Tirade. Jaargang 48 (nrs. 402-406)

TIRADE 406 jaargang 48 Nr 5 december 2004

AUTOBIOGRAFISCH PROZA Een absolute primeur! Sinds de jaren vijftig hield Frida Vogels een dagboek bij, waarvan in het voorjaar van 2005 een eerste deel wordt uitgegeven. In dit nummer van Tirade als voorproef een fragment van veel later. In pijnlijk precies en onthutsend eerlijk proza beschrijft Frida Vogels hoe zij in 1970 twee weken met haar bejaarde vader doorbracht in het Italiaanse stadje Urbino. Ze hoopt dat zij eindelijk eens zullen kunnen praten over haar overleden moeder, haar vaders eerste vrouw bij wie hij wegging toen Frida nog een kind was. ‘Mijn vader heeft het onderwerp nooit aangedurfd, en toen hij na de dood van mijn moeder (in 1970 alweer dertien jaar geleden) een onhandige poging deed, snoerde ik hem de mond. Nu, nu de tijd drong, leek het ogenblik gekomen.’

Guido Snel introduceert de Servische auteur Miloš Crnjanski (1893-1977), tijdgenoot van Sandor Marai en Miroslav Krleža en net als zij chroniqueur van de ondergaande kosmopolitische cultuur van het Habsburgse Rijk. In een fragment uit Bij de Hyperboreeërs (1958) beschrijft Crnjanski zijn verblijf in het fascistische Rome aan het begin van de Tweede Wereldoorlog. Een verhaal vol ironische observaties, maar doortrokken van doodsangst - angst voor de eigen dood, maar vooral ook voor het nakende einde van de Europese beschaving, waarvan Rome het zinnebeeld is.

In de serie De Ideale Bibliotheek beschrijft Kees 't Hart het ontstaan van zijn bibliotheek en de manier waarop hij boeken steeds meer ging zien als iets dat je kunt bezitten. ‘Ik besefte dat iedere bibliotheek een poging was de seksualiteit van een ander ter discussie te stellen. Waar een bibliotheek is, broeit en suist de begeerte.’

POËZIE Verder in dit nummer nieuwe gedichten(reeksen) van Eva Gerlach, Ineke Holzhaus, Frans Kuipers en Peggy Verzett. En: vier van de talloze foto's die Péter Nádas maakte van de perenboom in zijn tuin: foto's die afgedrukt in de catalogus van een expositie foto's zijn, maar hier, in een literair tijdschrift, plots gedichten blijken. Gedichten zonder tekst.

‘Ik geloof dat ik alles klaar heb voor vaders komst. Het is halfvijf en ik veronderstel dat hij nu in de KLM-bus zit.

Ik zal hem mijn portret van S.'s vader laten lezen.

Misschien moedigt dat hem aan.

Wat ik wil, is hem alles laten zeggen wat hij op zijn hart heeft. Maar ik weet ook, dat als hij over bepaalde dingen zal spreken op een manier die ik niet verdraag, ik me niet zal kunnen beheersen. En dan zouden de gevolgen voor ons allebei vermoedelijk rampzalig zijn. Laat ik hopen dat zoiets niet gebeurt.’