Trotwaer. Jaargang 6

[p. 32]

Steven de Jong
Tekst, net troch mysels bitocht

Underskreaunen, dêr't de âldste fan yn 'e midsieuwen en de jongste yn 'e 19e ieu libbe hat, hawwe de Fryske dichter Steven de Jong yn in spiritistyske seance frege as medium in tekst foar har op to skriuwen. De hear De Jong hat sa goed west (hwant hy is altyd sa goed as bôlle) ús syn tastimming to jaen ûnder de foarwaerde dat dúdlik útkomt, dat er it perfoarst net iens is mei de ynhâld fan dy tekst.

De Jong is biliedend lidmaet fan de Nederlânsk Herfoarme tsjerke en achtet it leauwe fan dy tsjerke (alhoewol't er gjin theolooch is) it iennichst wiere leauwe yn 'e wrâld. Wy, yn it hjirneimels hawwe fansels in djipper ynsicht yn 'e wêzentlike wearden fan 'e minsken as de hear De Jong, dy't noch libbet en wy kinne in hiel ein mei De Jong yn dizze opfetting meigean. Lykwols, om't er him, ek troch syn fak wolris fordjippe hat yn ien fan 'e haedsûnden fan it minskdom, ntl. de literatuer, is syn siele op 'e doele rekke en forskilt er (alhoewol dat net sa liket) op inkelde essinsiële punten mei ús fan miening. Der moat him in bulte forjown wurde, mar omdat er sa goed is om ús tekst op to skriuwen en syn dwaling út syn fak fuortkomt, sille wy alle dagen foar him bidde.

Wy dan, dy't yn ús libben altyd brave hurdwurkjende fromme húsfaders wiene, krekt lykas Steven de Jong, wolle warskôgje tsjin de fordjerlike ynfloed fan 'e kunst yn 't algemien en de literatuer en de film yn it bysûnder. Wy wolle warskôgje tsjin 'e wurken fan Trinus Riemersma en Anne Wadman yn Fryslân en tsjin dy fan Wolkers, Hermans en (van het) Reve yn Nederlân. Wy wolle tsjin dizze ûnminsken warskôgje omt se gefaerlik binne as rottekrûd en de breinen forgiftigje fan ús jongerein en ek omt wy yn ús tiden hjitfolge binne en mei ús gesinnen gâns lit ha fan in pear skriuwers, dêr't de iene him Willem en de oare Multatuli fan neamde, de greatste sedenfornielers út 'e Nederlâanske skiednis. (Beide brânne op't heden yn 'e hel, hwant dy bistiet echt en wy ha fan 'e Allerheechste opdracht krigen alle dagen mei ekstra takkebosken har fjûr hwat op to stoken, in taek, dy't wy mei leafde dogge.)

De minsken op ierde libje yn in skriklike tiid. De wrâld rint nei de ein; alle tekens wize derop. Der komt in komeet oansilen mei de krystdagen. Alle stuiten kin der in wrâldkriich losbrekke om Israël ensfh.. Oer Nederlân sille alle rampen en pleagen komme dy't der tinkber binne: de oaljeboycot, dy't wurkleazens en oproer ta gefolch ha sil, is der it bigjin fan. Dat komt allegear om't wy in regear ha dat de bea om Gods seine út 'e troanrede weilitten hat. (It muoit ús dat De Jong dat net mei ús iens is, mar hy hat in tik fan syn fak meikrigen).

It doel fan ús skriuwen is lykwols it Fryske folk to warskôgjen tsjin in film, in Deenske film, wol sa dwars troch alles hinne godslesterlik, makke troch de satan yn eigen persoan, dy't ynkarnearre is yn 'e Deen Jens Jorgen Thorsen (forflokt

[p. 33]

sij syn namme), dy't giet oer it seksuele libben fan ús Heilân en Sillichmakker Jezus Kristus. Wy binne bliid dat Steven de Jong dit ek in rotfilm fynt, dêr't gjin wurden oer smoarch makke wurde moatte. It muoit ús lykwols dat De Jong him folslein distansiearret, ja winliken lulk is oer hwat nou folget. Wy woene ntl. it Fryske folk oproppe ta in massale protestaksje mei spandoeken en sa tsjin it talitten fan dizze film yn Nederlân.

De greate mearderheit fan ús folk hat dochs altyd bistien út fromme hurdwurkjende kristlike minsken en wy bin der fan oertsjûge, dat dy as ien man achter ús filmboycot stean sille. Sels in heidenske partij as de V.V.D. sil ús aksje stypje mei har hieltyd groeijend ledental.

Us goddeleas regear lykwols, dat him neat oanlûkt fan 'e wil fan de mearderheit fan it folk sil dy protesten fansiden lizze. Dat kinne wy fanút it hjirneimels maklik foarspelle, mar ek foar forstannige minsken is dat dúdlik, omt dit regear Gods seinbea net oer har bilied frege hat. It fjûr yn 'e hel sil dan ek foar de V.V.D.'ers hwat minder hurd stookt wurde as foar de har progressyf neamende sabeare kristenen, dy't dit regear op it stuoltsje holpen hawwe.

Hwat nou de hâlding fan Steven de Jong yn dit alles oanbilanget, dy is ús net hielendal dúdlik. Sels seit er dat er gjin forstân fan polityk hat en dat docht wol bliken út it feit, dat er ea ris op D'66 stimd hat, in partij, dêr't de foarmannen fan de boumasters fan dit duvelske kabinet binne. Dêrom hat God har mei forbjustering slein, sadat se as kwêkjende einen út mekoar fleane. Sels de tige wize Geart van der Zwaag is lid fan 'e F.N.P. waern, in partij, dy't foar Steven de Jong wol in grauwel wêze moat.

Fan de film sei er, dat er noch noait fan Jens Jorgen Thorsen heard hie en doe't wy him fortelden, hwa't dat wie seach er der oars neat yn as immen, dy't syn irrelevante theologyske idéën sa djûr mooglik forkeapje wol. Elk protest en elke hântekening tsjin dizze film is jild yn't laedtsje fan dizze Deenske moneymaker, sterker noch, salang der safolle protesten tsjin binne, is it in wichtige film.

Hjirmei ûnderskat De Jong dochs wol hiel slim it greate gefaer fan dizze fûleindige satanyske oanfal, dêr't wy ús Hear en Heilân mei alle macht tsjin biskermje moatte. Hjirút docht neffens ús wol hiel dúdlik bliken dat Steven in klap mei de literaire moalpûde hawn hat. Hy sjocht net yn, dat it wurk fan dizze filmer in dúdlike utering fan 'e antikrist is en yn it forlengde leit fan it wurk fan Willem, Multatuli, Hermans, Reve, Wadman, Riemersma ensfh. en ek yn dat fan de nou omtrint forgetten Bauke de Jong, dy't troch Steven de Jong yn biskerming naem waerd, doe't er mei syn goare platpoaten oer de hillige E.B. Folkertsma hinne wâdde.

Nettsjinsteande Steven de Jong wolle wy dochs ús protestaksje mei klam oan-

[p. 34]

bifele. Neffens De Jong wiene der wol wichtiger aksjes tinkber: Chili, Grikenlân. Hjirút docht syn polityk ûnbinul wol bliken, omdat de N.A.V.O., dy't ús essensiële kristlike en humanitaire bilangen bihertiget gjin opstannelingen forneare kin. De Jong sjocht it ek neffens eigen sizzen polityk net mear sa sitten. ‘Men kin de duvel net mei Beël = zebul útdriuwe’, sei er noch wol, mar dat is wer sa'n út it forbân skuorde tekst, dêr't de sekularisearre theologen alles hwat rjocht yn 'e Bibel stiet mei krom prate. ‘De oerheit draecht it swurd net omdôch’ liket ús better.

Fierders wie De Jong ûngerêst oer it feit dat de rabbinen net mear mei de iennichst wiere tsjerke, de Nederlânsk Herfoarme Tsjerke (copyright Tr. Riemersma) prate woene. Dit is neffens ús in sa komplisearre saek, dêr't in amateur as De Jong him bûten hâlde moat. Hwat de Joaden oanbilanget giet it neffens Steven de Jong net sasear om hwat de minsken dogge, mar krekt om hwat se net dogge. It is De Jong wol dierber hwat der yn 'e synode sein wurdt troch horizontale, fertikale, kromme en rjochte theologen oer bruorskip, mienskip, anti-semitisme, sionisme, nasionalisme, palestinen, arabieren, gesundes Volksempfinden en hwat der fierders ûnder lieding fan Van den Heuvel oan pôtiten yn 'e panne komt. De kearn fan 'e saek is neffens him, dat it moderamen wol fan miening is, dat gewelt de problemen fan Israël net oplost, mar net it gewelt foroardielet fan minsken, dy't sûnder warskôgjen ynienen oare minsken oanfoelen, dy't mei de rêch tsjin 'e muorre (i.c. de sé) stienen.

Dat is fansels de kearn fan 'e saek net. Kristus hat dúdlik tsjin Petrus sein: ‘Dy't it swurd opnimt, sil troch it swurd forgean’. Nou dan. De Joaden ha fan '48 ôf en earder al hieltyd earst it swurd opnaem en se soenen nou yn 1973 troch it swurd forgean, mar God hat harren genedich west, hwant Hy hopet noch altiten dat se har bikeare fan har sûndich sionisme ta it iennichst wiere leauwe, ntl. dat fan 'e Nederlânsk Herfoarme..... ‘oalje’, woe De Jong hjir ynfolje en hy fortikt it fierders om ús hjiroer oan it wurd to litten. Dat muoit ús fansels, mar ja, hy sit foar ús oer op ierde yn in machtsposysje en is to eigenwiis om to hearren nei gâns âlderen en wizeren. Wy bin dus needsake om op to hâlden fanwegen De Jong syn klap mei de moalpûde; wy hiene oars noch gâns hwat to sizzen.

Mei klam wolle wy boppeneamde protestaksje nochris oanbifele. Mei tsjinsin moatte wy Steven de Jong bitankje foar it skriuwen fan dizze tekst; wy moatte der spitigernôch oan taheakje, dat mocht de Fryske dichter Steven de Jong ea wer hwat publisearje, him net foar fol oan to sjen.

Mei rju achtinge foar it Fryske folk

Maperthús

R. de Vos

Amsterdam

B. Droogstoppel

Neiskrift: It spyt my mear as ik sizze kin, dat ik boppesteande wurden opskreaun ha en it is dúdlik dat ik my der folslein fan distansiearje, mar ik hie it ienkear biloofd en biloofd is biloofd. Ik hoopje yn 'e takomst wer ris hwat tiid to krijen foar serieuzer Frysk literair wurk.

Gietsjerk, 21-11-'73.