte keelsgotten, se sopen net iens, liet se don ópdónderje en him net yn ut paad stean. len fon de ónhuere trúp vû mai him fûstkje - bò vij bij bevèk ha olbet hû iz jónge? - sókssavot ferstie ur. Hij negjerre de kearel, mun sû jun ol deaskamje te lykjen óp ien vêrt dut gedrocht kunde oan hji O iz olbet net, kèneavdómme, nimievmij jónge, vJa feest? Du vji ur ek fwarbij, ut bier kwaam yn sicht, hij socht yn de bwós óm lytsjild, hij gyng mai de nail oer de rône óm un gûnne en un pear kwatsjes durút te fiskjen Mun kryge juns hôn net iens ver út de bwós, sa vaar dur vrót en treon. Hij mûst him net oan kônt dúste litte, don stie ur ver achter. Hij stiek un hôn tusken twa kearels tróch en pakte de richel fon de taap beet, no tróchdrukke en ut plak fon dy kearel ynnimme os dy him ôjûûg. Dur stienen twa kearels kónstont bier te taapjen en dur vjinnen un stik of fjauer dyt yt fwótsjauden Se tilden de blêden bóppe de hólle en raasden oanienval: even rûmte ja, tink deróm! Ut vjinnen fjauer bearen fon kearels, se mûsten spesjaal ynhierd vêze fwar dut kervai, un behindeg kelnerke of un frómmes kwaam dur net tróchhinne Achter de taap stie ol un frómmes dot swarge fwar de lju dyt fwaroan stienen, se kwaam honnen te kwat. Se mûst jedder óp de dai reedlek kreas vest havve, mar no vji de measte pûier dur ôswit. De rotsooi óm har êgen vji tróchrón, sa fage dur no en don yn óm mai har viete honnen. Ut slagge him óm de sinten fon de iene hôn nai de oare te bringen, hij lai de fûst mai jild óp de bar en rûûp mai de oaren. Jir un pils! Ot ut hólp vist mun net, mar kwea kû ut nóit. Ut minske gyng fon lófst nai rjóchts, en don ver veróm, ut vji saak óm net oerslain te vurren os se oan him ta vji. Hij stiik de hôn ût en liet ut jild sjen en | |
[pagina 283]
| |
besocht tagelyk óm de kearel rjóchts fon him fon ut stee te krijen. Os ut mis gyng, koste ut ver tsien menútten óp syn minst. Noch ónfervachts vaar ut jild út syn hôn grist en un glês bier duryn treon, hij helle fwarsichteg de bút binnen, en nóm dû ut glês mai baide honnen beet óm gjin gefaar te rinnen dot immen mai de jerremtakke him ut bier oer de klean mjukse. Ut smakke hearlek. Marutvji ains mar heal fól. No ja, vot vû mun. Se lieten ut net óplûkke, dêr vji gjin tiid ta. En better vot os neat. Un daalder fwar un heal gleske bier, se rekken him dêre. Dêr kû jûn kosópmakke vurre. Mar dur sûnnen ek vól heel vot stwóllen en tafels rampooi vêze, os mun dot sa besêg, se hóngen en sieten mai twaen en trijen óp un stoel en de tafels sieten se ek óp fwarsafiert dy net fól twórren lege glêzen stienen. Se kûnnen ut glês vól yn de kónt krije. Vêr mûst hij nammes mai ut glês hinne? De taap stie ollang ver un nije rige fwar. Hij skeuvele nai bwótten ta. Noch twa of trije fon sókken hjinnen dur ek vól yngien, mar hij hji gin sim óm nochrus yn de rige te stean. De slimste toast vji yn olle gefollen oer. Hij hji sin oan yn sygret. Mun kwaam fon de iene trûp yn de oare, mar ut sinneljocht vji olle gefollen oangenaam. Se rieden noch oltyt fwarbij, de supporters mai har tûtters en flachjes, se hjinnen de ôdste kringen fon autoos grif ûtsocht, en dot vji ek noch ferstondeg, vont fonbinnen en fonbwótten hjinnen dy dingen ferskriklek te lijen. Se sieten dur mai fjistefólle yn en dot gedónder mai bier en flachjes die ut ynteryeor grif gin goed Sókken vjinnen ek net un goede auto vurch. Ut minste vji vinlek noch te goed, vont se stienen dur gin noed fon. Dêr raamde ien fon de ómstonders un fint un flachje út de honnen. Dur gyng un gehuil óp. Ut flachje vaar fon de stôk skwórd, en de stôk vaar oer de knibbel brutsen. De auto stoppe. De portieren gyngen óp. Kwamen se durút? Don vaar ut grif knokken. Hij kû ut kefee ver yndûkke, of tróchrinne. Mar de auto ried ek ol ver. Of vaar ur tróch un fólgjende fwarút treon? Se tûtteren dêr ol os ydyoaten, os dot teminsten vot te betsjutten hji. Jezes, vot un bende. Se vjinnen gek, en mun vaar gek. Hij rón fjidder, tsjin de stroom fon autoos yn. Hy kû fonsels veróm gean nai Slupsk en don un oare rûtte kieze, ut vji bij ainslútten ek net perfwast noareg óm nai Snaidhm te gean, dêr vji óp ut lêst ek lykemin vot te belibjen os oaseane. Mar hij ferpófte ut! Hij hji ut him no ienkear yn de hólle set. En dur lai ómmes un dyk. Hij hji ut rjócht óm te gean en te stean vêrt ur vû, hij hûgde him net stjoere te litten fon un keppel ydyoaten. Hij hji ut rjócht óm jir te riden. Sij net, teminsten net óp san healvize menier. Se mûsten de dyk frijhôre. Elkenien vist dot, mar dy stómme plysjes digen dur niks oan. | |
[pagina 284]
| |
Hij mûst mar verómgean, samen se. De lamstralen. Tsjin san klyber dwasten se net óp. Ljevver gin drókte, dur vjinnen doch gin strepen mai te beheljen. Hij gyng net veróm, hij frekte ut. Dusse dyk hji ur rjócht óp, en dot sû ur nimme, ol must ur oan jûn let ta vachtsje, ut makke neat út, hij hji tiid genôch. De dai mûst doch óm. Yn Snaidhm vjinnen de hotels lang iepen. Hij kû fonnacht noch vól yte os ur vû, fwar jild dienen se olles. Ut vji ferskwórrend hûfólle minsken os dur óp un baan vjinnen. Ut mûst doch mar un lyts stedsje vêze, oas vji ut him vól bijbleon. Hij must jir fjauer ier lyn tróchkómmen vêze. Balay hiet ut. Ut mûst un got vêze. Un tûzen of acht ynvenners. Mar hûfólle os dur no vjinnen, dot vji net te rieden, dur mûsten tûzenen óp strjitte vêze. Meskyn vjinnen se út olle lytse dwarpkes vai jirhinne stroomd. En don dy feestgóngers fon dy oare plûg dyt grif ek mai jon en ollemon ópsetten kómmen vjinnen. Vot besielde sókke lju, óm nai dot stómme skóppen te sjen. En dot vji noch dêroanta, mar vêróm mûsten se os dwylsinnegen tróch de stêd tûtterje, dot vji doch fólslain, vot mankjerre dy lju? Har hólle vji ek lyke leeg os un fwótbol. Dur draafden him un pear jónges fwarbij. Se trjoden de minsken oan kônt. Se hjinnen vot yn de hôn. Vjinnen ut bakstjinnen? Sû ut no heve? Os ut dêr fjidderóp hómmeles vaar, kû ur better jir bljowe, of verómgean. Vji dêre un sydstrjitte? Hij vêge ut net óm de dyk oer te stekken, se kûnnen jun de poaten vól ôknipe tusken de bumpers yn, se vjinnen dur gek genô fwar. Dêr gebeorde grif ol vot, ut klapte en rinkinkele, glês, en meskyn ek blik. Se kûnnen vól ien de hassens ynslaan mai dy graue stjinnen Hij bljode stean, hij drukte him tsjin de mwórre oan. De lju skrepten him fwarbij. Tû mar jónges! Se mûsten dur mar gau óp los, kûnnen se mai knokke en klappen krije, os se dêr san ferlet fon hjinnen. Hij besêg ut jirvai vól. Dur kwamen gin autoos mear, de boel hekke. Ut vji syn kôns óm de dyk oer te stekken. Hij rón fwarsichteg nai de hûkke ta. Se klommen godferdarry bóppe óp de autoos en stokken duróp te doansjen. En oaren hutten mai flaggestokken óp de jónges yn Hij mûst fwót vêze, jert de hele meute begón te knokken. Hij skeat de sydstrjitte yn. Mar ut vji ferdomme heiedol gin sydstrjitte ut vji gewoan de haadstrjitte dyt un bócht makke. Vot rjóchtróch gyng, dot hji meskyn un smelle strjitte vest. Veróm vist ur ut net mear fon fjauer ier lyn? Hij mûst dû vól sitten ha te sliepen achter ut stjoer. Veróm hji ek gin sin mear Ferdómme, ut vaar dêr un grutte rotsooi, se huften mai kneppels en bakstjinnen óp de autoos óm en stienen óp de dakken te | |
[pagina 285]
| |
springen. De hele train stie stil no, se kûnnen foar noch achterút. Fwar him gyngen de portieren fon de autoos óp. De monnen mai de geelgriene flachjes spotten nai bwótten en fóchten har un paad nai de belegere autoos óp de hûkke óm har maten of stedsgenoaten te óntsetten grif. Se slûggen de jónges mai stokken tsjin de poaten en besochten óm se fon de autoos ô te krijen. Ut slagge ek, mar lykehud klómmen dur ver oaren óp. Omstonders dyt meskyn bij óngelók un trjo hôn hjinnen, begónnen mai te dwan, of meskyn dienen se ut poer fwar de areghyd, se kûnnen doch lykegoed fwótkómme os hij? Mun kû duróp rekkenje dot mun un pak óp de beoleg kryge os mun dêr stean bljode, ek ol vû men der neat mai noareg ha Hij rón fjidder de strjitte yn, tsjin de stroom fon minsken yn dyt blykber yn de gaten hjinnen dot dur vot te rêden vji óp de hûkke. Inkele supporters hóngen mai de hassens ta ut rút út en raasden dot dur riden vurre mûst fordómme, mar de measten visten ut ferskil tusken riden en stilstean ol net mear en swaaiden laveloas mai bierblikken en flaggen Vonear kwaam dur un ain oan dy strjitte, en hû mûst ur veróm? Lóftsô vju ur gjin en dû mai un bócht en dêrnai ver rjóchts, mar hij vist ut net persys mear, de kop vaar jun jir gek. Hij mûst strak mar us rjóchtsô besykje faaks kwaam ur don ver óp ut plain út vêrt dy plysjes stienen. Sûnnen se dur noch stean? Ut vju gekkevurk óm utselde paad lôns veróm te gean. Dot stedsje kû sa greot net vêze, hij mûst aansent vól rjóchtsô kenne en don tróch de bwóttenvyken. Vji ut dêre ek ol mis? Twa kearels hjinnen enwar bij de beoieg, dur fwarme him ol un rûnte ómhinne. Meskyn hji ut neat mai dot stómme skóppen út te stean, mar hji de iene de oare óp de tjennen trape of oanstómpt bij óngelók, of ut gyng óm un viif, se vjinnen ómmes ollegjer brainroer en ópsternaat. Hij drige dur tsjinoan óm tróch te rinnen. Dêr gyng ut óp un slaan, godferdarry. Se makken de rûnte grutter. Hij bljode stean. Se slûggen ópenwar yn, un frómmes hóng un kearel óm de mul, mar ómstonders plukten har los en lûken har achterút. Se fjurren de fjuchterbazen oan dot se enwar fwar de hassens slaan mûsten en ut net óp har sitte litte, en óp de beoleg jan en ut mes oer de kop fege. Hij stapte fon ut trotwaar ô en vróng him tusken autoos en minskeliven tróch fwarbij ut trelit. Ut vji no saak óm hjir sa gau mooglek vai te kómmen jert ut har ollegjer yn de hassens slûg. Vêr bljode dy plysje? Dur skymere him un ding fwar de êgen en tagelyk slûg ut etelaazjerút naist him oan barrels Ut mûst un stien vest havve, dy hji him óp un hier mist Hij sêg óm him hinne. Hij mûst achter de autoos vaikómmen vêze fon de oare kônt de strjitte. Mikten se óp him? Ut sû net sa | |
[pagina 286]
| |
vêze, se vjinnen gek, se visten net vot se dienen. Hij rón fjidder, aanst kryge hij de skuld noch. Fwar him kwaam beveging yn de massa, se stoden en stróffelen him temjitte. Vot vji dêr no ver te rêden? Hij drukte him tsjin de mwórre oan óm net maifierd te vurren. O, hij sêg ut ol, dur kwaam un plûg learenjoskemonnen oan, mai fytskettings en lizderen buizen. Se hutten de autorútten oan strónt en jagen de minsken fwar har út. Achter har vji de strjitte sa goed os leeg, útsain de kepotte autoos dy se achterlieten, dur mûsten noch minsken yn sitte. Ut vji saak óm dy jónges fwarbij te kómmen, os mun mai de stroom maigyng, kwaam mun dur fynaal tusken te sitten. Hij dûkte him tsjin de mwórre oan en vachte oant se him fwarbij vêze sûnnen. Mar dêr kryge ien him yn de smyzen, hij kwaam óp him ta mai ut ketting ómheeg. Hij stapte yn un finsterbank en sette him ô tsjin ut spegelrút, hij spróng, hij trape de jónge yn ut bwast. De jónge slûg achteroer óp de strjitte en sels knóffele ur ek del, hij kwaam óp honnen en fwótten telône, mar kú daleks oerain springe en fwót drave. Hij fielde un ketting of un oar ding him raitsjen, mar dû vji ur ek fwót. Hij draafde ut trotwaar oer tusken grûpkes flókkende en jammerjende minsken tróch. Dur lamen gwódden oer de strjitte mai bloed oan de kop. De autoos stienen ferrinnevjerre yn de strjitte. Dur vji gin rút mear heel. De supporters vjinnen areg betûmmele, se tûtteren yn olle gefollen net mear, se rûnnen bearend en tierend óm har autoos hinne. Ut vji mooglek dot se aansent un knokplûg fwarmen óm dy kettingmonnen un von óp de beoleg te jan, sa liet ut him teminsten vól oansjen Hij mûst avvenseare. De rige autoos kwaam gin ain fon. Se stienen ollegjer stil. Meskyn vjinnen dur gwódden bij dyt net mear ride kûnnen. Hij mûst sjen dot ur bij syn auto kwaam en don yn fredesnamme mar veróm nai Slupsk Jir vji gjin tróchkómmen oan, ut kû de hele jûn noch vól dwórje jert dy stikkene autoos fwótsleept vjinnen. Vji ur fwótendaleks mar verómgien Dêr vji un sydstrjitte, hij stode him yn. Hij draafde noch un aintsje tróch oant ur óp un krúspunt kwaam Hij vji olinneg. Hij bljode stean óm út te pûsten. Vot mûst ur no út? Hij vist dur neat fon. Op goed gelók mar un strjitte ynslaan. East un sygret Hij hji bloed oan de hôn, un skaafplak, ut vji kśommen dût ur stróffele tink Hij fage mai de bwósdûk ut bloed ô. Ut vji net un greot plak, ut skrynde vot. Rjóchtút, dot vji nai olle gedachten ut bêste Ut levaai vji noch slim, hij siet dur noch flakbij. Neazege húskes mai de gedynen stiif ticht. Vêr kwaam mun út? Ut rón net dea, vól? Kû ur oltyt noch verómgean nai ut krúspunt fon niis. Un feat | |
[pagina 287]
| |
mai un brechje! Hij vji mis net oer un brêge kommen, sa kwaam ur net óp ut plain út, godferdoarje, votfwar rotstêd vji dut! Os ur no rjóchtsô gyng bij ut vetter lôns? Mar perbeare. Ut geróp en geraas vji noch dúdlek te hearen, dot vji un treast, hij vji net fier fwótdwaald. Dur stienen twa jónges bij un rinnende brómmer. Se hjinnen hellems óp de kop en stokken of buizen yn de hôn. Se sûnnen him meskyn vól mai rêst litte, en oas kû ur oltyt noch yn de feat dónderje en don mai de oare ôveve. Mar se rieden fwót jert ur oan har ta vji. Mun kû dy kônt dus óm Javis, hij kwaam ver óp de kop yn de rotsooi telône! Vji dut deselde strjitte fon niis? Don mûst ur deselde kônt út os de autoos, don kwaam ur óp dot plain út. Dur stie un auto te rikjen. Hjinnen se dot ding yn de brôn stutsen! Aansent kwaam ut fjoer by de tenk, hij mûst os de bliksem dot ding fwarbij, jert de besyne flam kryge Hij begón ver te draven, de minsken makken nammes ol rûmte, se lyken doch te beseffen vot gefaar os dur vankte. Dêr vji ut ol sa! Drave! Hij fielde de hyte lôge him fwarbij gean, hij draafde vot ur kû mai de klyber dyt no ek de sokken duryn sette Dur kûnnen noch fólle mear autoos oangean os de banende besyne de strjitte oer stroomde, de ydyoaten visten net vot se útheefden, os de hyte te greot vaar, spróngen de rútten fon de húzzen en kryge mun meskyn noch grutte brôn, en dur kû net un spuit de strjitte yn kómme Ynienen vji ut ver ho De stroom stûkke en vykte veróm. Vot vji dur no ver te rêden? Dér ferdwûnnen gwódden un stege yn, hols oer de kop, mar ut vji mar un smellen, se kûnnen dur lang net ollegjer tróch Dû sêg ur ut ol Dur kwaam un plûg plysjes oan, gwódden óp hynders en oaren rinnende. Se hjinnen plestik skylden oan de earem en hellems óp Se kneppelen de minsken fwar har út Ydyoaten! Vûnnen se de minsken ut fjoer yn drjowe! Hij liet him ferdómme jir net tróch dy stomme óksen! ‘lk mat dur tróch!’ raasde ur, mar mai hji ur ol un feeg yn de nekke te pakken Hij vaar dûm fon lilkens, hij skwórde ut skyld fonsyden en skópte de plysje ûnder syn kloaten, de kearel stróffele achterút en kwakte tsjin un hynder oan Mar dû kwamen dur trije tagelyk óp him ô, hij sette de sokken duryn. De stege, nee, dot vji ol te let. Dy banende autoos mûst ur ver fwarbij Of dêre vji dot un krûg? Un syneesk ythûûs? Hij skeat óp de doar ta, ja dur stienen syneeske letters óp ut rút. Hij vji de jinnege net nammes dyt nai binnen flechte, de hol stie fól en yn de seal vji gin stoel mear frij Unsynees kearde har Dur vji gin plak mear, sai ur. Gin plak. Bwótten vachtsje Myn frau en bên sitte dêre te yten’, sai ur, ‘jo vólle mij | |
[pagina 288]
| |
doch seker net keare?’ De mon sêg yn de oanviisde rjóchting. Hij stapte de synees fwarbij nai ut viif ta dot ur oanviisd hji en dot mai un pear bên bij un tatfeltsje siet Vot un taat! Kûst noch better un pak óp de beoleg krije os mai sannent trau te vêzen De synees hji him de rêg ol ver tadraaid, sêg ur, hij giûpte de doar nai de twaletten yn. Hij pisse, honvósk, en makke syn klean ynwadder No mar us sjen ot dur un achterútgóng vji. Hij rón de góng yn. Vji dêr de keuken? Mar dot hele hûûs stónk tink nai nassy. Un doar - ut vji un teroske, dur stienen un heap kratten en doazen en tusken dy rotsooi lai un syneesk famke of vyfke yn un tûnstoel, olinneg un brûkje oan Se hji prachtege bwastkes ‘Nee, nee. fwót!’ rûûp se. ‘Ik dóg dij neat’, sai ur. Hij hji de túndoar yn de gaten krygen Hij striik de skwattels veróm en lûûk de doar óp. Hij kwaam óp un oare strjitte út. Hij stiik un sygret oan en sêg ut hear oer. Achter him varen de skwattels teplak strutsen. Vinlek vjinnen sókke vyfkes te hean óm dur vot mai út te heljen Kûst se vól femiele. Vot kônt mûst ur út? East dy rottege plysjes óntrinne, dot vji no ut fernaamste en don nai de auto ta. Vji ur fwótendaleks mar ómkeard, don hji ur no ol yn Snaidhm sitten. Hij stapte nai de oare kônt fon de strjitte Dot hólp neat fonsels Dut út, dot út? Dot mar út. Dêr kwaam him un plûg jónges temjitte draven. Naaiden dy út fwar de plysje, of gyngen se óp de fjuchterij ô? Dêr hearde ur un syrene. Os dot de plysje vji, mar vot mûst ut oas vêze os plysje! Hij kearde him óm en draafde de jónges achternal Jezus, vot un rotsooi Kû mun no os fetsoenlek minske juns vegen net gean sónder lesteg fôlen te vurren? Os ut net healvizelingen mai fytskettings vjinnen, don diig de plysje ut vól! Ut vji fonsels stóm óm sa te draven, dêr makke ur himsels fertocht mai Hij haude de stap yn. Liet se mar kómme. Se kwamen helendol net Hij hji grif net goed harke Hij sêg jest ver plysje dût ur un hûkke ómslain vji Se hjmnen de strjitte ôset, se stienen vól mai un mon of tólve naistenwar, skauder oan skauder, de skylden oan de earem. Mai votfwar doel yn fredesnamme? Fervachten se un oanfol fon duskônt? Hij rón óp har ta Hij sêg de gummykneppels ómheeg gean ‘Lit mij dur tróch’, rûûp ur. ‘lk mat nai myn auto! Se hjinnen de hellem oer de earen, se hearden him grif net bóppe ut levaai fon de autoos etter har út Hij kearde him óm en köre de strjitte út Hij kû meskyn better óp de hûkke vachtsje oant ur vist hókker kônt se út marsjearden Vêr vûnnen se de minsken hinne drjowe? Hji ur mar daleks veróm gien Rotstêd Dur ried him un ambúlônseauto fwarbij. Hji ur dêr niis de syrene fon heard? No ja, dy gyng grif de stêd út, os ur dêr no achteroan rón, don kwaam ur dur vol Yn Slupsk vju un sykehûûs. Dêr sû ur vól hinne | |
[pagina 289]
| |
gean. Dêr kwaam ferdómme ol ver un sleep autoos oan mai feestfierders. Hjinnen dy Iju noch har bekómst net? Se jakkeren os ydyoaten de kônt út dyt de ambúlônse gien vji. Se hjinnen de gekke petten noch óp, mar dur vaar net mear sóngen en tûttere Naaiden se út fwar de plysje? Hij rón sa hud ur kû fjidder, mar drave vû ur net. Mun switte jun oan vetter, en bóppedot foel mun óp os mun draafde Hij hji óp ut lêst neat ferkeads dien. Utsain dy rotplysje, mar dy hji him east slain. Sjug, dêr vji ut ver ho. De autoos dyt him krekt fwarbij jakkere vjinnen, varen keard tróch de plysje. De ambúlônseauto hjinnen se blykher tróchlitten Se lieten de lju út de auto kómme. Vot digen se, skrjoden se de nammen óp? Of olinneg fon de sjefeors? Hij hji ferdómd neat gin belang durbij dot syn namme yn un plysjebûkje kwaam Vot kû ur ût? Vêrt dy autoos vaikómmen vjinnen. dêr vji ut fonsels ek hómmeles. Ut vji un krúspunt. vêrt se stienen. Os ur no bij har lôns glûppe kû? Of net glûppe fonsels, dot sû stóm vêze, hij mûst gevoan bij har lôns rinne. Hij hji dur neat mai noareg Se kûnnen ut ek vól oan him sjen, hij lyke net óp un fwótbolgek, hij hji óp ut lêst gin pet óp syn hassens en hij hji un fetsoenlek pak klean oan. Se mûsten vól sjen dot ur dur net bij jerde. Se fûjearden de minsken. dy gekken! Sochten se óm vapens? Dy lju hjinnen ómmes oas neat os tûtters en flachjes bij har! ‘Mai ik dur even lôns?’ frege ur. Vêrt menhear hinne mûst, frege un snotnoas mai un snorke ‘Dur even tróch os dot kû,’ sai ur De plysje diig un stap fonsyden. Hij rón fjidder en gyng de hûkke óm. Se lieten de autoos len fwar ien ver gean, blykber, dur helle him teminsten ver ien yn Hij ried mar súnneg Vji dêr ferdarje óp de oare hûkke ver un ópstopping? Ver kóntrôle? Hij vji dur duskear tróch rûggele, mar aansent rón ur dy fint noch tsjin de hûûd dyt ur un vôd ferkocht hji Sjug, dêr vji un kefee! Os ur him un oere skûl haude, meskyn vjinnen dy plysjes don ver ópdóndere. Os se de supporters de stêd út verkt hjinnen, don sûnnen sij ek vól ver ônokke, mócht mun oannimme Hij drukte de doar óp en glied nai binnen. Smoarfól Tûtters en petten de hele meute vji dur! Hij skode un pear jónges fonsyden en vrong him de seal yn Un bende! Se sóngen en hosten óm ut beljet hinne vêrt un swilk oerhmne lai en dot fól glêzen stie. Stwóllen en tafels vjinnen bij de mwórre lôns ópsteapele óm mear rûmte te krijen grif. Se vjinnen fwar ut grutste pat drónken, of se dienen teminsten sa. Dur vjinnen un pear jónges yn kwatte brûken, de fwótbolders grif, sa fon ut fjild ô. Te hoopjen dot ut gwódden út de aigen stêd vjinnen, oas vaar ut jir aansent ek noch dónderjaaien | |
[pagina 290]
| |
Hij mûst un glês bier sjen te krijen en don un plakje óm te hingjen. Sitte kû doch neane. Mar dur stie un leger minsken fwar de tapkraan. Dot vaar de easte jeloere neat Dot makke ek neat út fonsels, os ur no jir stie of dêre. Hij liet him tróch de hossende plûg maifiere óm ut beljet hinne en stelde him óp achter un pear jónges dyt net sa swier baud vjinnen. Kû ur meskyn vól fonsyden skowe. Dy jóngens hjinnen grif net san toast os hy. Se brulden ien of oar liet yn de seal, de vudden vjinnen net te ferstean, of olinneg un pear - set him óp! - of sókssavot, ut sû ut klupliet vól vêze. Meskyn vji dut vól ut klupkefee, vot vist mun durfon Mar hij sêg gin fwótbolnijs oan de mwórren hingjen, lykos mun oas yn dy krûggen vól hji Ut dwórre un iveghyd fwart dur bier kwaam Vêr bedarre dot gwôd ollegjerre? Vot stie dy kearel dêr no bij dy kraan Vjinnen de glêzen óp. Dur mûst un nij fet oanslain vurre, sai de jónge fwar him. Vêróm sai ur dot? Hij hji him ómmes neat frege? Of hji ur ol vot sain? Hji ur lûûdóp tocht? Dot frekte ek neat, salangt ur gin gekker dingen sai. ‘Nim do even twa, ju. Do stjist dur ut tichtst bij.’ ‘Ek ien fwar myn maat.’ sai de jónge. ‘Goed.’ Hij jûûg him jild. Ut kû nóit kwea os mun un pear freonen hji yn dusse bende. Ut fet vji oanslain grif, ut skûm spotte mai skokken út de kraan vai, dût de kearel de hendel oerhelle. Hij spielde un stik of fjauer glêzen bier fwôt en begón dû ver te taapjen Os dy jónge no mar óp de slag poste. Mar dot die ur. Hij rikte de glêzen nai achteren trôch. ‘No proast, menhear’ ‘Proast,’ sai ur Hij gyng nai ut beljet ta, vêrt mun nóflik mai de kónt tsjinoanhingje kû. De jónges kwamen him nai ‘Jo kómme net út Balay, vól?’ ‘Nee.’ ‘Vêr kómme jo vai‘?’ ‘Slupsk.’ ‘Oja? No, dy ha bêst óp har dónder krygen!’ ‘Va?’ ‘No, Slupsk fonsels! Ha jo net by de mets vest?’ ‘Nee.’ ‘Nee? Vot dógge jo jir don?’ ‘Ik bin óp tróchrais mar ik kû dur net tróch.’ | |
[pagina 291]
| |
‘Ja, ut is jir vot drók, hin’ ‘Un bytsje vól,’ sai ur. Un nije slinger minsken begón tróch de seal te hossen óm ut beljet hinne, se kûnnen foar noch achterút Se setten ut bier óp ut beljet del, don vaar dot har teminsten net út de honnen stómpt. Hy kryge un sygret oanbean fon syn nije freonen. ‘Geselleg, nol’ Hij knikte, ja, ut vji ferhipte gesellig, hij hji ut yn jirren sa geselleg net sjoen. Ut vji óm út juns fel te springen fon gesellegens. Mar sókke jónges kû mun ut min kweanimme, se visten net better, se vjinnen yn dut got ópvûksen en vot hjinnen se oas yn har libben os vot skópperij en geswets oer de metsen dyt se sjoen hjinnen. Dut vji un heegtiidsdai fwar har, nai olle gedachten. Jir kûnnen se noch vyken oer naiprate. Gevoane dómme jónges dy nóit fjidder sjoen hjinnen os har aigen stedsje Meskyn ien kear yn Slupsk vest os supporter fon de plûg. Of skópten se sels ek mai? ‘Skóppe jim sels ek?’ ‘Hen?’ ‘Skóppe! Fwótbolje! Dógge jim dot ek?’ ‘Nee.’ Ut hji grif un stómme fraag vest, oan ut ondet te femimmen. No ja, ut hji doch kennen Vêróm sûnnen sij net óp de klup sitte? Un hele bulte jónges fon dy jirren stoden yn har frije tiid achter un bol oan. Hij vist ek gin oare fraag te betinken. Meskyn hûgde dot ek helendol net. Mun kû jun nammes amper fersteanber maitsje Dur vjinnen vól un mon of tachteg yn dut neazege ding. Hûndet meskyn vól Net olinneg mônlje nammes, un treddepat vji frôlje, meast jónge, dyt ek bij de oanhing fon de klup jerden, nai olle gedachten. Se hjinnen dómme fwótbolkoppen Frôlje dyt mai sportlju ómslûgen hjinnen oltyten fon dy stúpyde koppen, krekt maskers, dur siet gin djipte yn. ‘Vólle jo noch un pilske?’ Ja, dot vû ur vól Fwarol os ut him brocht vaar. Hij skode de glêzen vot achterút en gyng óp de rône fon ut beljet sitten. Hij sêg óp de klok: sôn oere hji ut ol vest! Ja, fonsels, dot vji te begrypen, hij hji jir ol un heel hwat ómslain, east de auto verómbrocht, noch even mai dy kearel praat, en dû un skóft yn de stêd ómbónkele. Ut mûst jun noch tafôle dot ut net letter vji. Os ur daleks verómgien vji, hji ur no yn Snaidhm yn un restauront sitten. Hûlang sû ut noch dwórje | |
[pagina 292]
| |
jert ur yn Snaidhm vji? Ut kû vól njóggen oere vurre. Sûnnen dy jónges dur un ydee fon ha voneart dy plysjes ver óprotte? Visten se meskyn un paad óm ut sintrem hinne? Hij mûst aansent freegje, os dy oare verómkwaam mai ut bier. Os sij even mai him ride vûnnen, don vji ur jir meskyn doch noch jedder vai os ur hope hji. Un pear jóngkearels sleepten un mókkeltsje nai ut beljet oa. ‘Beloofd is beloofd!’ rûpen se. ‘Net tsjinakselje!’. ‘Jir net!’ rûûp ut mókkel. ‘Bin jim gek! Net mai elkenien durbij!’ Ut frómmes lyke óp dy oare, dyt strak óp de moterkap tróch de stêd riden vji. Mar se lyken tink ollegjer ópenwar. Dêr kwaam ut bier oan. Se proasten. ‘Hark us,’ sai ur. ‘Myn auto stjit oan de kônt fon Slupsk, mar ik mat nai Snaidhm ta. Hû kóm ik ut maklekst óm Balay hinne?’ ‘Durómhinne? Dot ken net. Do matst dur tróch.’ ‘Durtróch, ja fonsels, mar ik hûg net beslist de haadstrjitte te nimmen, vól? Dur binne doch vól sydstrjitsjes vêrt mun tróch ken. Midden yn de stêd stjit ut fól mai autoos.’ ‘Ut stjit oerol fól. Sûst oer de Burgvôl kenne, mat don kómst doch ver óp de Snaidhmerdyk út, don sitst ver fêst, dot jaut dij neat.’ ‘Is dur net un oar paad?’ ‘Nee. Jo matte even geduld ha, aansent ken jo dur vól ver tróch.’ ‘Ut is vól vot! Is ut jir oltyt san gekkeboel?’ ‘Fyn jo ut net geselleg? Ut is doch hatstikke geselleg!’ Se begónnen de bierglêzen fon ut beljet te heljen. Ut fólk die ut, dot durómhinne stie. Se jûgen enwar de steapels glêzen tróch nai de bar ta. Se hauden ut fanke noch beet. Se aksele net mear tsjin, se prate ol tsjin de keareis. Yn un ómsjug vji ut beljet skjin. Se rûpen tsjin ut fanke dot se mar beginne kû, tû mar ju! Se hji sa rûmte genô, net? Vji se klear fwar de start? Net seore, se hji ut sels sain. Vytse mócht east, dy hji twa goalen makke. ‘Nee, nee,’ rûûp ut fanke ver ‘Bin jim gek!’ Se mûst east ien ha, vaar dur ónjerre, don dwast se vot better No kóm, dur mûst un bwarrel helle vurre. Dur kwamen un pear famkes by har Se mûst ut net dwan, se lyke vól gek! Opsoademyterje mûsten se, of vûnnen se ek un beot ha? Ut mocht vól! Gin grutte bek. Ut vji beloofd! Se hji ut sels sain. Se mûst no de kónt dur net útlûkke. Dur vaar har un gleske oan de mwólle set. ‘Ik mai dot gwôd net!’ Sûppe, net sangerje. Net prjowe, daleks tróchslókke. En fwót noch ien duroerhinne. Net | |
[pagina 293]
| |
útspuie, bliksem! Slókke mûst se Even tróchsette ju! Hij vaar tróch un fint fon ut beljet ô skood ‘Vot matsto jir, jóng? Vij ha gin feriet fon potkykers!’ Hij sai neat veróm Lijen hji ur gin ferlet fon. Mun hji sa tsien mon fwar jun oer stean. ‘Hij jert bij ús,’ sai len fon de jónges. ‘Dut is un freon fon ús.’ ‘Soa,’ sai de kearel ‘Hôr him don bij jim!’ Hij vji gin hûn, ferdómme! No ja, gin drókte, lit him baste. Se krygen ut fanke bij kop en kónt en pionten har óp ut beljet. Se spinfwótte en moate, mar net lang Se drukten har plot óp de rêg, un pearhauden har de kop beet en de bek ticht, har jerrems en fwótten varen nai de hûkken fon ut beljet lutsen os mûst se krússege vurre. ‘Tû, Vytse! Vêr is Vytse!’ Se lûken ut fanke de jurk ómheeg en roppen har de brûk fon de kónt ‘Vêr is Vytse!’ len fon de jónges yn sportbrúk dyt ur mis sjoen hji vaar óp ut beljet hyst. Omstonders lûken him de brûk óp de knibbels. De jónge liet him óp ut fanke delknóffelje. ‘Tû jónge, sljowe! Matst net leze te sliepen! Duróp!’ De jónge begón óp ut fanke te bevegen Hij siet mai syn hôn tusken de liven te prutsen. ‘Hij ken ut got net fyne! Tû jónge, is dut dyn easte kear?’ Se kletsten him óp syn bleate kónt. De jónge raamde op ut fanke yn en naaide har Dû kwaam ur hymjend oerain en strûpte de brûk ómheeg Hij vaar óp de skauders nómmen en tróch deseal drûgen ‘Jau Geeske un bwarrel dot hat se fertsjinne!’ Se lieten har oerain kómme, mar se hauden har beet ‘Lit mij los!’ sai se ‘Jim ha jim sin, net!’ Se mûst óphôre fon sangerjen Se hji ut sels beloofd Bauke hji ek un goal makke, dy mócht ek un kearke Hji se ut mar net belove matten. East dy bwarrel, dy hji se fertsjinne Se geaten de jenever yn har kwebbeljende mwólle. De fólgende fwótbolder vaar ut beljet óptreon, un ain pwatlead klear Se drukten ut fanke plot, en dêr gyng ut ver hinne Un ôdkearel smiet de jónge un glês bier tsjin de kónt oan ‘Dot soppet lekker!’ Hij kryge bijfol ‘Vot un lol’, sai ur ‘Ut is har aigen skuld, no? Se hat ut sels sain, un pear vyke lyn. Vaat un goal makke, dy mócht un kearke’ Hij stapte út de rûmte vai nai de taap ta, vert no areg rômte kómmen vji. Hij frege óm un pilske Se spielden de glêzen mar amper út, se varen even tróch ut vetter helle Sieten dur gjin bwassels yn dy spielbak? Mun drónk vêrt un oar ek mai syn fize bek sitten hji Sûst gin bier mear maie! lenfiftig, sai de kearel. Dur | |
[pagina 294]
| |
mûst grif fwarútbetelle vurre Hij vachte oant ut pils fwar him stie en rikte dû un brjifke fon fiifentwintig oer. Ot ur ut net lytser hji? Nee, fonsels net. Se hjinnen doch genô ynbard joet? No, jir vjinnen don fêst twa tientsjes, en un ryksdaalder, sjug, hij mûst net tinke dot ur dy gûnne sitte liet. Os ur un skjin glês jûn hji en him fetsoenlek behondele hji, don meskyn, mar no yn gin gefol. Hy stiik un sygret oan Achter him kriet ut fanke. Of meskyn un oar fanke, dot se no te pakken hjinnen. En mun vist ek net vêróm ot se kriet. Se vji dur meskyn ek noch grutsk óp De fwótbolkoanegin, of fwótbolhoer. Vot nammes vakker utselde vji, hoer of koanegin, dot vji vinlek útselde os mun fon de útterlekheden ôsêg. Yn de kean vji ut krekt utselde. Dot vû seze, mun vaar koanegin tróch fwar hoer te spyljen En os mônlju ien útkoazen os koanegin, don vji dot óm dur mai óp bêd te gean Hij gniisde tsjin syn glês bier, ut vji ferskriklek grappeg, aigenlek, ut hele libben, os mun dur us oer naitocht. Ut siet heel apat ynenwar, of net apat meskyn, ut vji sa ferskriklek ienfôdeg. Hij draaide ut glês óm en óm óp ut filtsje Mun kû net sjen ot ut óp ut iene plak skjinder vji os óp ut oare Hij sû dur net dea oan gean. Mar ut vji un aaklek ydee, dot un oar dur mai syn bek oansitten hji Hij hji toast, mun switte de hele dai os un oandrager, mun kû vól útdrûgje os mun net drónk. Ut smakke gevoan. Fonsels, dot prjode mun net. Os dur un viif út drónken hji, mai spul óm de bek, dot prjode mun vól, dy fetleke lipstiktrûp Ost mai ien frijdest ek. De measte frôlje brûkten ut net mear, nammes Fwarhinne vji dot un elinde, don smakke dyn aigen snut dur ek nai letter Ut vji tiden lyn dot ur mai un mókkel frijd hji Safólle vji dur ek net oan Do mûst ut vól us even kwyt, no ja, don mûst ien fersiere Vot óp har ómstryke en yn de bek ómslikje, dot fûnnen se lekker. Yn de titten knipe. yn de syden kytelje Dot vji savot ut programma, en don móchst un kearke Vinlek vji ut un flaue beveging, mar mun vû vól us vot. De kearel spaande vakker óm, mar hij hji grif noch gin gûnne ver ynbard. Flauekul fonsels! De vrôd hóng net fon tientsjes bijenwar. Hij hji genô lytsjild, hij frekte ut óm him syn sinten veróm te jan Mar hij kwaam sa net fon him ô, hij vû dy gûnne ha of un glês bier durfwar, dot mócht ek. Ut vji nammes ek net mear vurch os un gûnne, ut vjinnen mar skyterege gleskes Se hellen vól un stik of sôn út un lyter Ut makke him net út, mar dot fólk út dut stedsje, dot kû grif mar un pear pilskes yn de vyke bestuiverje, ut vji mar un neazeg stedsje. Kleare jermoed Kûst vól sjen hût se durbij rónnen En dy ôde rotautoos. Sûnnen se de rommel hast ópret havve? Don kû ur dur teminsten tróch. Of veróm nai Slupsk. ut makke net safólle út Os dy plysjes east mar ópdóndere | |
[pagina 295]
| |
vjinnen, don kryge ur dêr gin mot mear mai. Stómme óngelókken, ynstee fon vwadder óp saken te stellen makken se dur noch grutter bende fon. Se hjinnen fólle better ut leger ynskeakelje kennen, dot vist dur vól ried mai, dot hjist dû vól sjoen mai dy staking. Dot vji dû samar ver klear. ‘Jau mij fwar dy gûnne don noch mar un gleske bier,’ sai ur tsjin de kearel dût dy syn kônt ver út kwaam ‘Jo vûnnen noch un gleske bier’ ‘Ik krij noch un gûnne fon jo. Jo maie mij der ek un gleske bier fwar jan,’ rûûp ur vérom. De kearel helle un gûnne út de bwós en lai dy fwar him del. Hij socht óm lytsjild. Hij lai twa kwatsjes naist de gûnne en skode de mon ut jild ta. De kearel striik ut óp en sette un glês bier fwar him del. Sjug, sa kû ut ek. Os mun de snút haude, vji mun ut kwyt. Smearlappen vjinnen ut. Hij kryge un dúst tsjin de rêg oan. Hij sêg om, un pear kearels vjinnen slaande dailes achter him Of un pear? Ut vjinnen mear os un pear, dur hufte un hele plûg ynenwar óm Hij spróng óp de bar en swaaide de fwótten nai de oare kônt. Dêr vji ur faileg. Gin ferlet fon un verdwaalde klap fwar de hassens! Se remaaiden os ydyoaten ópenwar yn, ien of oare healvizeling swaaide un heale stoel bóppe de hólle! Vot vji dur no ver gebeord? Neat meskyn, se hjinnen tefólle drank óp en temin ferstôn yn de kop. De kearel naist him begón te razen dot se durút gean mûsten, mar de fjuchtsjende klyber makke noch fólle mear levaai. Dû begón de kearel tsjin him te drigemintsjen, jirvai, jirvai! Hij sû vól viisder vêze! Vji dur net un achterdoar? De fint mai de stoel vji óp ut beljet sprongen en seame ô vot ur rikke kû, mar se fielden ut grif net iens. Of se visten net vêrt ut vai kwaam, se knokten gevoan troch. Op ut beljet siet of lai ut fanke noch, poerlek nêken no. Hjinnen se rúzje óm har? Dêr flêg un spêke of un stik fon de bekling oer har hóllen hinne yn de glêzen. Hij dûkte him. Ut stik haut foel achter him del, tagelyk mai glêsdiggels fon glêzen of flessen. De barkeeper draafde nai de tillefoan. Javis, aansent de plysje jirre! En don noch us un lel mai un gummykneppel! Hij mûst sjen dot ur fwótkwaam. Vji dur vier net un achterdoar? Se raasden en tjirgen os vji ut har yn de plosse slain. De hele seal vji yn beveging en vêge óp en del. Dêr gyng un rút oan strónt, un fint makke un needútgong, hij slûg mai un stoel glês en sponningen fyn. Dur spróngen gwódden tróch ut got nai bwótten. Ien fon de jónges vêrt ur mai praat hji, stróffele mai bloed oan de kop nai de taap ta. Hij kryge him bij de skauders en | |
[pagina 296]
| |
skwórde him dur oerhinne. De jónge jammere: ‘Ik die neat!’ De barkeeper kwaam bij de tillefoan vai, hij begón te razen fon ‘Derút, durút!’, mar se vjinnen tróch olles hinne. Jest dût ien de doar ópsmiet en de achtersten ópkróngen, varen de fjóchtersbazen nai bwótten ta dreon. Se rûggelen stómpend en slaand ta de seal út. Os vji de kwark fon de flesse spróngen, sa brûûsde de monnegte ta de doar út. Ut róppen en razen gyng óp de strjitte fjidder Vjinnen dy plysjes dêr noch, dyt him niis keard hjinnen? Op ut beljet lainen noch twa kearels te fjuchtsjen, bóppe óp ut fanke, dot besocht óm fwót te kómmen, mar klem siet. De krûgbaas lûkte de kearels bij de poaten fon ut beljet ô en dónderde se ta de doar út. Ut fanke bljode snokkerjend achter. ‘Do ek ópsoademyterje’! Se kwaam oerein en liet har fon ut beljet ô sakje. Ut bier rôn har bij de kónt del, ek bloed nammes, se hji grif óp un bierglês lain. ‘Myn klean!’ jammere se. Hij makke un hondûk viet yn de spielbak en dipte de jónge ut bloed fon de kop. Ut foel vot ta. Ut vji un lyts bastke, flak bij de hiergrins. Os ur ut hier dur oerhinne fôle liet, sêg mun ut net. ‘Kóm mai’, sai ur. ‘Vij matte jirvai. Do vitst vól un paad net?’ De krûgbaas socht ûnder ut beljet óm de fódden fon ut fanke, dot mai de hôn fwar ut pûske stie te lypen ‘Tû jónge, avvenseare!’ Dur vji gin achterútgóng, sai de jónge. Dû stapten se mar tróch ut ynslaine rút, dot óp un stege útkwaam. Oan de kónt fon de strjitte stie de trûp noch te razen. Kûnnen se duskônt net óm? De jónge tocht ut. Se stapten oer un stekje en mûsten dû tróch un blikke en noch oer un skut. Un ôdviif hammere óp de rútten óm. Ode taat. Dû vjinnen se ver óp strjitte. ‘De dyk nai Slupsk, en rim óm de plysjes hinne. Do hast bloed oan de kop!’ ‘Ik die neat,’ sai de jónge. ‘Ik kryge ynienen un klap fwar de hassens!’ ‘Ut is net un greot got,’ sai ur. ‘Ut kû noch minder. Vêr is dyn maat bedarre?’ ‘Ik vit net.’ Se kwamen yn de haadstrjitte, vêrt un kraanauto dwande vji óm un útbaande auto fwót te slepen Oerol lai rotsooi, ôskwórde spegels, ferkearsbwódden, sinneskêrems, ontennes, tûtters en flagen. En jir en dêr stienen autoos óp ut trotwaar, dyt grif net mear ride kûnnen en oan kônt skood vjinnen. Dur stapten noch un pear plysjes óp en del. Hea, se kwamen ver út óp dot krûmme strjitsje dot ur yn ut begin ynslain vji. | |
[pagina 297]
| |
De autoos vjinnen óp un pear nai fwót. Hij hji tocht dot se fon de oare kônt ô óp ut plain kómme sûnnen, hij vji ut gefoel fwar rjóchting grif kwytrekke mai ol dot fleanen en draven. Dêr vji ut plain ol. Dur stie ferdómd un pontservaintsje! En un pear plysjebuskes mai gaas fwar de finsters. Hjinnen se gwódden óppakt? ‘No vit ik ut vól ver,’ sai ur tsjin de jónge. ‘Dy kónt út no?’ ‘Ja, Vêr stjit jo auto?’ ‘Fjidderóp. Ik fyn ut no vól Betanke, jer!’ ‘Hast dur oltyden gwódden tusken dyt net gevoan dwan kenne,’ sai de jónge. ‘Ik hji neat dien en don hûge se mij ek net fwar de hassens te slaan.’ De Brainward stie noch mooi óp ut hiem. Fonsels stie ur dur, mar ut kwaam doch os un ópluchting, dot mun him versêg. Godferdarry, vot vji mun kwetsber os mun net yn dy auto siet. se kûnnen fonolles mai jun úthelje en mun kû neat verômdwan Nêken en bleat vji mun, os mun út dy auto stapte. Dur vji nimmen óp ut hiem Ut skeelde ut dagsezen. Hij ried de daam út en liet de vain ut stedsje yn ride De plysjes kearden him net, dot mun mócht oannimme dot ut paad frij vji Yn de haadstrjitte mûst ur stopje fwar un kraan dyt oan ut vurk vji. Dur stienen un pear plysjes bij en un stikmonneg bên. Vêr vjinnen de lju ollegjer bedarre? De stêd ol út, of noch yn de krûggen? Hû sû ut dêr ôrón vêze? Avvensear no mai dy rotkraan! Hij vû út dut rotgot vai. Och, dy lju dienen kollemoan fonsels Oeroeren maitsje, dot fertsjinne dûbbeld. Noot har snain doch brutsen vji, vûnnen se dur safólle mooglek útslepe. Ljest de hele jûn noch ómpiele tink, dot tikke lekker oan. Hij liet de Brainward súntsjes ut trotwaar óp glide, us sjen vot dy plysje diig Aha, menhear stapte oan de kônt! Dot vji ien diet vist hût ut jerde! Hij ried óm de kraan hinne en fjidder de strjitte yn. Dêr vji de hûkke Twa stikkene autoos óp ut trotwaar. Fjidder mar. Jir hji ur savot oan ta vest, ja, dêr vji ur dy strjitte yndûkt. O, en dot vji de ain fon de stêd ek ol savot. de strjitte gyng oer yn osfoltdyk, de húzzen vykten achterút, dur vjinnen túntsjes fwar Sjug, ut stadyón! No ja, vot dur fwar tróchgean mûst don. Dur stienen autoos bij de yngóng Slûg dur noch fólk óm? Un bócht, en un boed, heden minsken, de fjauerbaansdyk ver! Javis! Hij trape ut gos yn. Hij vji dur ver óp! Hij hji ver un dyk ûnder de kónt. Fon baide kônten vjinnen se dus oan dut stedsje ta Os se dy trije kylometer no us ô hôn hjinnen, dot hji him oeren tiid skeeld Havar dur vji ol neat mear oan te dwan. Sóks kû mun net foar. Mar net mear oan tinke De auto brómde hearlek mun kû fernimme dot ur him nóflek fielde. De sinne sakke ol yn ut vesten De slimste hyte vji oer. Hij hji syn pat joet ek vól hôn |
|