Logo DBNL
Trou moet blijcken. Bronnenuitgave van de boeken der Haarlemse rederijkerskamer 'de Pellicanisten'. Deel 1: Boek A (1992)

Trou moet blijcken. Bronnenuitgave van de boeken der Haarlemse rederijkerskamer 'de Pellicanisten'. Deel 1: Boek A

(1992)–Anoniem Trou moet blijcken–rechtenstatus Auteursrechtelijk beschermd

Vorige Volgende

[Coninck Proetus Abantus]

+Item hier begint een prologe van // een spel van sinnen van een coninck genaemt proetus Abantus dwelck volcht reen

Deerste.
 
Ghij abele // notabele // verstandige geesten
twede.
 
Burgers oft indwoonders elck bij naemen
deerste
10
Ghij excelente // seer Jente / minst met den meesten
.2.
 
Ghij abelele // notabele // verstandige geesten
.1.
 
Wij comen // sonder schroomen // om const te volleesten
.2.
 
Ons motijven // die wij drijven // wilt niet beschaemen
.1.
 
Ghij abele // notabele // verstandige geesten
2.
20
Burgers oft inwoonders elck bij naemen
.1.
 
Wij spelcoren bloemkens onconstich int raemen
 
sullen speelwijs nu hier gaen verclaeren
.2.
25
Hoe dat een griecksen coninck seer groot van faemen
 
schoone dochteren hadt niet Out van Jaeren
.1.
 
Die in beesten veranderden tsijn vreemde maeren
 
door haer quaet leven twelck elcken most mishaegen
.2.
 
Want al ist dat sij een conincks / dochters waeren
 
nochtans gingen sij haer so quaelijck draegen
 
door haer hoverdij en nijdicheijt alsomen saegen
 
en door rebellije dije sij aen haer vader beweesen
35
so dat sij noch quaemen in grooter plaegen
.1.
 
Want als haer vader den Coninck verstaet wel desen
 
haer gingen onderwijsen als den gepresen
 
dat sij den Godin . Juno. souden sacraficij doen
.2.
 
Doen isser een hovaerdicheijt in haer geresen
 
waer door sij Juno. verachten naer haer bevroen
 
en gaven te kennen met haer sermoen
 
dat sij selffs schoonder waeren dan de godinnen
.1.
 
Dies / Juno / verstoort sijnde ginck terstont haer spoen
 
en heeft dees dochters vervloeckt met verstoorden sinnen
 


illustratie

 


illustratie

50
+In koeijen als homerus ons gaet ontwinnen
 
en vergilius die oock hier van maeckt mentie
.2.
 
Maer als den coninck dit verstant begost te innen
 
so was hij bedroeft om dese sententie
.1.
 
En hij soecken deet / met alle deligentie
 
ofter ijemant so wijs mocht worden gevonden
 
die dees dochteren door een constige inventie
 
sout connen genesen
.2.
 
Dit was sijn vermonden
 
dat hij sou comen ter selffder stonden
 
men sou hem beschencken met veel gaven rijckelijck
.1.
65
Doen quam Melampus een meester vol constich oorconden
 
die desen saeck aen nam onbeswijckelijck
 
en volbrocht deur natuerlijcke wijsheijt pracktijckelijck
 
so dat hij haer van beesten maeckten menschen met eeren
2
70
Al schijnt dit een fabel en niet autentijckelijck
 
nochtans machmen hier geestelijck door Leeren
 
hoe dat hem elck van sonden tot deucht moet bekeeren
 
indien hij niet wil in beestelijckheijt verstijven
.1.
75
Alsmen mach mercken aen dronckenschap en hoereren
 
aen hovaerdicheijt en ander sondich bedrijven
 
waerdoormen beestelickheijt siet beclijven
 
aen menschen die van godt redelijck sijn geschapen
.2.
80
Dus meempt dit ter harten ghij mannen en wijven
 
schout sulcke gebreeckelijckheijt als christen knapen
1.
 
En Laet u int sondich bedrijff misbruijck niet betrapen
 
op dat ghij niet en valt in een beestelijck affgrijsen
.2.
 
Maer // en ghij gevallen sijt blijft niet leggen slaepen
 
in sonden versmoort maer doet als de wijsen
 
en compt tot kennisse
.1.
90
Dan salmen u prijsen
 
en ghij sult verjolijsen // in deuchts u usernige
2.
 
Dit sullen wij verthonen met slechter devijsen
 
op dat / in elck mach rijsen der deuchden hanteringe
.1.
 
Wij soecken naem // noch faem noch ijemants lauderinge
 
tis ons genoch dat wij niet mispresen // sijn //
+
.2.
 
Want wij sijn slecht en recht in constige neringe
 
dus laet / u / dit voor een prolooch gelesen // sijn
1
 
En geeft audientie laet onrust verknesen // sijn
105
wij sullen beginnen maer om druck te versoeten
 
sullen wij eerst nae behooren d'overicheijt groeten
2.
 
Hij die hemel en aerde van niet heeft gemaeckt
1
110
Verleen alle christen princen een vriendlijck accoort
2
 
Op dat de goddelijcke vrede mach worden gesmaeckt
1
 
Hij die heeft hemel ende aerde van niet gemaeckt
2.
 
Den bitteren noot heeft sijn soon voor ons geraeckt
1.
 
Om ons te bevrijen vant helsche confoort
2
120
Hij die hemel en aerde van niet heeft gemaeckt
1
 
Verleen allen christen princen een vriendlijck accoort
 
op dat den bloetdorstigen Mars mach worden versmoort
2
125
En geeft dat onsen schout en Baijljuw ongestoort
 
recht en Justitie mogen administreren
1.
 
Twelck wij haer toewenschen so alst behoort
 
met een vriendlijcke groet als ons eersaeme heeren
2
 
Ock willen wij mede saluteeren
 
burgemeesters ende schepenen met een blij geschal
.1
 
Den welcken wij toe wenschen wijsheijt int regeeren
135
die haer godt wil ggeven in dit aertsche dal.
2
 
Ons vriendelijcke medebroeders van lieft boven al
 
die als eedele wijnranckgens in const niet beswijcken
 
dies en willen wij niet vergeten maer groot en smal
140
groeten wij haer vriendlijck om dat Trou doet blijcken
1.
 
Ock alle burgers en inwoonders als armen ende rijcken
 
die hier hier ontrent sijt om ons te sien spelen
 
wij bidden vriendlijck Laet afgonsticheijt wechstrijcken
145
en oft wij ijet faijliergden ons fauten wilt heelen
2
 
Verkeert geen goet int quaet slacht niet den oneelen
1
 
Suijcht uuijt den speelcoren geen fenijn als arghe spinmen
2.
 
Bewaert oock u buijdels wel / wij moettent u beveelen
 
hoort siet en swijcht wij gaen terstont beginnen
 
 
 
fijnis Regulen. 96 / lan
 


illustratie

 


illustratie

++Een prolooch speelwys van 4 personages op de materie dienende opt spel van sinnen vande Coninck proetus Abantus

de personages syn dese

1-werreltsche mensch
2-veelder leij sonden
3-goet onderwijs
4-de kennisse gods
weerreltsche mensch eerst uuijt
 
Hoe Liep die prij /
veelder leij sonden
170
Hoe was sij vervaert
werreltsche mensch
 
Ick wed sij sal niet haest weercoomen
veelder leij sonden
 
Sij riep moort moort
werreltsche mensch.
 
Jaesij bij gans paert
veelder leij sonden
 
Hoe Liep die prij...
werreltsche mensch.
180
Hoe was sij vervaert...
veelder leij sonden
 
Sij mach gaen cruijpen onder Lucifers staert
werreltsche mensch.
 
En appelen schudden Cerberus boomen
veelder leij sonden.
 
Hoe liep die prij.....
werreltsche mensch
 
Hoe was sij vervaert...
veelder leij sonden
190
Ick wed sij sal niet haest weercoomen
werreltsche mensch.
 
Maer Liefsten nu moet vreucht sijn aengenoomen
 
tot onser vromen // alhier ter plecken
 
want tis nu vastelavent ick segt sonder gecken
195
dus wilt ons doen decken / een taefftgen wel bereijt
 
so mogen wij tavont vrolijck sij met ijdelheijt
 
want so hiet ons waerdin daer wij logeren // sellen
 
dus wilt u tot mijn begeren // snellen
 
en ongeneucht leeren vellen // in swerrelts contreijen
200
ick sal gaen wandelen en u inden hout verbeijden
 
maer segt den waerdin oock dat sij ons wil toemaecken
 
een beddeken bespreijt met schoon linnen laecken
 
daer wij dan op mogen smaecken // vrou venus lusten
 
och wij sullender so vriendlijck op rusten
205
ghij in mijne en ick in u armkens gedoocken.
+
veelder leij sonden.
 
Dats wel goet maer liefsten alst al is gesproocken
210
so moet ick u wadt vraegen wilt mij antwoort geven
 
ghij sijt mijn alderliefsten int hart verheven
 
die ick sonder sneven // boven ijemant op aerden
 
hartelijcken bemin als den vermaerden
 
met grooter eerwaerden als dappel mijnder oogen
215
en als ick nu al u wil doe nae mijn vermogen
 
so datter ongelogen // niet mach gebreecken
 
sult ghij mijn dan oock immermeer van u versteecken
 
segt onbesweecken // sult ghij mijn oock getrou // blijven
werreltsche mensch.
220
Och Jae ick ghij sult altijt mijn liefste vrou // blijven
 
boven alle wijven // inde werreltsche natie.
veelder leij sonden.
 
Mach ick dat geloven.....
werreltsche mensch.
225
Jae ghij sonder turbatije
 
en sonder fallatie // dus wilt u toch spoeijen
veelder leij sonden.
 
Geeft mij daer de hant op / om thart te verfroeijen
 
met een vriendlijck cusgen tot liefts versterckinge
werreltsche mensch.
 
Dats gaern gedaen want door lieffelijcke werckinge
 
proeftmen de Lieffde oftse oock oprecht // is
veelder leij sonden.
 
Maer Liefsten ghij weet wel dat wijff niet slecht // is
235
en dat sij doorvlecht // is // met veel listige treecken
 
so datmen over al van haer weet te spreecken
 
waermen compt buijten stat offt hier binnen
 
oft sij ons betraepten sij soud' mijn doen spinnen
 
tgaeren van verdriet ick doet u gewaegen
240
en sij sou wel haest mijn van u verjaegen
 
met harde slaegen als een felle beest
werreltsche mensch.
 
Sij salt wel laeten int minst off int meest
 
dus weest niet bevreest // voor haer practijcken
245
want comptse bij ons ick salse so bestrijcken
 
met ongebranden asch dat haer niet veel lusten // sal //
 
en dat sij ons met vrede wel laeten rusten // sal //
veelder leij sonden.
 
Ghij weet wel dat sij is een arge queester
250
en alleen bent ghij wel drie dubbelt haer meester
 
maer compt sij met meer hulps so blijven wij beschaempt
werreltsche mensch.
 
Sij coom met wije sij wil nochtans salse sijn geblaemt
 
al brocht sij Sampson me die den Leeuw versloech
255
oft hercules die een ijseren codde droech
 
ick salse altsaemen met mijn stock doen versmachten
veelder leij sonden
 
Wadt stock is dit dan hoe hiet hij
 


illustratie

 


illustratie

+
werreltsche mensch.
 
Maer god verachten....
 
bij daegen en bij nachten // mijn seer wel gerijvende
 
want ick daermee benner wonder bedrijvende
265
als ick tegen sulcken volckgen moet vichten
veelder leij sonden
 
So wil ick dan alle swaricheijt doen swichten
 
en volbrengen mijn bootschap die ghij mij hebt bevolen
 
maer wilt mijn eerst seggen onverhoolen
270
in wat straet woont de waerdin oft in wat huijs
 
doet sonder confuijs // mijn hier van bescheijt.
werreltsche mensch.
 
Sij woont op de noortsij vant gulden cruijs
 
inde straet diemen noempt misdadicheijt
275
daer sult ghij werltsche lust wel sijen uuijthangen
 
ick ben daer wel bekent dus sonder verstrangen
 
bootschapt van mijn men sal u willecom hieten
veelder leij sonden.
 
nu Liefsten adieu ick gae heen sonder verdrieten
280
maer ick moet u eerst eens cussen al sout u wijff spijten
 
want daermee meen ick haer heel uuijt nest te bijten
werreltsche mensch.
 
Daer gaet sij heen die schoonste vrou
 
diemen mach vinden in eenich landou
285
hier ontrent want ick noijt geen schoonder en sach
 
noch lieffelijcker van weesen dies ick wel seggen mach
 
dat sij is die lieffsten in mijn hart gepresen
 
die mijn van alle melancolij can geneesen
 
thien mael beter dan dat oude verompelt vel
290
die haer altijt tegen mij maeckten soo rebel
 
met kijven en gnorten sonder ophouwen.
 
daerom ick haer wech gejaecht heb hoort dit ontfouwen
 
+want mijn Lust niet meer dat out gemelijck fel te touwen
 
wel hoe compt mijn buerman daer so drustich Loopen
goet onderwijs
 
Hola hoorde ick vlus niet moort roopen
 
mijn docht immers Ja / wel wat mochter te doen // sijn //
 
wasser te kijven off te vechten wilt dit bevroen // mijn //
 
ijemant diet weet....
werreltsche mensch.
 
O buerman ick salt u vertellen
 
ick Jaegden mijn wijff wech die van duijvels vellen
 
tsaemen genaeijt is so ick can raemen
goet onderwijs
305
U wijff buerman dat moecht ghij u wel schamen
 
tis tot uwer blaemen // dat ghij sulcken vrou met eeren
 
so schandelijck wech Jaecht maer hoort mijn begeeren
 
wat was de saecke toch / wiltet mijn vertaelen
werreltsche mensch.
310
Sij is wech ick salse oock niet weerhaelen
 
tspijt den duijvel en al diet mishaecht
+
goet onderwijs
315
Maer wat was doorsaeck dit wort u gevraecht
 
doet mij toch bescheijt indient u belieft
werreltsche mensch.
 
Dat bescheijt sal u wel haest worden gebriest
 
om dat sij out lelick ende spijtich // is //
320
en mijn gebreecken mijn altijt verwijtich // is //
 
dit stont mij niet meer te lijen dus onversaecht
 
heb ick haer verdreven een wech gejaecht
 
maer eerst smeerden ick haer bult oock wel te degen
 
met desen stock want die most sij leeren dregen
325
al ist een out wijff ickt maeckten haer Jisack
goet onderwijs
 
Och dit sal u noch brengen in groot ongemack
 
indien ghij lang blijft bij desen qua sinnen
 
maer ick hoop niet dat ghij een ander te minnen
werreltsche mensch.
 
Beij Ja ick in trouwen ben ick oock een man
 
die sonder wijff off boeltgen leven can
goet onderwijs
 
Wat hebt ghij dan voor een boeltgen
werreltsche mensch.
 
Maer veelderleij sonden
 
daer ick om haer vrindelijcheijt ben aengebonden
 
een aerdich dier // so net en fier // alsmen mocht vinnen
goet onderwijs
340
O werreltsche mensch wat gaet ghij beginnen
 
dat ghij kennisse goods daerom hebt van u verstooten
 
tverdriet dat u overthooft hangt is niet te vergroten
 
indien ghij blijft in dese verkeeringe
 
dus bid ick u vriendelijck hoort nae mijn leringe
345
en dat ick segge wilt in u hart vaten
werreltsche mensch.
 
Nu dan hebt ghij wat te .. seggen wilt niet lang praten
 
mijn tijt die gaet dus maeckt corts een ent // doch //
goet onderwijs
350
O werreltsche mensch hoe sijt ghij verblent // noch
 
dat ghij u selven dus gaet missaecken
 
deur u quade wercken en goddloosse saecken
 
die ghij bedrijft hier op dese tijt // nu //
 
aen u degelijcke huijsvrou die ghij bent quijt // nu //
355
want ghij noch dus voortgaet ick moettet u verclaeren
 
so salmen haest een beestelickheijt aen u sien openbaeren
 
als eertijts aen Coninck Proetus dochters is gebleecken
 
die door haer hovardije en rebellige treecken
 
van Juno worden verandert in koeijen
360
dies sij int velt als beesten liepen Loeijen
 
met hoornen ende clauwen seer deerlijck om kijcken
 
dit sullen de broeder van Trou moet blijcken
 
breder verhaelen in een sinnelijck p batement
 
dus bid ick u dat ghij met mijn derwaerts went
365
en sietse spelen naer constige advijsen
 


illustratie

 


illustratie

 
+Ick twijffel niet oft in u sal rijsen
 
kennisse van u groote gebreeckelickheijt
370
so dat ghij veelderleij sonden met haer smeeckelickheijt
 
terstont sult verstooten en u eijgen wijff
 
kennis goods weer tot u roepen om sonder gekijff
 
al u Leven voorts vrientlijck met haer om te gaen
 
als coninnck Proetus dochters hebben gedaen
375
die door haer beestelijcke schenisse
 
gecomen sijn tot der sonden kennisse
 
en also in haer menschelijcke forme sijn verkeert
 
dus gaet toch mee ick hoop ghij sulter door worden geleert
werreltsche mensch.
380
Dat wil ick wel doen maer selt oock lang duijren
goet onderwijs.
 
Niet langer dan ontrent scharp twee uuijren
 
dats immers niet te lang dus laet ons gaen wandelen
 
om te sien hoe sij desen saeck sullen handelen
385
maer Laet ons wat aentreen / want nae ick can mercken
 
tis meer dan tijt want ick sie daer twee constige clercken
 
op teneel ontspreijen Rethorices vlercken
 
comende vrijmoedich en onbesweecken
 
+om met malcander den prolooch te spreecken
390
dus wilt naerstich toeluijsteren sonder schromen
 
alst uuijt is sullen wij wel weer bij malcander coomen.
 
 
 
. finis . lanck 160 Regulen.

Item hier begint het spel van sinnen van een coninck genaempt / Proetus Abantus

de parsonages sijn dese:

.1.de coninck proetus
.2.hertelijck medelijden met een lelij
.3.punitie nae recht.. met een swart
.4..Juno. met paus veren
.5..maera.
.6..Eruale drie dochters des
.7.Lijsippe. conincks.
8..Melampus
9....Natuerelijcke wijsheijt
 
Int overblat begint het spel / fol. 12. /
410
ende is gespeelt tot haerlem van de broeders van
 
Trou moet Blijcken / den 12 en februijari / anno / 1589.
+
Punitie van recht eerst uijt met een svaert
 
Edelheijt is den boom van eeren
415
groeijende uuijt deuchdelijcke wercken
Hertelijck medelijden
 
Wie sijnse die hem tot eedelheijt keeren
 
edeheijt is den boom der eeren
punitie nae recht
420
Die den raet der edelheijt wel leeren
 
die sullen deucht met deuchden stercken
hertelijck medelijden
 
Edelheijt is den boom van eeren
 
groeijende uuijt deuchdelijcke wercken
punitie nae recht
 
Die edelheijt met goeden oogen mercken
 
t'rat der fortuijnen valt hem ten goede
hertelijck medelijden
 
Het compt meest uuijt edelheijt van bloede
430
datmen den staet der edelheijt bemint
punitie nae recht
 
Donbeleeffde die deucht noch eere en kint
 
haet de edelheijt alder meest // siet //
hertelijck medelijden.
435
Hij baert sijn plompicheijt
punitie nae recht
 
Hij en heeft den geeft niet
 
te beminnen daer deucht uuijtrijst
hertelijck medelijden
440
Beestelijck so haer natuere bewijst
 
leven sij sonder regel oft mate
 
versmadende d'eldelheijt van state
 
daer vileijnich Leven causij aff sij
punitie nae recht
445
Tis seecker also...
hertelijck medelijden
 
Ick blijver oock bij.....
 
t'blijckt aen conimck proetus Abantus dochter schone
 
al sijn sij bequamelijck van persoone
450
sij versmaden de edelheijt daer sij meugen
punitie nae recht
 
Geen edel harte en mach hem verheugen
 
door haer grove natuer die genegen // is
 
tot alle vijleijnicheijt
hertelijck medelijden
 
Nae dat gelegen // is /
 
willen wij haer scharpelijck onderwijsen
 
ende den staet der edelheijt loven en prijsen
 
met den coninck vol fantazijen
460
om haer onsedelickheijt
 


illustratie

 


illustratie

+
punitie nae recht
 
Hertelijck medelijen.....
465
u deuchdlijck opset is mijn bequaem
hertelijck medelijden.
 
Hertelijck medelijden is mijnen naem
 
ick draeghe den Lelij der ontfarmherticheden
punitie nae recht
470
Een tswaert van Justite scharp van sneden
 
draecht ick want ick heet punitie nae recht
hertelijck medelijden.
 
Onse mening is goet...
punitie nae recht
475
Al sijn wij wij slecht
 
wij sullense deuchdlijck instrueren
 
eer punitie nae recht haer sal punieren
 
so datter hem elck aen spiegelen // sal
hertelijck medelijden
480
Ick hooper dat hem elck bet regelen // sal
 
al ist datmen contrarij somt // hier //
puintie nae recht
 
Ick duchter vooren....
hertelijck medelijden
485
Die coninck compt // hier //.....
punitie nae recht
 
Hij is bedroeft...
hertelijck medelijden.
 
Dat is wel redelijck......
punitie nae recht
 
Dat is om heur Leven onsedelijck
 
die deucht eer ende edelheijt versmaden
hertelijck medelijden.
 
Ghij sultse onderwijsen ende raeden
495
punitie nae recht
punitie nae recht
 
Ende ghij hartelijck medelijen
 
want diemen bemint die salmen castijen.
De coninck Proetus
500
Ongeneucht verweckt melancolijen
 
om dat de fleur van mijn heerschappijen
 
en taenschouwen der riddelijcker melodijen
 
te niette gaet
 
mijn dochteren daer ick mij in behoorden te verblijen
505
die achten mijn conincklijcke Signorijen
 
veel min dan droom oft fantazijen
 
daer deucht op staet
 
maer sij saeijen haer ongetempert saet
 
so dat mijn edelheijt blame ontfaet
510
dus word ick van druck heel desperaet
 
en desolaet // bij deser oneeren
 
dat sij de deucht int quaet verkeeren
++
hertelijck medelijden.
 
O conincklijck bloet boven allen heeren
 
u dochteren comen hier passerende
 
sijt haer gebreck blaemerende
 
met vriendelijckheijden int beginnen
520
want met deuchden machmen meest verwinnen
de Coninck Proetus
 
Hoort hier mijn dochteren altesaemen
 
wat meuchdij peijnsen ghij sout u schamen
 
der grooter blaemen / die ghij mijn doet
525
dat ghij uwe maechdelijck ootmoet
 
treet onder den voet met grooter onwaerden
 
door uwe stinckende hovaerden
 
daer ghij als gaerden sout gepresen // sijn //
 
der edelheijt die bequaem int wesen // sijn. //
530
en uuijtgelesen // van alle princieren
 
moet men u Lieffelijcke bloeijende violieren
 
soet als roosieren / voor allen excelente
 
als medusa veranderen tot een serpente
 
tfij u der oneeren datmen dit hoort
535
schaempt als maechdekens toebehoort
 
versmaet discoort // wilt onderdanich // sijn //
 
uwen vader sonder wederspannich // sijn //
 
laet u hovaerdicheijt en u oneerlijcke leven
 
en wilt u voortaen tot deuchden begeven
540
ghij wordt verheven // wilt nae mijn bediet // doen
drie dochteren tsamen spreecken
 
Wij en sellens niet // doen //
punitie nae recht
 
Dats qualijck gesproocken tot uwen vader
hertelijck medelijden
 
Verootmoedicht u alle drie te gaeder
 
en bidt om vergiffenisse van dien
punitie nae recht
 
Oft punitie nae recht sal u geschien
550
+en sijn rijck en croon suldij derven
de .2. dochters
 
Ick soude veel liever van spijte sterven
 
dan genade bidden
de .3. dochters
555
Tis al queteringh.....
de .1. dochter
 
Wij en misdoen niet.....
de .2. dochter
 
Wij en behoeven geen betering
de /3 dochter
 
Is ons vader ons vader
de .1. dochter
 
Wij sijn // sijn kinderen
 


illustratie

 


illustratie

+
de 2 dochter
 
Wij sullen ons geneuchte doen
de .3. dochter
570
Al soudt den duijvel hinderen
 
wadt ghaen wij met deucht oft edelheijt capen
de 1. dochter
 
Oft met veel eeren.....
de 2 dochter
575
Laet loopen laet loopen.....
 
ons hart tot vastenlavents vreucht verweckt // is
hertelijck medelijden
 
Elck vogeltgen singt so alst gebeckt // is //
punitie nae recht.
580
Uuijt vuijlen vaten compt selden. goeden dranck
hertelijck medelijden
 
En vreesdij niet het scharp bedwanck
 
uus vaders des gramschaps rijsen // mach //
punitie nae recht
585
Noch punitie na recht dat hij bewijsen // mach //
 
over al uwe misdadighe wercken.
de Conninck Proetus
 
Vreest u wilt mijn rechtvaerdicheijt mercken
 
mijn conincklijcke macht mijn groote deucht
590
daer ghij erffgenaemen aff sijt en meucht
 
gedenckt dat ick diemen wel loven // mach
 
u der conincklijcke croone beroven // mach
 
so appollo sijn coninckrijck ontsloech
 
Ja sijn dochter dirce die haer misdroech
595
eer hij haer tot een serpent verschiep
 
daer elck om sijnen nootdruft liep
 
dit soudij in uwe menmorije vaten
hertelijck medelijden
 
Peijnst hoe phaeton hoveerdich boven maten
600
over sijn vader regneren // woude
 
phebus / en den hemel regneren // woude
 
dies hij in grooter cattijvicheijt sanck
punitie nae recht
 
Peijnst hoe Dedalus soone verdranck
605
die de zee te haest wout overvliegen
hertelijck medelijden
 
Van gelijcken so suldij u oock bedriegen
 
deur u verwaentheijt wreet van conditien
punitie nae recht
610
Verootmoedicht u ter sacraficien
 
van Juno die hooch verheven staet
hertelijck medelijden.
 
En bidt vergiffenisse vande misdaet
 
die ghij haer seght met onbeleefden sinnen
punitie nae recht
 
En wilt den staet der eedelheijt beminnen
 
als goede kinderen en wilt niet spaersaem // sijn //
hertelijck medelijden
 
Wilt schamel / sedich / en ghehoorsaem // sijn //
+
punitie nae recht
 
Volcht edele wercken.....
hertelijck medelijden.
625
Weest goedertieren.......
puintie nae recht
 
Wilt deucht verstercken.....
hertelijck medelijden
 
Sijt goet van manieren
630
alle princieren // sullen u begracien
punitie nae recht
 
Edelheijt is van sulcker hooger natien
 
dat sij de telgeren van deuchden prijst
hertelijck medelijden.
635
Wie edelheijt verheft......
punitie nae recht
 
Sijn naeme rijst.....
hertelijck medelijden.
 
Sijt vrolijck van geeste......
punitie nae recht
 
Hout u als de reijnste.....
hertelijck medelijden.
 
Ende onder de meeste..........
punitie nae recht
645
Acht u de cleijnste
 
en de gemeijnste // tot alle miltheijt
hertelijck medelijden.
 
Laet uwe ongetemperde wiltheijt
punitie nae recht
650
U groote hovaerde......
hertelijck medelijden.
 
U quade nijdicheijt.......
punitie nae recht
 
U. ondanckbaer Leven......
hertelijck medelijden.
 
U. groote ontijdicheijt......
punitie nae recht
 
En u onhebbelijcke handelicheijt
hertelijck medelijden
660
U. gulsicheijt.......
punitie nae recht
 
En uwe tirandelickheijt..
 
doet Juno sacrafficij van desen
 
sij salt vergeven............
de .1. dochter
 
Dat en sal niet wesen...
 
wij willen onser natueren raet // doen //
de .2. dochter
 
Daer blijff ick oock bij....
de .3. dochter
 
Wij en mogen geen quaet // doen //
 
wij en deden ons selven outragij..
de .1. dochter.
 
Wij en achten geen onderwijs....
de .2. dochter
 
Noch oock preeckagij........
de .3. dochter
 
Het gaet ons al ter eender ooren in // siet
 
en dander uuijt
 


illustratie

 


illustratie

+
de .1. dochter
 
Wij en hebben den sin // niet
 
Juno sacrafficij te bewijsen
de .2. dochter
 
Sij en ist niet Waert...
de .3. dochter
 
In eeren te bewijssen / prijsen
 
sij die Lathona uuijt haer rijck verjaechde
de .1. dochter
 
Jae die Semella die elcken behaechde
 
deden in claeren assche verbranden
de .2. dochter.
 
En die alckemeda deden veel schanden
695
en hadse gaern ter doot gebracht
 
als sij hercules droech
de .3. dochter
 
Sij en heeft aen ans geen macht
 
als over Jo.
de .1. dochter
 
Tis een quade dracht....
de .2. dochter
 
Sij en heeft noijt goet werck gewracht
 
souden wij haer eeren
de .3. dochter.
 
Ghij sijt qualijck bedacht
 
sij waer ons Liever vande ravens verscheurt
de Conninck Proetus
 
Wee der blasphemien die hier gebeurt
710
dat ghij de monstrancij der eedelheeden
 
dus diffameert met dorpelijcke zeeden
 
daer die glorije der edelheijt bequaeme
 
in besluijt haeren edelen name
 
dees diffame sal u noch Leet // sijn //
715
off ghij moet ootmoedelijck bereet // sijn //
 
der goddinnen sacrafficij te doen
 
+in restoor van eeren..
de .2. dochter.
 
Jae Jae morgen noen.....
de Coninck Proetus
 
Doet sacrifijcij tis mijn beveelen
 
op gehoorsaemheijt..
de .3. dochter.
 
Jick seg wij en selen.....
725
dus rust u hooft het is u t'schoonste
de Coninck Proetus.
 
So verbiede ick u dan mijn conincklijcke woonste
 
mijn hooge glorij mijn staet van eeren
 
haest u wilt uuijt mijn Oogen keeren
730
Ick en wil u hier niet Langer aenschouwen
 
men mocht Liever Jonge wolven op houwen
 
+Dan sulck gebroet van Jonghe kinderen
735
die den staet haers vaders aldus verminderen
 
wech wech en wilt van uwe woorden stillen
de 1 dochter.
 
En wilt ghij ons niet / ijemant sal ons willen
 
men sach noch noijt so slimmen pot binnen
740
men vanter wel een decxsel toe
+
hertelijck medelijden.
 
Eij arme sottinnen
 
ghij en weet niet wadt ghij verliesen // sult
puintie nae recht
745
Armoeden voor weelden ghij verkiesen // sult
 
goods maledictie sal op u slaen
 
dat is tquaetste van allen.
hertelijck medelijden.
 
Nu Laet ons gaen
750
heer conimck int hart niet veel drucks / en grijpt
 
+tis een quade peer die niet en rijpt /
pausa.
Juno de goddinnen sittende in een throon.
755
+Ghij die mijn eedelheijt blameren
 
en den staet van deuchden verneren
 
en voort hanteeren // Onreijne wercken
 
so coninck Proetus dochteren diffameren
 
mijn hoochheijt machtich int regeren
760
contrarij der edelheijt int bemercken
 
die vermaledij ick sonder cesseren
 
als coeijen de beestelijck regneren
 
int velt van blaemten daer sij na hercken
 
en alle anderen die edelheijt verstercken
765
als kalveren die niet en gronderen
 
dan tvoetsel van fenijnighe wercken
 
Punitie nae recht ondoet u vlercken
 
en loon nae wercken // geeft over al
 
+die menich is oorsaeck van sijn selffs misval
punitie en hertelijck melijen tsamen uuijt punitie nae recht
 
Hoort hartelijck medelijden
hertelijck medelijden.
 
Wel wat isser geschiet
punitie nae recht
 
Watte............
hertelijck medelijden
 
Jae...........
punitie nae recht
780
En weet ghij dat niet....
hertelijck medelijden.
 
Neen ick / geeft mij tverstant van sinne
 


illustratie

 


illustratie

+
punitie nae recht
 
Juno die eerwaerdige godinne
 
heeft conimck Proetus dochteren beswooren
 
tot drie koeijen
hertelijck medelijden.
790
Wadt seghdij drie koeijen
punitie nae recht
 
Jae ghij sultse wel hooren
 
ghij en saecht noijt quader koeijen
De dochteren comen uijt als koeijen besijden thof ende loeijen.
 
Meu. mou. beu. etc.
punitie nae recht
 
Hoortse daer Loeijen....
hertelijck medelijden
800
Sietse schudebollen....
punitie nae recht
 
Noijt quader treecken...
hertelijck medelijden.
 
sij sullent al aen stucken hier breecken
die coeijen loeijen.
 
Meu mou beu etc....
punitie nae recht
 
Hoortse toch borlen....
hertelijck medelijden.
810
Sietse staen snabben...
punitie nae recht
 
Sij sorlen sij horlen....
hertelijck medelijden.
 
Sij stooten sij crabben....
punitie nae recht
 
Sij blaten sij crijten......
hertelijck medelijden.
 
Sietse achter uuijt slaen.....
punitie nae recht
820
Sij sullent al verbijten....
hertelijck medelijden
 
Laet ons wechgaen
 
sij schuijmbecken al waerense beseten
punitie nae recht
825
Haesen en vossen twort al verbeten
 
eer sij uuijt desen acker springen
hertelijck medelijden.
 
Noijt quader koeijen......
puintie nae recht
830
Wie salse dwingen....
 
al hadden wij herculus cracht te baeten
 
ten mocht niet helpen /
hertelijck medelijden
 
Wij moetense laeten
835
in haer quaetheijt daer en is geen dwingen an
 
sij sijn te wonderlijck.
punitie nae recht
 
Nu gaen wij dan....
 
+en den coninck dit wonder verclaeren.

+Pausa hier gaen sij nu tsaemen int hof terwijl blaten die koeijen ende bijsen eens ende gaen besijden thof in

Nu comen hertelijck medlijen ende punitie
comen tsaemen met den coninck uuijt
hertelijck medelijden.
 
Hoort heer Coninck tis al qualijck gevaeren
 
des moet ons alle soleas verminderen.
punitie nae recht
850
U dochteren heere......
hertelijck medelijden
 
U drie kinderen
 
heeft Juno vermaledijt lieve heer
 
tot drie coeijen
de Coninck Proetus
 
Noijt sulcken oneer
 
sijn mijn dochteren ter maledictie gecomen
 
dat is mijn Leet
punitie nae recht
860
Tis qualijck genomen.....
 
van Juno dat sij so diffameerden
 
den staet der deuchten en hem regeerden
 
in sonden daerom sijn sij vervloeckt
 
elck in een beest dat geen eer en soeckt
865
want tis al beestelijck wat sij bedrijven
de Coninck Proetus
 
Mijn conincklijck hart moet druckich blijven
 
dat mijn dochteren die ick bemime hartelijck
 
dus sijn inde maledictie smartelijck
870
van Juno daer edelheijt in beloocken // is
 
want sij sijn alst al gesproocken // is
 
den troost daer tharte op rusten / moet
hertelijck medelijden.
 
Al sijn sij beestelijck sij sijn som goet
875
maer bij verwaentheijden compt groot quaet
 
dus sijn sij gevaren
punitie nae recht
 
O coninncklijck zaet
 
+men mach haer beestelijckheijt wel misprijsen
hertelijck medelijden.
 
Ghij en saecht noijt koeijen so loopen en bijsen
 
in haer felheijt moet hem elck bedrucken
punitie nae recht
 
Sij willent al doot bijten...
hertelijck medelijden.
 
En stooten in stucken
 
dat alle harten wel staet deeren
de Coninck Proetus
 
Och eijlacij dat en hoor niet geeren
890
dat mijn kinderen beestelijck sijn genaijcijt
 


illustratie

 


illustratie

 
+Die ick van harten so had begracijt
 
o dochteren die minlijck waert int gesichte
895
verciert met glorieusen Lichte
 
ende ootmoedich onder mijn subjectie
 
van waer compt u dees beestelijcke complectie
 
contrarij der edelheijt obstinatich
 
mijnder hoocheijt invieus ende hatich
900
ende ghij pleecht so goedertieren te sijn.
 
moet u minlijck wesen schoon van aenschijn
 
in gedaente van coeijen nu sijn verkeert
 
dus en meuchdij nimmermeer sijn geeert
 
indien u menschelijck leven blijft verlooren
hertelijck medelijden.
 
Sijt te vreden mogende conimck vercooren
 
al behouden die koeijen een beestelijck leven
 
sij sullen melck der soeticheijt geven
 
daer tlant sijn voetsel bij ontfaen // moet //
punitie nae recht
 
Alsmen de waerheijt wel verstaen // moet //
 
al en sijn de coeijen niet Jolijtelijck
 
int aensien sij sijn nochtans profijtelijck
 
daerom en salmense niet versmaden
915
al loopen sij wildelijck vol ongenaden
 
ick hoop men salse noch wel paijen
hertelijck medelijden.
 
Sijt te vreden al macht wat draijen
 
het sal hoop ick beter vallen eer lanck
de Coninck Proetus.
 
O mijn belemmerde sinnen cranck
 
moeten mijn druckelijck corrumpeeren
 
ghij hartelijck medelijden hoort mijn begeren
 
gaet publiceren // in landen en in steden
925
wie die coeijen vander beestelickheeden
 
gebrengen can in haer maechdelijck wesen
 
+sijnde in deuchden als de gepresen
 
dat ick hem voor sijn arbeijt geven // sal
 
eendeel mijns rijcks daer hij bij leven // sal //
930
dit suldij alomme gaen verclaeren.
Punitie nae recht
 
Heer Coninck hij is dit gaen openbaeren
 
Ick hoop het werdt noch een verblijdinghe
 
wel hem die brenght goede tijdinghe
Pausa / hier gaet den coninck in met
Punitie na recht // dan compt
hertelijck medlijden wederom. alleen
uuijt ende publiceert als hier na
volcht
hartelijck medelijden
 
+Hoort hoort hier alle notabele sinnen
 
die natuerelijcke wijsheijt onderkinnen
945
d'bevel des conincks bequaem int groeijen
 
hoe vande eerwaerdige goddinne
 
Juno die elck moet beminnen
 
sconimcks dochteren verandert sijn in coeijen
 
om dat haer onbequaemlijck roeijen
950
voor alle princen moet schandelijck vloeijen
 
contrarij den staet van deuchden en eeren
 
isser ijemant in wijssheijden so int bloeijen
 
dat hij hemselven daer mee wil moeijen
 
dat sij als menschen weder verkeeren
955
en dat hijse also can geleeren
 
dat sij verheffen den staet van eedelheeden
 
de coninck wiens waerdicheijt moet vermeeren
 
hij sal hem maecken een heer der heeren
 
en geven hem Landen borgen en steeden
960
elck doe sijn cracht met wijsen seeden
 
dat wij die coeijen niet meer beestelijck aenschouwen
 
want goeden dienst en blijft niet onvergouwen
+
natuerelijcke wijsheijt
965
Melampus meester bij uwer genaden
 
en hebdij des conincks bevel niet gehoort
melampus een meester.
 
Ja ick in trouwen....
natuerelijcke wijsheijt.
970
Dat en mach niet schaden
 
melampus meester bij uwer genaeden
melampus
 
Natuerelijcke wijsheijt wat soudij raden
 
om de coeijen te crijgen in ons accoort
natuerelijcke wijsheijt.
 
Melampus meester bij uwer genaden
 
en hebdij des conimcks bevel niet gehoort
 
van sijn dochteren
melampus.
980
Jae ick rechte voort
 
des mijn oogen vloeijen van tranen
natuerelijcke wijsheijt.
 
En ist niet deerlijck om vermanen
 
dat schonincks / dochteren dus sijn vervloeckt
985
in gedaente van coeijen.
melampus.
 
Diet niet en ondersoeckt
 
oft goet oft quaet is dat sij hantieren
 
die verkeren in beestelijcke manieren
990
daer Juno de maledictie aff geeft
natuerelijcke wijsheijt.
 
Die contrarij der deuchden beestelijck Leeft
 
sijn Leven compt selden ten goeden ende
 


illustratie

 


illustratie

+
melampus
 
Dat bleeck wel aen Medusa d'onbekende
 
die een serpentelijck wesen droech
 
dat haer Perseus vanden Lichaem sloech
1000
en vanden bloede haers hoofts begrepen
 
wert Pegasus t vliegende paert gheschepen
 
daer quam hovaerdicheijt ten quaden fijn
natuerelijcke wijsheijt.
 
Het plach oock selden anders te sijn
1005
hoe hooger geclommen hoe swaerder val
melampus
 
Dus varen de koeijen......
natuerelijcke wijsheijt.
 
Daer hebbdijt al
1010
recht so Lathona haer wederspaninch maeckte
 
doen haer Juppiters vrintschap genaeckte
 
des sij tot een vogel verkeerde
 
vast menende so natuer haer leerde
 
+Juppiter over de zee te ontvliegen
1015
maer bij Dolus winden mostet heur liegen
 
want sij viel int water als een steen sonder chracht
melampus.
 
Wadt baet verwaentheijt sonder macht
 
ten ende moettet swaerste meest wegen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Ongerustheijt worter bij vercregen
 
des nijdicheijts haer ooren stelt ter storme
melampus.
 
Dats een quae beestelijcke forme
1025
want Circe vrou der Jitaliaenscher zee
 
dede Ulisses boden tot haeren wee
 
bij nijdicheijt in verckens en honden verkeeren
natuerelijcke wijsheijt.
 
Uuijt nijdicheijt spruijten Luttel eeren
1030
sij verdrijft de minne en onderdanicheijt
melampus.
 
Hovaerdij nijt en wederspanincheijt
 
hebben Coninck proetus dochteren gebrocht
 
aen de gedaente van coeijen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Sij sijn gerocht
 
aen een beestelijck wesen sonder bevroetsel
melampus.
 
Van slechten beesten compt goet voetsel
1040
dus waeren sij schadelijck verlooren
natuerelijcke wijsheijt.
 
Nu ten is geen caff sonder sijn cooren
 
ten is niemant sonder gebreck op aerde
melampus.
1045
Al houtmen beesten van cleijnen waerde
 
ossen coeijen schapen en swijnen
 
sij moeten tlant ackeren ende bepijnen
 
daer elck sijn nootdruft aff hebben moet
+
natuerelijcke wijsheijt.
 
Sommige beesten sijn minlijck en goet
 
ende onderdanich den grooten dieren
melampus.
1055
O kinderen die edel waert van manieren
 
hoe blamelijck is dit voor ogen te Lesen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Ghij pleecht den schadt van eren te weesen
 
daer alle princen in namen verblijdinge
melampus.
 
Nu sijt ghij den roep van quaeder tijdinge
 
binnen des vrindelicheijts waranden
natuerelijcke wijsheijt.
 
Ghij waert de welvaert vanden Landen
1065
des blijschap rees van daege ten daege
melampus.
 
Nu sijdij een toecomende plage
 
daer tgemeen profijt bij wordt verdreven
natuerelijcke wijsheijt.
1070
Ghij waert van allen princen verheven
 
in minnen bij uwe groote deucht
melampus.
 
En nu en is niemant door u cracht verheucht
 
mits uwen beestelijck beseffen
natuerelijcke wijsheijt
 
Men plach u in eeren te verheffen
 
mits uwe vriendtlijcheijt van spraecken
melampus.
 
Nu blaet ghij en Loeijt ghij in allen saecken
1080
verstorbeert met wijden Oogen
natuerelijcke wijsheijt
 
U mimlijck opsien plach een verhoogen
 
ter werrelt te sijn tegen alle misval
melampus.
1085
Nu vintmen u beestelijck geheel en al
 
recht als koeijen die int wilden springen
 
maer weet ghij geen tot desen dingen
 
natuerlijcke wijsheijt
natuerelijcke wijsheijt.
1090
Ja ick in trouwen
 
ghij hebt mijn oock te vrinde gehouwen
 
als natuerlijcke wijsheijt met grooter pijnen
 
ick heb hier coorden en stercken Lijnen
 
om de koeijen mede te vangen.
melampus
 
Dat is voorwaer goet
 


illustratie

 


illustratie

+
natuerelijcke wijsheijt
1100
Ick heb drie stricken daer men me doet
 
wonder aen beesten slecht van natien
melampus
 
Wadt stricken sijnt......
natuerelijcke wijsheijt
1105
Stricken van gratien
 
daer veel beesten in nemen vertreck
melampus.
 
Wadt strick is ditte....
natuerelijcke wijsheijt
1110
Desen strick........
 
die sterck is hiet deuchdlijck ingeven
 
desen strick behielt Jupiter sijn Leven
 
voor Saturnus tirannighe wreetheijt
 
hij is een beschudder tegen alle Leetheijt
1115
twaer schade waer hij vertreden int sant
melampus.
 
Nu desen strick........
natuerelijcke wijsheijt.
 
Dit is hartelijcke bijstant
1120
daer de comimck Lincus Andromadus
 
in ving die hem bijstandich was
 
tegen Creon die hij verwon met cracht
 
doen hij de stadt van Thebes tonderbracht
 
desen strick van gratien is ons notelijck.
melampus.
 
Tis een deuchdelijcken strick
natuerelijcke wijsheijt.
 
Wij behoevens grootelijck
 
om de coeijen te vangen daer ick verch
melampus
 
Hoe heet den derden.......
natuerelijcke wijsheijt.
 
Beschut van erch
 
met desen strick vaet wel tpropoost
1135
was proserpina inde hel vertroost
 
van hercules die Cerberus versloech
 
en Ixonia beschut hij voor dongevoech
 
der zee dus is hij ons seer vramelijck
 
omder coeijen wille
melampus.
 
Sij sijn bequamelijck....
 
die stricken die tot onsen wercken accoorden
 
wadt sweep is dit
natuerelijcke wijsheijt.
1145
Tsijn soete woorden
 
daermen die koeijen mede Jaegen moet
 
inde stricken der deuchden
melampus.
 
Noch ist al goet........
 
+tsijn vreemde instrumenten om aenschouwen
 
maer wadt coorden sijn dit
natuerelijcke wijsheijt.
1155
Tis goet betrouwen
 
daermen de koeijen mede Leijen sal
 
daer wijse begeeren
melampus.
 
+Godt geeft ons geval
1160
stelt de stricken van gratien tis tijt
 
want ick sie de koeijen
natuerelijcke wijsheijt.
 
+Twort al profijt
 
om de koeijen die wij jonste dragen
melampus
 
Wiltse dan met soete woorden voortjaegen
 
+sij worden int springen so langer so milder
natuerelijcke wijsheijt.
 
Hoortse Loeijen.......
melampus.
 
Ick en sach noijt wilder
 
jaechstse soetelijck sonder groot bedwanck
natuerelijcke wijsheijt.
 
Het souden goeij melckoeijen sijn eer Lanck
1175
mochten sij Lang inde acker weijen
 
tot heuren gelieften
melampus
 
Nu sonder beijen
 
siet toe so mogen wij sijn in vreuchden
1180
+die koeijen sijn inde stricken van deuchden
 
verwert / sijn mogen niet uuijtgeraecken
naetuerelijcke wijsheijt
 
Hoortse blaeten.......
melampus
1185
Hoe sellen wijt maecken....
natuerelijcke wijsheijt.
 
Rasch laetse ons pijnen te houwen
melampus
 
Her hier de coorden van betrouwen
1190
en laetse ons binden
natuerelijcke wijsheijt
 
Hout siet daer...
 
maer bintse immers vast
melampus
1195
Ick sal voorwaer....
natueurelijcke wijsheijt.
 
Hout vast en ontviert de hoornen
melampus.
 
Ten baet geen springen...
natuerelijcke wijsheijt
 
Noch vertoornen...
 


illustratie

 


illustratie

+
melampus
1205
Wij sellen u dwingen // als den verloornnen //
 
inde stricken van deuchden / wij hebben u gevonden
natuerelijcke wijsheijt.
 
Met goet betrouwen sijn sij gebonden
 
met soete woorden sal ickse voortjaegen
melampus.
 
Ick en sach noijt koeijen sulck accoort draegen
 
sij sijn vereenicht in een natuere
 
jaechtse met soete woorden voorts duere
 
om te crijgen menschelijcke versinnisse
1215
maer waer salmense Leijen
natuerelijcke wijsheijt
 
Ter fonteijnen van kennisse
 
daer mach haer beestelijckheijt ontsincken
melampus.
1220
Ter fonteijnen.....
natuerelijcke wijsheijt.
 
Jae daer moeten sij drincken
 
waeter der berou met penitencije
 
so comen sij ter menschelijcker obidientie
1225
laetende haer beestelijck leven onreijn
melampus.
 
Waer staet dees deuchdlijcke fonteijn
natuerelijcke wijsheijt.
 
In een Lustich pleijn
1230
op den berch der gemeender salicheijt
 
daer vloeijt sij met grooter Lijberalicheijt
 
laet ons de koeijen derwaerts keeren
melampus.
 
Ick sie die fonteijn / O heer der heeren
1235
doet dees koeijen ter menschelijcheijt geraecken
natuerelijcke wijsheijt
 
+Leijt de koeijen naer dat baecken
 
ick sal alle saecken deuchdelijck regelen
melampus
1240
Wat salt nu sijn.......
natuerelijcke wijsheijt.
 
Sij moeten hen spiegelen...
 
in dees vier spiegels........
melampus.
1245
Noijt vreemder wercken......
natuerelijcke wijsheijt.
 
Sij sullender haer beestelijcheijt in mercken
1250
+en als sij dit lelijck weesen aensien
 
so moogen sij leetweesen crijgen van dien
 
tbegin ons werckx heest voorspoedicheijt
melampus
 
Wat spiegel is dit......
natuerelijcke wijsheijt.
 
+Tis ootmoedicheijt.........
 
een spiegel deuchdelijck boven maten
 
nu spiegelt u wilt hovaerdicheijt Laeten
 
ghij siet onder den spiegel van grooter waerdicheijt
1260
den loon der stinckende hovaerdicheijt
 
ghij koeijen van beestelijcke natie
 
merckt de hovaerdijge speculatie
 
van nemroth vallende in groot verneren
 
die den tooren van babel deden fonderen
1265
ende metsen om gods macht te bedwingen
 
en om de deluvie also te ontspringen
 
hadse namaels gecomen weder
 
maer bij storm van winde viel hij ter neder
 
comende uuijt d'alderoverste cracht
1270
inden metsers die welcken hadden gewracht
 
viel een nieuwe manier van spreecken
 
en om de hovaerdij gantsch te versteecken
 
viel den tooren en ginck verlooren
 
wat baet de hovaerdij..
melampus.
 
Tis goet om hooren
 
dat groote hovaerdicheijt daelen moet /
natuerelijcke wijsheijt.
 
Groote hovaerdicheijt en was noijt goet
1280
prijst ootmoedicheijt so goeij kinderen doen
melampus.
 
Sij hebben verstant....
natuerelijcke wijsheijt.
 
Dats goet te bevroen.....
1285
sij sien seer staerlijck ten spiegel inne
melampus.
 
En hoe hiet desen spiegel
natuerelijcke wijsheijt.
 
Die hiet Minne
1290
spiegelt u hier inne // ghij beestelijcke prenten
 
vol erruers en nijdige movementen
 
die discoort boven acoort hout staende
 
contrarij der peijselijcker minnen slaende
 
peijnst om Gerion nijdich int berueren
1295
al had hij drie hooffden van eender natueren
 
die tmanlijck saet te niette verbeeten
 


illustratie

 


illustratie

 
+ende sijn bloetgiericheijt Liet weeten
1300
aent beelt dat hij inden tempel maecken // dede
 
na dat hij de princen smaecken // dede
 
de doot // hij bleeff door hercules cracht
 
peijnst hoe nijdicheijt heeft tondergebracht
 
Lichaon tirannich vol ongenaden
1305
die den ephesiaen deden braden
 
des werdt hij in een wolff verkeert
 
+dus is u menschelijckheijt oock onteert
 
en sijt beestelijck geworden te saemen
 
door u Nijdicheijt
melampus
 
Wadt grooter blaemen
 
sietmen uuijt nijdicheijt rijsen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Spiegelt u en wilt nijdicheijt misprijsen
1315
die haer verworpen sullen bij mime en eeren
 
mogen in menschelijcker forme verkeeren
 
Jonck en out weduwe en weesen
melampus.
 
En hoe hiet den derden spiegel
natuerelijcke wijsheijt
 
Die hiet vresen
 
claer Lichtende tegen wederspannicheijt
 
bewijsende den wech der d'onderdanicheijt
 
sieter in ghij beesten vol rebellicheijt
1325
en laet uwe ongetemperde felheijt
 
want de hant der. overster machticheijt
 
velt wederspannicheijt sonder crachticheijt
 
dbleeck aenden ijseren stock die herculus droech
 
daer hij thien reusen mede versloech.
1330
van Cremona die wederspannich waeren
 
sijn groote massuwe sijn mannelijcke baeren
 
deden Atlas veranderen in eenen berge
 
en philotes cesseren van allen erghe
 
dus Leeft in vresen wildij comen
1335
ter fonteijnnen van kennisse
melampus
 
Sij hebben merck genomen....
 
in desen spiegel dat merck ick wel
natuerelijcke wijsheijt.
1340
Sij worden sachtmoedich.....
melampus.
 
Sij vreesen tgequel...
 
dat van wederspanincheijt comen mach
+
natuerelijcke wijsheijt.
1345
Nu laetse leijden sonder verdrach
 
ter fonteijne van kennisse
+
melampus.
1350
Dat wort gedaen......
+
natuerelijcke wijsheijt.
 
Nu ghij koeijen wilt ter fonteijnen gaen
 
metten water dat uuijt drie pijpen loopt
 
wort ghij gewassen ende gedoopt
1355
en reijn gemaeckt als onnosel schaepen
melampus
 
Siet hoe sij naet twaeterken gaepen
 
den fonteijne van kennisse na u godt
 
uuijt dese drie gooten
+
natuerelijcke wijsheijt
 
O Juppiter godt
 
ghij stort u gratie op donnosel beesten
melampus
 
De koeijen als vroolijcke geesten
1365
verkeert in menschelijcker fijgueren
de .1 dochter
 
Danck hebt o' schepper der natueren
 
en ghij Melampus vercoren vrient
2 / dochter
1370
Wij moeten u Lieff hebben
3 / dochter
 
Ghij hebtet verdient
 
tegens ons met natuerlijcke wijsheijt
1 dochter
1375
Ghij hebt ons gebracht
 
ter fonteijne van kennisse
2 dochter
 
Ghij hebt gewracht
 
veel deuchden aen onse drie personen
1380
die godt der goden die wilt u Loonen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Spiegelt u ghij maechden die elcken behaecht
 
want so ghij uwe beestelijcheijt aensaecht
 
so moet ghij u menschelijck wesen mercken
melampus.
 
Hebt kennisse van deuchdelijcke wercken
 
siet inden spiegel der ootmoedicheijt
natuerelijcke wijsheijt.
 
Verneert u met deuchdelijcke vroedicheijt
1390
totten coninck uwen edelen vader
melampus.
 
Keert u tot sijnder subjectie alle gader
 
so moechdij genadicheijt vercrijgen
 
metten hebbreuschen...
natuerelijcke wijsheijt.
 
Wilt Loven en mijgen
 
deuchdelijcke wercken Laet ondeucht gevelt sijn
 


illustratie

 


illustratie

+
melampus
 
Inden stoel van eeren sult ghij gestelt sijn
 
als Nabugodonoser die beestelijck Liep
 
inder woestijnen tot dat hem riep
 
den voijs der Overster majesteijt
natuerelijcke wijsheijt.
 
Wat baten de groote hovaerdicheijt
 
van Nero die sijnen staet verfrischte
 
om dat hij met gulden netten vischte
 
ten eijnde mostet al begeven // sijn
melampus
 
Die hem vernedert sal verheven // sijn
 
als David die de schapen wachte
 
eer hij coninck was
natuerelijcke wijsheijt.
1415
Ootmodicheijt wrachte
 
dat helijas in een vierigen waegen
 
wech gevoert was
melampus
 
Die ootmoedicheijt dragen
1420
den stoel van gratien sullen sij gewinnen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Spiegelt u inden spiegel van minnen
 
so moechdij bekinnen // alle nijdighe zeden
melampus.
1425
Draecht Lieffde en minne tot allen steden
 
toch uwen even mensch
natuerelijcke wijsheijt
 
Sijt u verblijdende
 
in een anders welvaert
melampus
 
En sijt niemant benijdende
 
als Anthiochus om de victorie
 
van Judas Machabeus
natuerelijcke wijsheijt.
1435
Hebt dit in u memmorije
 
nijdicheijt is den oorspronck van allen quade
melampus.
 
Die hem besmet kent / roept genade
 
ende gaet niet meer buijten regele
natuerelijcke wijsheijt.
 
Siet oock wel in desen spiegele
 
van vreese om uwe verheugentheijt
 
vreest de goddelijcke meugentheijt
 
sijn punitie na recht daer recht op staet
1445
die Lange nooproede daer hij mee slaet
 
+den misdadighen wederspannich blijvende
 
hij inde werrelt wonder bedrijvende
 
in sonden / wilt hier vooren dbeducht // sijn
+
melampus.
 
Obedientie die sal de vrucht // sijn
 
daer wij om buijgen sellen ter aerden
nateurelijcke wijsheijt
1455
So die bloemkens van grooter waerden
 
ootmoedelijck onder haer bladerkens duijcken
melampus
 
Ghij sult u harte altijt ontluijcken
 
na de gratien die u van boven rijsen
natuerelijcke wijsheijt.
 
Dees onderdanicheijt ons bewijsen
 
natuerlijcke beesten / tis hoorens waert
 
daer de leuw sleijpt sijnen staert
 
en sellen geen beesten overgaen
1465
so is hij ontsien
melampus.
 
De bijen sijn onderdaen
 
den bijmoer neempt hier aen exempel
natuerelijcke wijsheijt.
1470
Vreest godt inden hoochsten tempel
 
so crijchdij salicheijt met volcomen Luste
melampus
 
Daer vree is daer is paijs en ruste
 
prent int hart wel ons vermanen
1 dochter.
 
Och lacij mijn oogen vloeijen van tranen
 
mijn sondich Leven moet mijn Leet // sijn
2. dochter
 
Wij willen tot betering bereet // sijn
1480
meugen wij ons vaders paijs gecrijgen
.3. dochter.
 
Voor sijn mogentheijt willen wij alle nijgen
 
subjectelijck als deuchdlijcke kinderen
1 dochter.
1485
Helpt ons verbidden voor tgriefflijck hinderen
 
ons vaders wij kennen ons misdadich
.2. dochter
 
Helpt ons hartelijck bidden hij is genadich
 
wiltet woort voor ons doch helpen spreecken
.3. dochter.
 
Al sijn wij uuijt ons vaders huijs gesteecken
 
als ballingen maeckt doch onsen paijs
 
aen onsen vader verheven in sijn palaijs
 
in sijnen throon op de gulden trappen
 


illustratie

 


illustratie

+
.1. dochter
 
Salich sijn de voeten die paijs bootschappen
 
men moetse in hooger eeren verheffen
natuerelijcke wijsheijt
 
Na dat ghij hebt natuerlijck beseffen
 
uuijt den fonteijn van kennisse allegaeder
 
so worter paijs gemaeckt aen uwen vader
 
ghij sult sijn gratie werder verwerven
1505
hij sal u als sijn erffgenaem erven
 
en hebt daer geen twijffel an.
.2. dochter
 
Wij getroosten ons tuwaerts
natuerelijcke wijsheijt.
1510
Verootmoedicht u dan
 
als goede kinderen en wilt hem eere bien
 
ghij sult sijn genade wel haest bespien
 
indien ghij met naerstich in sien wel gaet doorkijcken
 
tgheen dat ghij in desen spiegel sult sijen blijcken
1515
dus allegelijcken Opent u oogen
.3. dochter.
 
Maer vrient segt ons met goet gedoogen
 
hoe heet desen spiegel
2. dochter
1520
Doet ons daer aff doch goet bescheijt
natuerelijcke wijsheijt.
 
Het is den spiegel van goods barmherticheijt
 
dit sij u geseijt // hier int gemeenne
 
dus wiltse wel doorkijcken groot en cleene
1525
en doet u ogen van compassien oopen
 
hier sult ghij vinden hoe u vader met bloede bedroopen
 
aent cruijs heeft gehangen
 
met uijtgestrecken armen
 
om u te Ontfangen
.1. dochter
 
Eijlaci acharmen.......
melampus.
 
Bidt hem om genade hij sal u ontfarmen
 
al hebt ghijt tjegens hem niet verdient
1535
want hij is alder sondaeren vrient
 
die hem bekeeren
 
dus valt op u knien
 
hier onder u drien
 
tis sijn begeeren
1540
en wilt hem aenbeden
 
op dat ghij deelachtich wort sijn salicheden
++
1 dochter spreeckt
1545
O mogende vader die hooch sijt geseten
 
inde secreten der hemelen binnen
 
aenhoort toch mijn claegen en droevich uuijtmeten
 
dat ick u doe weeten // uuijt vieriger mimen
 
ick ben u schepsel ick moettet bekinnen
1550
en twerck uwer handen dat ghij hebt gemaeckt
 
van slijm der aerden wie mochtet versinnen
 
maer Luttel is van mijn tverstant hier aff gesmaeckt
 
dies ick als een ondanckbaer beest ben geraeckt
 
inden affgront der sonden door mijn hovaerdicheijt
1555
maer o goedertieren godt al ben ick van deuchden naeckt
 
wilt mijn niet versmaden nae mijn Onaerdicheijt
 
noch niet verworpen van u godelijck aenschijns weerdicheijt
 
want ick becken dat ick ben vol sondich gepeijns
 
dus roep ick barmhertichge heer ontfermt u mijns
.2. dochter
 
O sone des hemelschen vaders gepresen
 
die om ons te genesen // vande helsche tribulatien
 
bespot gegeselt Ja gedoot hebt willen wesen
 
also wij Lesen // nae schristuers declaratien
1565
aenhoort doch mijn droevige Lamatatien
 
die ick hier ter spatien // voor u ben clagende
 
ick gevoel in mijn siel der sonden arguatien
 
en groote turbatien // die u sijn mishagende
 
mijn hert is vol nijdicheijts ick bent gewaegende
1570
en vol andere gebreecken seer overvloedich
 
ick macht niet verswijgen want ick ben draegende
 
het pack der ontelbaere sonden seer verwoedich
 
maer ick hoop ghij sult mijn helpen door u wonden bloedich
 
al ben ick onspoedich // vol sondichs fenijns
1575
+dus roep ick barmhartige heer ontfermt u mijns
.3. dochter
 
O heijlighe geest o' fonteijn der genaden
 
wilt mijns beraeden // en met u gratie bespoeijen
 
op dat ick bekennende mijn groote misdaden
1580
daer ick mee ben belaeden mijn selffs mach besnoeijen
 
u sondighe qualen en te recht verfoeijen
 
mijn beestelijck leven in sonden verstijfft
 
verlicht mijn hart met kennis op dat daer in mach groeijen
 
de vreese des heeren die allen sonden verdrijft
1585
en den mensch met deuchdlijcken wercken gerijft
 
op dat hij mach worden goods rijcke verwachtich
 
want daer u segening compt en vastelijck blijft
 
daer wordt de boosheijt verdreven seer crachtich
 


illustratie

 


illustratie

 
+daerom o' heijlige geest weest mijns gedachtich
 
op dat ick deelachtich // wordt des godlijcken aenschijns
 
dus roep ick barmhartie heer ontfarmt u mijns
.1. dochter
1595
O princelijcke vader en soon en heijligen geest
 
drie verscheijden parsonen in een godtheijt gesloten
 
aensiet mijn ellendicheijt int minst ende int meest
 
want ick metten zee des boossheijts ben overgoten
 
mijn sonden sonder getal sijn niet om te vergroten
1600
des roep ick tot u met betraende wangen
.2. dochter
 
O heijlige drievuldicheijt wilt mij niet verstoten
 
maer wilt mijn door u barmherticheijt ontfangen
 
ick suchte tot u met een hartelijck verlangen
1605
o' getrouwe pelicaen wilt mij niet beswijcken.
3. dochter
 
Ick koom als t'verloren kint met droevighe gangen
 
ick bid u wilt mij doch u Trou doen blijcken.
 
en verlost mijn vande helsche pracktijcken
1610
ick sou gaern smaecken de soetheijts des hemelschen wijns
 
dus roep ick barmhertige heer ontfermt u mijns
melampus.
 
Nu dan ghij maechden wilt vruecht orbooren
 
met danckbaerheijt sonder u vader te verstooren
1615
maer dewijl ghij van hem hebt gracij vercregen
 
en ghij sijt ontslegen // vander \\ sonden smalicheijt
 
so wilt niet meer gaen op doude qua wegen
 
maer gaet te degen op den padt der salicheijt
 
oft ick seg u ( verstaet dees verhalicheijt
1620
dat u Laetste dwaling quaet om genesen
 
noch veel erger dan de eersten sal wesen.
de .1. dochter      de 2 dochter
 
Dat willen wij doen   Sonder beswijcken
3. dochter      .1 dochter
1625
Met naersticheijt..      Willen wij dienen den heer
2 dochter      3 dochter
 
In swerrelts saijsoen   Armen en rijcken
1 dochter      .2. dochter
 
Dat willen wij doen      Sonder beswijcken
.3 dochter      1. dochter
 
Hier toe willen wij ons spoen / Op dat Trou mach blijcken
2 dochter      3 dochter
 
Door goods goetheijt      So Lang so meer
.1. dochter      2 dochter
1635
Dat willen wij doen..      Sonder beswijcken.
3 dochter      1 dochter
 
Met naersticheijt      Willen wij dienen den heer
 
 
 
fijnis tspel is lanck / 840 Regulen
+
goet Onderwijs
 
+Buerman hoe heeftet u behaecht
 
dat ghij hebt sien spelen
 
twort u van mijn gevraecht
 
buerman hoe heeftet u behaecht
1645
seght mijn doch onversaecht
 
en wiltet niet heelen
 
buerman hoe heeftet u behaecht
 
dat ghij hebt sien spelen
De werreltsche mensch met sijn stock utcomende
1650
Och seer wel want twas niet om te vereelen
 
dat de constighe hier hebben verthoont
 
tis mijn Liever dan gout oft eenige Juweelen
 
dat wij hier quaemen dus ongehoont
 
van godt den vader moettet u worden geloont
1655
mijn Lieve buerman dat ghij mijn hier hebt gebracht
 
inde hemelsche glorij moet ghij sijn verschoont
 
voor de weldaet die ghij aen mijn hebt gewracht
 
want ick beken dat ick inden duijsteren nacht
 
verdwaelt heb geweest met veelderleij sonden
1660
vervloeckt moet de hoer sijn en eeuwich versmacht
 
die mijn had verleijt met haer Lachende monden
 
een proij moet sij sijn voor de helsche honden
 
op dat sij niemant meer en mach verleijen
 
och dat ick mijn degelijcke huijsvrou so veel wonden
1665
met desen stock sloech / om so argen clappeijen
 
dat berout mijn hartelijck ick moettet verbreijen
 
en tsal mij berouwen so lang als ick ben int tleven
 
daer leijt den boosen stock ick wilder oock aff scheijen
 
en gaen soecken mijn huijsvrou sonder sneven
1670
ick hoop alsse mij siet dat sij niet sal beven
 
al heb ick haer gedaen groote tribulatie
goet Onderwijs
 
Gheensins maer sij sal haer terstont tot u begeven
 
als ghij ghaer slechs roept dus maeckt gen arguatie
1675
schout alle blamatie / als een man van eeren
 
en wilt u van sonden tot kennisse goods bekeeren
 
hier mede bevolen den heer der heeren
Werreltsche mensch.
 
Die ons wil geven sijn goddelijcke gratie
goet Onderwijs
 
Dat wij mogen alle in deuchden vermeren
werreltsche mensch.
 
Hier mede bevolen den heer der heeren
goet onderwijs
1685
Want sulck is sijn goddlijck begeeren
 


illustratie

 


illustratie

+
de werreltsche mensch.
 
Dat wij de sonden schuwen tot alder spacije
goet Onderwijs
 
Hier mede bevolen den heer der heeren
werreltsche mensch
 
Die ons wil geven sijn goddlijcke gracije
 
neempt doch in danck van ons broeders van Trou moet blijcken dese slechte colatije
 
 
1695
fijnis
De spreeckende prologe is lanck .... 96 / Regulen
De spelende prologe is lanck.. 201 / Reg.
Het spel van de Conninck Proetus
Abantus is lanck..... 848 / Reg.
lanck tsaemmen... 1145 Regulen

G T B


Vorige Volgende

Over het gehele werk

organisaties


Over dit hoofdstuk/artikel

titels


organisaties