Trotwaer. Jaargang 7

[p. 241]

Tr. Riemersma
Ut Flokfamke

... sontjen óp un heegst, mar jedder jónger os ôder. Se binne don óp har mwaist, ja. Ek ol kenst de kómmende lillekens óp ut ôntlit sjen, dur loit doch un vale fon tsjeppens oerhinne. Moi un ier of sekstjen sontjen is ut dy famkes har kôns, ut is har gauden tiid. Os skwalbên vienen se ónsjug en skieik sille se ol heel gau ónkrees vurre, mar no blûie se eventsjes. Spyteg fwar sókken dot dur yn ús kultuer sa let traud vurt, sij binne ol útblûid jert se trijentwainteg vurre.

Se vitte ut yn de regel ek ferdeolde goed dot se óp har kreast binne. Se fiele har vis fon harself en permyteare har dingen dyt se nóit ver vêgje sille. Levôieg en útdagend sitte se yn ut fermidden en se litte yderien heare dot se dur binne. Meastol is ut hatsje lytser os de bek, se dage vól út, mar se klaue veróm os ut mienens vurt. Os se har ol us geveken nimme litte, don net tróch ien fon dy kearels dyt se óp sitte te jutten en dyt har drankjes betelje, mar tróch ien of oare pûsterege snotnoas moi vaarme swithontsjes, dyt se vól trije kear oer kenne.

Dut eksemplaar siet rjócht fwar de bierkranen oer, os vie se bang dot se oan de krapperain kómme soe. Mar dot vie de reden grif dochs net. Se drónk jin bier, olinneg mar sevenup of un oar soate suetsjevetter. Se hie lang hier, dêrt se ollegedueregen moi siet te tyspeljen, út de êgen stryke, oer ut skauder smyte, en sa fwót oan. Un swat t-shirtsje fonself, dot oer de rêg te kwat vie, de vênstege spykerbrûk en útsoate jin b.h.. Och jim vitte vól, komst se bij ut snies tsjin óp stasjóns, yn petatkreamen, jóngerainsentra, byoskopen, middelskwallen.

Har stopvud vie ‘godferdómme’. Se begûn dur súver elke sin moi. ‘Godferdómme, moan rippetysje frônsk! Harrejasses! Ik helje net mear os un fjauer. Ik ha dur neat oan dien. Godferdómme!’

De kearel naist har vie un graue kwabbes fon achteryn de twainteg. Meskien midden twainteg; fette minsken lykje yn de regel ôder os se binne. Hij hie kwat król hier fon deselde kleor os syn gesicht, de hele kop vie ien berin: un vyte koal dyt bij óngeluk yn ut frytuerfet fôlen vie. Ut nwaske vie mar lyts yn ferhôring, de earkes vienen mar skytereg. De lippen dêrfwaroer móchten dur vêze, tsjûk en gummyachteg.

Hij siet moi ut grauliif noi har ta en ien fet knibbeltsje jin har kruk oan - sêg ik dût ik noi achteren mûst - noi har te harkjen. En jin har te praten. Mar un petear vie ut net, sókke famkes kenne net petearje, se vólle gehoar fyne, mar diskusje ha se jin ferlet fon.

‘Hast moan un rippetysje?’

‘Ja, godferdómme!’

En don is ut praat ver út, netvier? Vot matst don fjidder freegje? De fette siet syn hassens ek te sentryfúgearen óm dur un reedlek ferstondege ópmerking út te slingerjen. Ut pafferege hontsje knypte óm ut bierglês, liet ut don ver los.

[p. 242]

‘Sitst óp de Mavo?’

‘Mavo, godferdómme? Havo!’

‘O! Votfwar klos?’

‘Tredde’.

‘O, tredde’.

‘Ik bin un kear sitten bleon, godferdómme. Aja, dy frekte skijtmijer.’

Dot lêste rôp se jin un pear famkes dyt un aintsje fjidderóp sieten. ‘Dy frekte skijtmijer, godferdómme! Jau mij noch ien. Hee, Jelle, jau mij noch ien!’

‘Fon mij,’ soi de fette. ‘Fon mij!’ Hij lûûk syn kaatsje út ut lefbûske en loi ut óp de bar.

Jelle skónk un glês fól en sette ut fwar har del. ‘Os ut jin te grutte mwóite is, soest don óphôre vólle fon flókken?’ frege ur. Hij prate net lûûd, mar dur siet krekt un súnneg aintsje yn de bôn, dot sadwande hearden vij savot ollejerre vot ur soi.

Ut famke kryg un kleor os fjoer. Se vie yn ienkear stil. Mar de fette naam ut fwar har óp. Ut ónbidege lichem makke un kwatslag noi Jelle ta en tagelyk begûn dur lûûd út syn strôt te kommen, krekt os vaar dur tróch dy drôiende beveging lucht út syn pônse perst: ‘No, vij bin jir net yn tsjerke, vól?’ Jelle sêg him oan mar soi neat. Ut vie him grif ol yn de voi dot de hele bar syn ópmerking heard hie. Hij vie dúvels, dot koest oan syn honnen vól sjen, ut slagge him amper óm un sygret te drôien. Jelle is frekte ópljeppend, en de krûg dot is synent, en elkenien hat him oan de regels te hôren. Sadwande sitte vij dur ek oltyten vól nóflek, vont ferfelende klieren en rokkejôiers kómme yn de regel mar ienkear en noit ver, fwar har is dur neat te beleven.

De fette drôide ús de rêg ver ta en begûn jin ut flókfamke te praten. Vot se soinen, koe ik net ferstean. Se vienen grif dochs vot betûmmele. Nammes óp dot stuit kamen Elly en Thea de krûg yn, en dy plóften naist mij del. Thea soi dot vij mûsten mar un pot skake, vont dot hienen vij un kear steld. Dur stie mij neat mear fon foar, mar ut ken vól vier vest ha. Meskien hat se mij un kear frege en haf ik dû ‘ja’ soin. Dot ken bêst, ik sees oltyt ja en amen jin frôlje, vont oas krijst mar lijen, en meastol ferjitte se har ôfspraken dochs, dot ut hindert neat votst ôpraatst. Mar dut hie se don ómthoden grif. Jelle brocht ús ut boed en vij setten de stikken óp.

Ik die mar de oldergevoanste iepening, de hynders durút en don de lopers en don rokkade dot is trauens ut jinnige vot ik fon ut hele skaakspul ô vit. Thea die sókke frjemde setten, dot de boel ol gau sa fêst os un hûûs siet. Meskien vie dot technysk vól heel knap, dot vit ik net, mar ik hôr fon iepen spul. Yn de klins, dêr hôr ik net fon, don kenst óp ut lêst net un stik mear fersette of de hele boel stjit sónder dekking en dy ken dy slaan, en hij ken dot don veróm nimme en yn un

[p. 243]

pear setten is de helte fon dyn matryaal óprûmme. Dêr hôr ik net fon. Don vurt ut sa ferhipte ónoersichtlek. Mar goed, ik drónk myn pilske dur vól óm en ik prate moi Elly en ik liet Thea mooi prakkesjerje.

Dût Jelle noi ut húske mûst, liet dot famke har noch un kear heare. ‘Godferdómme, vêr bemwóit dy fint him moi! Ik sil self vitte vot ik seze vól! Ik bin jin lytsbên!’ De fette nokkere vot, ‘hò-hò.’ Teminsten ut hearde óp nokkerjen, mar meskien vie ut ek vol wasjen. Fjidder réagearde jinien duróp, ut vie sa lytsbenneg. Ja, ut vie fonself ek noch mar un snotnoas. Mun soe se un gûnne jan matte óm un taudoanserstau te keapjen.

Meskien voe dy fette sa njónkenlytsen ek vól fon har ô. Se vie dur noch fjiste benneg fwar, en hij moi syn graue pônse, dot soe mwadzjen vêze, faaks hie ur dot self ek vól tróch. Mar graue minsken, is mij vól us ópfôlen, binne faak osa havvereg, se sette har sinnen ergens óp en don vólle se ut havve, ol is ut noch sa ónmooglek, don matte se har sin ha, oas begjinne se te grynen en te sangerjen. Dot meskien hie dy fette syn sinnen óp har set en voe ur noch moi har óp stap. Dot bên mûst nammes ek hast noi hûûs ta, ut vie bij tólven.

Dot skaken moi Thea hóng mij trauens noi un ketier de strôt út. Dy akeleke oanvênst óm east un stik óp te pakken en don pos te prakkesjerjen vêrt ut stean mat, dur is jin ding dêrt se mij nydeger moi krije kenne. Hieltyten mar oer ut boed taaste en ‘onee, dot ken net’. Tink en set! En don hie se ek noch san fûûg kettinkje óm de póls vêrmoit se ollegedueregen de stikken oer de kop rêge. Ik sêg óp ut lêst de oare kônt mar út, vont ut stiik mij ta de tjennen út, dot stómme truttege gepiel. ‘Onee!’ - klets, dêr gie ver un hynder. Ot de boel vól ver te plak kaam, vit ik net. Ut koe mij ek jin soademyter skele.

De fette rekkene ô en gyng fwót. Hij hie grif doch yn de gaten dot ut neat vurre koe moi dot lytsding Mar vot dur yn graue minsken óm jit, bljoot rieren. Meskien vachte ur bûttendoar vól óp har yn de auto. Ut lyket mij trauens un yselek gesicht ta ot san graue kearel nêken stjit moi syn swiere pônse dêrt un kwat stómp pymeltsje ûndervoi stekt. Soe un frau dêr hyt op vurre kenne?

‘Va is dot aigenlek?’ frege Elly dût Jelle even bij ús boed stie te sjen.

‘Jon Koalstra,’ soi Jelle.

Dû mûst ik sa gnize, dût Jelle dot soi, dot ik ferslikte mij en ik spuide un mûlfól bier en skûm oer ut boed hinne. Jelle jûg mij un pear serfetsjes en dêr drûgge ik de stikken moi ô. Mar dû soi Thea dot ik hie de stikken tróchenwar mjukse en dur doogde no neat mear fon de stelling en vij koenen better óphôre, mar sij hie ut vûn vont sij stie óp vinst

Ut vie fonself fólslain ónredelek, vont sij hie fólle faker moi de stikken ómgriemd, mar ut hat jin sin óm moi un frau yn de slag te gean, vont do ferliest ut dochs. En ost ut vinst, bist noch minder ô, vont don vreke se har letter. Dot ik liet ut mar sa en ik soi: ‘Jelle, jau Thea even ien, en Elly ek mar.’

‘Nee!’ soi Thea. ‘Ik ha ut vûn, do krijst ien fon mij!’

Sa dwaas bin se don. Mar goed, os mun fon un frau profyteare ken, mat mun ut dwan, vont dy kôns hat mun net olle dagen. Un ketier letter hie ik ol ver un pilske fwar mij. Ut koe net óp, se vie helendol út de skrûven.

Ut flókfamke siet, sêg ik óp un stuit, heel leaf en ûnderdieneg moi Jelle te praten. Sà leaf, se krûpte him súver yn de kónt. God-god, tocht ik, ut binne ek krekt fon dy asylhûntsjes, de hón dyt har slagt, dy slikje se. Mar dot Jelle sa óp him óm

[p. 244]

stryke liet, dot stie mij jin. Dû ha ik mar ôrekkene.

Thea sil no vól yn de hele stêd rûnkrontsje dot se ut fon mij vûn hat, mar dot is jin ramp. Ik haf un freondin fwar ut libben fûn! Dur ken noch un heel soat pils út druppe, en meskien méár... Ut is vól un areg modeltsje, bytsje te smel oer de heupen meskien. mar god, do matst ek net te krekt sjen.