Trotwaer. Jaargang 3

[p. 1]

[Nummer 5/6]

Josse de Haan /
Romanfragmint út ‘Forneukte Sted’
(forskynt oktober by de k.ú.)

Fotonegativen yn diggels

sanna tearde de slûf fan read papier iepen en bisocht mei syn bûsmês in iepening to snijen. it knisperjend lûd fan it papier en de forskinende naed brochten him it stikken slaen fan in lege flesse yn it sin. as diggels foelen út'e slûf fiif fotoosen hwat kranteknipsels. de fotooswiene allegearre yn kleur. makabere, suertsjeëftige ôfbyldingen fan in beam út ûngelikense hoeken opnommen. iderkear mei deselde frou derby. tusken de tûken sittend. hingjend oan harhier mei de fuotten út inoar. achter de stam dy't út har lichem like omheech to stigen. as in bôge tsjin de stam omheech, steande lykas eartiids de famkes op't skoalplein diene, en de lêste foto liet har sjen hingjend oan de rjochterfoet. de holle pears. de tonge blau, goar en fet. opset fan bloed. tusken har billen wie in krús plante, mei op de dwersbalke in tekst:

GOD IS LEAF EK FOAR LEA

fier efteryn de lêste foto seach er gielgrien in tank de bulte fan sân opklimmen. út de loop waeiden rookwolkjes omheech lykas soms út pakes piip as er lei to slûgjen. sanna lei de fotoos yn in heale sirkel om him hinne. se moasten op folchoarder lein wurde. op folchoarder fan makaberens. it wie net iens sa maklik de minstmakabere der út to fiskjen. hy soe better oarsom bigjinne kinne, tocht er, hwant de meastmakabere wie wol dy fan it krús, plante yn it slachte fan de oan har fuotten hingjende frou. hy bigriep dat it in symfony yn fiif parten wurde soe. útrinnend op in klimaks. as fjirde naem er dan dochs mar it tsjinoerstelde fan nûmer fiif. de oan it hier hingjende en mei útsprate fuotten bongeljende frou, as nûmer trije soe tsjinje moatte de frou dy't yn'e beam siet, fan ûnderen ôf fotografearre. sadat har bloedpearsreade skamlip-

[p. 2]

pen as ring fan saturnus de fagina oanjoegen. as de poarte fan it paradys, as nûmer twa naem er de foto fan de frou efter de stam dy't út har lichem like omheech to rizen. de pyst dy't nou noch omearme waerd, soe him letter ôfgryslik wreke. de frou spand as in bôge op'e kop tsjin de beam bliek in aerdige romantyske ynlieding to wêzen. it symfoanyske fiiflûk lei moai op folchoarder fan makaberens. gradaesje fan plus nei min.

de kranteknipsels moasten tsjinje as ûnderskrift foar de fotoos. de teksten wiene ôfprinte yn mânske kapitalen, en skuord ût forskate dei- en wykblêdden.

nei in earste seleksje koe er in kar meitsje ût de foar him fiif bêstgeskikte teksten:

DE BEAM FAN OARLOCHSMATERIJEEL WURDT HWAT LANGER HWAT GREATER;
DE BOGE FAN HAET EN SUCHT OM TO HAWWEN STIET BLOEDICH SPAND;
DE ASTRONAUTEN HAWWE DE POARTE FAN'T PARADYS NET SJOEN;
DE FROULJU EN BERN WURDE TROCH NAPALM EN AMERIKAENSKE SOLDATEN FORJOWN;
YN ELKE OARLOCH JOWT GOD DE TOAN OAN EN DIRIGEARRET DE SANEAMDE FORTREASTING'.

nei't er de teksten nochris goed bisjoen en bitaest hie, lei er se op folchoarder ûnder de fotoos, de hiele fuijeton fan it minslik libben lei yn fiif fotoos foar him. leafde, haet, moard, jild, eare en leauwe makken fan dat allegearre in tige ûnwisse saek.

om alles fan boppenôf ris goed yn him op to nimmen, gong er stean en line achteroer tsjin de ikebeam, dêr't er flakby sitten hie de slûf iepen to snijen. de stikkensnijde reade slûf lei noch ûnder it iepenbrutsen mês to wachtsjen. sanna sleat de eagen en omearme fan achteren de glêdde stam. hy forbylde him dat er mei in mânske beam op'e rêch fuort rinne koe.

ûnder by de sânkûle, forskûle tusken beammen en boskjes, boarten de bern, efkes fierder, dêrt de kûle it djipst dold wie, en fangefolgen wetter ynpompt, swommen de heiten. de memmen stiene mei de rokken opteard op bleate fuotten op'e rânne fan sân en wetter, mei ien each hâldden se de bern op't each. en mei it oare de manlju en greatere bern. de gjalpen fan ûnrêst en biheinde wille smoarden yn de beammen rounom. it wetter striek de tinzen en sinnen. forkroppe gefoelens hiene nou frij spul. heal ûnder wetter lizzend koe gjinien ek mar in sprút fan frjemde kaprioalen merkbite.

fammen lieten har troch har heiten waermwriuwe. hwant de memmen stiene op de wâl as wachtsters tusken lytsguod en greatguod. hjir lei de kâns om frij to wêzen. alle bommen op krantepapier, alle deaden as foarpaginanijs, alle âldehoeren oer leanen en seeaaoos forfleagen hjir yn in pear sekonden. jongfeinten lieten ûnder wetter har sied fleane. jongfammen masturbearren elkoar in foet ûnder wetter. hjir forskeaten de memmen oan wâl meters selluloid. hjir waerden kameraes fol bisleine negativen fêstlein. hjir skreaune de minsken har eigen histoarje foar it winterskoft.

[p. 3]

BISLEINE NEGATIVEN FOAR WINTERWILLE

doe en doe. witte jimme noch wol. en dêrre. hwat ha wy dêrre in wille hawn, koerden de memmen. en by it sjen fan de fotoos fan doe fielden de heiten de ljisken wer waerm wurden. en se kniepen rimpen yn'e bûsen. by de jongfammen bigounen de glinsterjende drippen to rinnen. histoaryske fotoos fol opwuoljende tinzen. de nachten dêrnei trillen de sliepkeamerdoarren fan langstme en genot. de fotoos metamorfosearren harsels mear as inkeld bistjurre neitinzen oan fekânsjes yn de doetiid.

ek de lytsere bern seagen mei eagen as stjerren nei de foarbygliidzjende bylden. se ûntdutsen de kastielen fan sân, de skeppen en boatsjes. mar foaral it boartsjen mei de pop. it útlûken fan de poaten. ien foar ien. it útstekken fan de eagen, dat net sa bêst slagje woe omt se sa glêd wiene. se murken har eigen grimitige gesichten en it forlûken fan'e mûle. it biten op'e tosken. en op't lêst it út'e kop skuorren fan it poppehier dat in ôfgryslike laits op de gesichten tovere. dêr lei it kadaver, ek de kop moast der noch ôf. fier yn't roun de oerbliuwsels fan de fornieling. oerbliuwsels fan in dei fol wille. se seagen it elkoar pleagjen, en it húnjen en narjen. it fjochtsjen om deselde kûle, en romte, der waerden linen as grinzen lutsen, fochten om in amer wetter, reade kopper:. fûle eagen. biweegjende bekken dy't flokten. en dêrefter de memmen op'e rânne fan sàn en wetter, op'e rânne fan fornieling en masturbaesje, as apostels fan falske leafde en taforsjoch.

nei de baltende wille yn wetter en sânkûle forskynden de plaetsjes fan it forwikseljen fan guod en fel. de skamjende eagen. handoeken as gerdinen foar falske gefoelens. mei dêrtuskentroch in inkeld boarst. in tit of in tûfke hier. lizzenbliuwende oerbliuwsels jowe it oansjen fan in ramp yn bûsformaet.

njonken pake en beppe op'e skoarstienmantel komt de foto fan op it bankje yn 'e bosk, en op'e linnenkast kin noch moai it kykje fan lytse boeke doe't er de pop midstwa raemde. fijn nêst de troukyk fan heity en memmy en de bibel mei't gouden slot.

en de nije blanko negativen lizze wer klear foar de kommende fekânsje, in oare kear. de histoarje dy't noch makke wurde moat en ynfolle.

marrit roun mei starige stappen by de hichte op. har tige maksy jas sweefde los as in swellesturt efter har oan. oer har knibbels struts sêft de wyn. en de sinne sette efter har earen in pear switdrippen del.

se fielde de spieren fan har billen spannen. by elke stap omheech. har broekje tearde gear tusken skamte en bilnaed. it wie forhipte hyt. ûnder dy beam dêr yn'e fierte soe se de hiele rotsoai fan't liif skuorre en ophingje yn'e tûken. om troch to sigen. minsken kamen hjir suver net. en oars mar al.

se fielde har lykas in tank omheech gean. har twa boarsten stiene as fjurrige lopen fan in mesjinegewear foarút. doe't se de lêste stappen sette, seach se ynienen dat se net allinne wêze soe. in man lei as in oanspield stik hout njonken de beam. yn in frjemde rounte fan fotoos yn kleur. fornúvere bleau se stean en eage in amerij fan de man nei de fotoos. en fan de fotoos nei de man. it like har in heksenkring fan pearse, reade en giele kleuren, ûnder har,

[p. 4]

fier yn'e leechte gounzen lûden fan minsken en stêd. fan autoos en wetter. se luts har jas út en spraette him oan'e oare kant fan de beam. hjirop gong se sitten en biseach de fotoos.

in húver fan eangst koe se net tsjinhâlde. hwat yn'e goedichheit hie dat to bitsjutten? ynienen murk se de slûf. in readenien. se naem him yn se hannen. lei it mês tusken de fotoos en lies op'e foarkant in namme yn hânskrift:

OAN SANNA - SITEWAESJONIST

fan de slûf kipe se nei sanna. en fan him wer nei de slûf. doe't se mei har eagen by de beam oproun, murk se dat de beam op de fotoos en de beam tusken har en sanna deselde wêze moast. alwer koe se in skrousk rydboskjen net mije. yn dizze beam hie se, dy frou dêrre op dy fotoos, dus hongen. se gong stean en roun nochris om'e fotoos hinne. it koe net misse.

sanna waerd wekker troch it lûd fan spjaltend glês. syn slieperige kop hie net daelk yn'e rekken hwat der deun njonken him barde. hy die syn eagen goed iepen en ûnderskiede doe op in lytse ôfstân fan'e beam in frou. jong noch en hast neaken. swarte slip en in stripke oer de boarsten. yn har hân hie se in flesse, dy't se mei in bôge nei de beam tagisele. dêr spatte er útelkoar. it glês foel kletsend op'e groun. útsein in splinter dy't triljend yn'e bast stekken bleau. mar dat net allinne. it glês stuts dwers troch foto trije hinne. de splinter siet as in skerpe pyst yn'e poarte fan it paradys.

heger seach er, en wer forwûndere er him oer de trefsekerheit fan de faem. foto ien wie fêstneile oan'e beam mei de splinter dwers troch de nawle. by foto twa like it glês de beam midstwa brutsen to hawwen. Krek dêr't de ljisken fan it frommes ynelkoar rounen. yn in eagenblik bisefte er dat de fotoos hjirmei noch in diminsje mear krigen. en hy forweegde him net. hy wie binijd nei de resultaten by de nûmers fjouwer en fiif.

wer roun de frou, allinne yn slip nou, achterút, sanna seach drippen swit tusken de bleate boarsten rinne. se hime der fan. de hân omheech. it lûd fan spattend glês. en triljend stuts in mânske splinter glês yn it rjochtereach fan de hingjende frou op foto fjouwer. wer roun se in pear stappen achterút. en ek it loftereach waerd glês. twa kristallen pylken yn'e harsens.

fan klearbere opwining hoed sanna syn siken yn doe't er har wer werom kommen seach. nei't se in nije flesse ophelle hie. nou roun se spierneaken fan him ôf. hy fielde syn slachte forwegen doe't er har skerpe billen op en del wippen seach.

se draeide har om en syn eagen fleagen yn ien line fan de omheechsteande flesse oer de foarútspringende titten nei har mânske mei read hier biboske trijehoek.

doe hearde er har oerwinningslaits. de greate flesse wie útinoar sprongen op'e tekst fan it krúshout. it lêste part wie alhielendal fuortelein. der siet in splinter yn de L fan LEAF. der stie nou dúdlik to lêzen:

GOD IS DEA

mear net.

it frommes stie op in pear meter ôfstân foar de toheistere fotoos en beamstam mei splinters glês. mei har hannen doalde se oer har boarsten. liif en billen. oant se de rjochterhan tusken har ljisjen yn har slachte treau. se preau twa

[p. 5]

fingers en lake lûd. se flypke in grouwe rachel op'e lêste foto. lyk yn'e nawle fan de op'e harsens hingjende frou.

dêrnei stapte se achter de beam.

sanna die de eagen ticht. pearse en readgiele stipkes giselen lâns syn eagen. froulju mei liven fan splinterglês en boarsten as flessen dreaune foarby.

doe fielde er it sied oer syn liif rinnen.

in waerm gefoel fan lege wurgens tearde him ticht.

op it fjild fan merkewille seach sanna har wer rinnen. deselde jas. deselde boarsten. deselde laits. nou fan wille. yn in kofjetintsje gong se sitten. en bistelde bier. hy roun deryn en socht njonken har in stoel en frege oft se der ek biswier tsjin hie. se lake blier en foun it altiid goed sa't se sei. se wie dochs mar allinne op in paed. dat sadwaende. hy dronk syn bier en bistudearre troch it glês har gesicht fan giele flonkerjende splinters. it skomjend bier forbruts har noas en eagen ta stikjes fan in kleurd rút fan glês yn lead. in venus fan in ûnbikinde kunstner.

yn it kofjetintsje sieten in lytse fyftich minsken. allegearre fordield oer hokjes foar fjouwer of twa. soms foar ien. yn'e midden stie in lange tafel dêr't tige lekkere oaljekoeken en rjemmesûzen to krijen wiene.

se sieten yn't earste hokje. en koene de minsken ek bûten lâns rinnen sjen. it waerd al hwat skimerich dat de oanstutsen ljochten fan reklames frjemde skynsels op'e gesichten toveren. ek op har gesicht, tocht sanna, spilen tsjustere frjemdsoartige skynsels om. hwat die en tocht dit fanke. hwat soe der nou op dit stuit yn har holle om gean. hjirre yn it lytse kofjetintsje. op'e merke fan goed en kwea.

har eagen stoarren nei bûten. oer it fjild fan ljocht, geraes en gewimel fan minsken. great en lyts. dan wer naem se in slokje fan har bier en glimke súntsjes. har hannen hood se om it glês. sa, dat de fingerseinen elkoar krekt reitsje koene. oan elke finger glinstere in ûnbidich greate ring. fierder murk er om har hals in apart snoer kralen fan âlde sinten, stûren en sulveren dûbeltsjes, har boarsten leine as heale pompoenen op'e rânne fan de tafel. har eachskaed wie pears mei in swarte achtergroun. pikant. en op'e rjochterwangbonke hie se mei in fyn pinsiel trije swarte stipkes setten. hwat soks to bitsjutten hie? mar nijsgjirrich wie't wol fansels.

doe't se de pils opdronken hie frege er oft se noch ien, fan him, ha woe. se kipe him in tel of hwat frjemd oan. netbigripend. mar knikte doe fan ja. wylst se har eagen yn fine spjaltsjes byelkoar tearde.

it bier wie de waerme kant it neist, mar it die bliken, lestich wie it daelk net. it gefoel dat der hwat troch jins kiel roun joech al in yntinse sensaesje. oer de glêzen hinne troffen har en syn eagen elkoar. sanna bispeurde earder in swarte as in brune kleur yn dy eagen. yn'e hoekjes gloarken readeftige stipkes.

de wjerskyn fan de ljochten bûten op it merkelân.

se setten it glês tagelyk del. sûnder kommintaer. doe lei se har lofterhân op syn rjochter en struts mei de fingerkessentsjes oer syn fingers en pols. tagelyk bigoun se to praten oer de merke. mei in sêfte hwat hease stim. it like wol oft se it net iens daelk tsjin him hie mar mear yn't algemien tsjin it folk bûten.

[p. 6]

tsjin it ljocht. tsjin de merke sels.

se fortelde dat in merkefjild har hielendal it gefoel fan forbjustering joech. it gefoel fan yn in oare wrald to wêzen. de minsken. de bern. de tinten mei de lûdrazers. en net to forjitten de heidenske muzyk. hwat mâlder hwat better. dan koe se harsels folslein forjitte. harsels weiskûlje litte yn lûd en ljocht.

se murk dat de minsken nei har seagen. net daelk grimich, mar wol nijsgjirrich. se seach de âlde mantsjes nei har fûl nei foaren steande boarsten gnuven. en de jongkeardels skean nei har strakspande broek yn't krús. dan fielde se de waermte út har rinnen. dan woe se wol ynienen alles útsmite en sizze:

HJIR BIN IK - DE MERKEGOADINNE

se liet har roungiselje yn'e draeimoune. of heal stikkenhuffe yn'e botsautoos. skerpe gjalpen liet se út har mûle spatte. erotysker spultsjes bistiene der neffens har net. of se siet allinne yn in oaljekoeketintsje, of kofjetintsje lykas nou. se foun de merke as in mês dat har súntsjes byslipe en byfile.

se liet de merke oer har komme as in enklave fan rêst. as in stikje paradys en lok. hwat har oanbilange woe se wol fan merke nei merke reizgje. iderkear wer ûnder dy koepel tahâlde en wei wurde.

sanna hie har nijsgjirrich en mei in laits oansjoen. soms twifeljend. mar ek yn steat fan opwining. dit wie in faem sa't er him winske hie. eartiids en nou. sa't er altiten foar eagen hawn hie, mar it koe fansels ek in pose fan har wêze. om him út syn tinte to krijen.

hy makke syn hân, dêr't har fingers noch opleine, los, en hy brocht it bierglês oan'e mûle. inkeld in lêste drip rûgele noch op syn tonge. it wie al leech dronken. hy glimke har oan en foun yn de ûnforskillichlykjende eagen in foarm fan spotgnysken. efkes stie er yn 'e kiif. mar doe frege er har dochs mei him de merke oer te gean.

se stie al en roun foar him út. de naed tusken har billen yn'e pearse broek stie stiif spand. sanna lei syn rjochterhan op har rjochterheup. hy fielde har spieren spannen. ek syn hân gong ritmysk mei op en del. ritmysk mei op en del. dat wie de merke miskien wol. ritmysk fielde er ek it bloed yn syn ljisken. it fanke treau har lofterhân yn syn lofterbûse. it rinnen waerd der net better fan. wol waermer. as skaden fordwounen se yn'e merke.

in wyt gebou stie fier boppe de stêd to glânzgjen yn in glei ljocht. rounom yn'e grêft leine de skippen en beamstammen fan de houtseagerij. oer dy grêft rounen swiere plestiktriedden dêrt in reade stream troch hin en wer pulsearre. soms liken it wol reade fiskjes dy't nei en fan it wite gebou swommen.

direkt oansletten op it stasjon lei de brede oprydleane, omseame troch ôfseage ipen dy't ûnderelkoar forboun wiene troch glêzen liedingen. ek dêrtroch streamde in floeistof. yn'e midden fan de brede leane lei in healemetertsjûke rinnende bân. lykas men se ek yn greate winkels wol sjocht, mar dan as treppen. yn'e doar fan it mânske wite gebou hie men in fotoëlektroanyske selset as in bisiker op in healemeter ôfstân stie gong de doar fansels iepen. foar de doar draeide de bân de djipte yn.

yn'e midden fan it great hûs hie men amfiteatergewiis in roune seal boud. oan'e souder hongen izeren kjetlingen en sterke katrollen. op'e flier fan

[p. 7]

roazich glês stie in blauwe baeikûp dêrt in lichem yn dreau. dêromhinne, as rinnende biferzen stânbylden, skouden yn in rountsje trije mânlju yn wite jassen. út fiif hoeken klonken synkroan klanken fan in swiere bas.

yn't teater sels sieten forskate lju mei allinnich mar fragen opsmitende dingen. in gleone ljochte spot fan wol túzen watt rjochte syn skerpe ljochtbondel boppe út'e seal wei rjocht nei ûnderen op it lichem yn'e baeikûp.

ynienen bleauden de wite mânlju stean en hysten it lichem stadich omheech oant it op eachhichte hong. de triedden wiene strak spand. in izeren stim klonk troch de seal en forsocht elke oanwêzige nei foaren to kommen mei it attribút dêr't er lêst fan miende to hawwen.

en dêr rounen se hinne. de likernôch fyftich oanwêzigen dy't in kertier earder troch de rinnende bân automatysk fan't stasjon troch de elektroanysk stjûrde doar it gebou yntreaun wiene.

oeral kamen se wei. út it hiele lân, hwant it plestykynstitút wie forneamd yn gâns kontrijen, eltsenien woe greach ris nei de antiagressive geasthimmelderij, sa't de stêf it gebou oanrekommandearre yn'egreate stedsnijsblêdden en foar de televisy. de terapeutyske wurking moast wûnderbaerlike fortuten dwaen. alwer neffens deselde adfortinsjes. sels soe it mooglik wêze ôfgrysliken wille to hawwen lykas op'e jierlikse merkedagen en oare feestdagen. de sjittinten fan de forneamde merkelju soene der neat by wêze.

elk krige fan de wite mânlju in hearring dêr't it objekt fan argewaesje mei oan it lichem fêststutsen wurde koe. der wiene guoddens by mei fotoos fan harren man of frou, oaren, hwat haetskerlju, stutsen in ôfbylding fan'e keninginne of fan jezus fêst op it lichem. twa mânlju planten elk in frouljusboarst op'e knibbels fan it hingjende gefaerte. ien frou kaem mei de fan papiermasjeemakke pyst fan har man (of fan in oarenien mar dat wie net út to meitsjen). nei ôfrin fan'e beafeart koe men it lichem sels hast net mear sjen. sa fol wie it bistutsen mei ornaminten. yn de beide eagen pronken twa tige bikinde ministers. de noas wie opfleure mei de bikinde pyst (sa'n frou moast wol hwat fan psychologysk ynsjoch hawwe, dat koe net misse). yn't krús fan't lichem hie men in mânske tsjerke plante. en der flak foar op it rjochterbil de paus. hwer't sommige minsken har al net oan ergerje kinne! yn'e greate teannen stieken twa froulju. de iene oan omfallen ta. de oare sa plat as in dûbeltsje. doe't it lichem starich bidoun to draeijen koe men yn'e efterholle noch it mombakkes fan in bikinde presidint dewaer wurde. ek nou krekt foel it jin op dat yn de nawle in kondoom plante wie. of in ballon mar dat bleau dochs hast gelyk. de oanwêzigen sieten yntusken wer om de middensirkel. efkes heger as it sweefjende lichem. elk hie in gewear oan't skouder. yn'e oanslach.

de izeren omropper joech noch inkelde ynstruksjes. de wite manlju wiene stikem fordwoun. allinne it ornamintearre lichem draeide sunich ûnder it ljocht fan wol tsien sterke ljochtspots yn'e rounte. it musyk sette yn. it spul koe bigjinne.

SJITTE OP JINS EIGEN JEZUS

nei elk skot hearde men in gebalt fan triomf of toloarstelling. nei in foech kertier waerd der allinne noch mar sketten, en rouwe gjalpen de loft ynstjûrd. it roundraeijende lichem lekte oan alle kanten fjûrread bloed. de ornaminten

[p. 8]

leine foar in great part toheistere oer it lichem en op'e roazige groun forspraet. men skeat allinne noch mar op it draeijende byld. it byld fan ellinde en argewaesje. nei in lyts healûre wie it draeilichem leechroun. de merketerapy waerd sletten. de izeren stim forsocht elk nei de útgong to gean dêr't men de man hûndert goune bitelje moast. earder gongen de doarren net iepen. oan'e binnekant siet nammentlik gjin fotoëlektroanyske sel. de measten murken it net iens. se woene wol graech har bûsen leegje. hwant it greate geile sadistyske beest yn harsels hiene se fan har ôf sketten. de diggels koene lizzen bliuwe. de flier bleau roazich. en it libben wie wer ien greate sinne.