Tirade. Jaargang 49 (nrs. 407-411)

[p. 128]

Arjen Duinker
De Ideale Bibliotheek: Boekenkast

Ik heb niet heel veel boeken. Ze staan op planken die ik nog steeds niet heb gelakt of gebeitst. Dat bevalt me wel. De boekenkast is niet alleen gevuld met boeken, er staan ook twee grote dozen in, er ligt een telefoon die het niet meer doet, ik zie ook vuilniszakken met spul erin, twee schoenendozen met dingen die ik niet bekijk, een stapel postzegelalbums, cassettebandjes, stapels mappen, een atlas en een paar volle plastic tasjes. Op de bovenste plank staan vijf van mijn vader geërfde vazen van een of ander vreemd broos materiaal.

Ik heb niet al mijn boeken in de boekenkast, er liggen onder de onderste plank ook stapels, net als onder mijn werkblad. Verder heb ik nog boeken in de schuur. Een enkele keer maak ik daar een doos open om te kijken. Ziet er redelijk uit, het zijn nog steeds boeken, ik doe de doos weer dicht. Heel veel boeken heb ik dus niet, ik heb ze ook niet allemaal gelezen. Vroeger had ik meer boeken, maar ik heb er nogal wat weggegooid.

Zou ik graag een echte kast hebben? Een kast die iedereen meteen herkent als boekenkast? Misschien zou zo'n kast me rustiger maken, en weloverwogener, en sociaal aanvaardbaarder. Misschien zou ik er zelfs een zekere status aan kunnen ontlenen, ik bedoel, de boekenkast zou in mij kunnen plaatsnemen, gewoon, als kast, de boeken precies in dezelfde rijen, onopvallend of juist wat aangedikt, en ik zou andere tekens geven, nieuwe tekens. Maar ik ben te onrustig voor rust.

Zou ik graag meer boeken hebben? Verzamelde werken of zo? Of alle titels die beginnen met ‘In’? Met de meeste boeken die ik heb, ben ik wel blij. Twee of drie gaan bij een volgende opruimbeurt bij het oud papier, de meeste blijven staan waar ze staan, hun plaats lijkt gegarandeerd, ze hoeven zich absoluut niet te bewijzen en ze interesseren zich niet voor de vraag waarom de rijen boeken zus en zo zijn, en niet anders. Ik heb soms de indruk dat de boeken die ik heb, niet erg verlangen naar een immens gezelschap, dat ze zich op hun gemak voelen in een wat kleinere omgeving, ook al is de onduidelijkheid er misschien groter. Verder heb ik soms de indruk

[p. 129]

dat de boeken die ik heb, zichzelf op zekere dag beginnen te vergeten, alsof ze op weg zijn naar een mogelijke weggooibaarheid, alsof ze dat willen en nastreven. Ik ben er nog niet achter hoe dit precies zit.

De boeken die ik niet heb, hoe zit het daarmee? Een groot gedeelte daarvan zou ik onmiddellijk hebben weggegooid, aanschaf van die boeken zou dan ook heel overdreven zijn geweest. Het gedeelte dat resteert, ja, dat zijn boeken die beslist in een boekenkast horen, maar grappig genoeg niet in de mijne. Het zijn boeken, boeken met een sterkte, die bij een ander terecht zouden moeten zijn gekomen. Ik waardeer ze, bewonder ze.

De boeken die ik heb, die waardeer en bewonder ik ook. Niet meer dan dat, ik zweer niet bij boeken, ik citeer niet uit boeken. Ik maak geen boeken schoon, ik neem geen stof af. Een enkele keer prijs ik een boek aan, meestal is dat hetzelfde boek, het is niet meer te koop, ik realiseer me dat pas later. De boeken die ik heb, zou ik bijna allemaal gaan kopen als ik ze niet had, niet allemaal. Maar die paar boeken die ik niet opnieuw zou kopen, hebben een belangrijke functie en moeten daarom ook niet worden weggegooid. Ze zijn het bewijs voor de boeken die ik wel zou kopen, nee, ik moet dit anders zeggen: ze laten zien waarom ik bijna alle boeken die ik heb, opnieuw zou kopen.

Mijn boekenkast bestaat uit een aantal planken waarop boeken en andere spullen, maar ook uit diverse stapels op de grond, en uit dozen in de schuur. Soms wil ik de boekenkast wat minder onduidelijk maken, ik pak dan een stapeltje boeken van de vloer en probeer me voor te stellen hoe het stapeltje het zou doen op de plek waar nu nog een volle plastic tas ligt, nog wat aanschuiven hier en daar, de ruggen min of meer op gelijke hoogte. Maar alles blijft een voorstelling. Ik wil de ruggen niet op ongeveer gelijke hoogte te krijgen, ik wil de stapel op de grond niet kwijt.

Mijn ideale boekenkast is misschien een kast die mijn ongeloof aan een ideale boekenkast wegneemt, misschien een kast die vertelt dat het leuk is om ideaalbeelden te hebben, misschien een kast die uitlegt dat boeken mogen worden weggegooid, een kast die uitlegt dat geen enkel boek heilig is.