Tirade. Jaargang 40 (nrs. 362-366)

[p. 428]

Jan Baeke

Hij lijkt op een telg uit een geniaal geslacht
al zijn zijn trekken niet bekend.
Was hij een reus, hij kon een dwerg zijn.

Hij wandelt door de straten
gezond, jong, onbemiddeld
met gewone passen.
Plaat 1 en 2 uit de atlas van zijn lichaam.

Haar lichaam vult het atelier.
De afmetingen van zijn atelier
zijn onderhevig
aan het temperament van de machines.
Ook haar lippen zijn gekleurd
zoals de meester heeft beschreven.

Hij oefent zijn handtekening
opdat de eeuwen zijn listen kunnen herkennen.

Als de rivier het daglicht wegneemt
laat hij de warmte uit zijn atelier.
De vlam van een kaars, een zinssnede.

Zijn geliefde, die haar triptiek verlaat
en wegvliegt, door het geopende raam.

[p. 429]

De oude meesters

 

Het gouden geraamte van de lijst, hun gedaclitengoed

 

over de eeuwen tot ons gekomen.

 

Wij ontwarren hun lijden niet.

 

Wij proberen hun aanwijzingen te doorgronden.

 

 

 

Hun beheersing geldt het lot

 

waarnaar ons handelen zich richt.

 

De nacht in zuiver zwart

 

hun gotische gewicht

 

de klassieke gebaren.

 

Wij hebben een zwak voor mooie attributen.

 

 

 

Wij kopen een kaartje.

 

Rechts de polsslag van de middag.

 

Links de eeuw der weddenschappen.

 

 

 

Als onze gedachten ons goed gezind zijn

 

komen ze voorbij gestrompeld

 

de zon, de maan, de grote epidemieën.

 

In hun herinnering geloven wij

 

de oude meesters.

[p. 430]

Copernicus

 

Hij is vergroeid met zijn globe.

 

In Silezië was het z'n enige houvast.

 

 

 

Niet de vorm of haar betekenis

 

(zij kunnen ons niet misleiden)

 

maar wat naar de zon verwijst

 

en weemoed

 

uitgebeeld.

 

 

 

Hij valt de zon niet af.

 

Hij trekt een cirkel

 

in het zand van Silezië.

 

Ziedaar.

 

 

 

Hij bidt voor de wereld

 

voor het lot van de wereld.

 

 

 

Hij kent de formule.

 

Hij vergeet de formule.

 

Hij wenst de wereld zijn nagedachtenis toe

 

 

 

Hij ziet zichzelf

 

als een man in het licht van de zon

 

de aarde onder hem

 

draaiend.

[p. 431]

 

Zoals de aarde nu is

 

valt het hem onmogelijk

 

in deze nacht

 

de nacht door te brengen.

 

 

 

Het is niet het idee van God

 

die zijn dienaar leidt.

 

Het zijn de seizoenen van Silezië

 

geworteld in oude aarde.

[p. 432]

Mendel

 

Havikskruid wordt hem teveel.

 

Hij kan die woekering niet verklaren.

 

 

 

Als hij zijn bijbel opslaat

 

is het om zijn ouderdom

 

van iedere methode te vrijwaren.

 

Valt het boek uit zijn handen

 

op de grond

 

dan kunnen de woorden onder of boven zijn.

 

 

 

Hij bukt zich, in al zijn jaren

 

en ziet door het raam

 

het zonlicht op de kloostermuur

 

en in de verte

 

voldoende donker om het tegenlicht te gerieven

 

een reiziger

 

een man

 

een vrouw

 

welke bekende

 

is van hieruit niet te zien.