Tirade. Jaargang 14 (nrs. 153-162)

[p. 130]

[Tirade maart 1970]

Ode aan een vel schrijfmachinepapier

Weet je, ik houd van je, mooi
wit velletje Mosa Bank:
geen vrouw wacht zo bereidwillig
haar minnaar of man, als jij mij
op het formica tafelblad.
O, ik weet heus ook wel: je bent
maar vijfenzestig grams:
bepaald geen papier om een kenner
tot extase te brengen.
Maar extase vindt men voornamelijk
beschreven bij sprinkhaaneters,
SS-ers en tienermeisjes:
ik houd mijn gevoelens liever
een eindje onder het kookpunt,
dan gaan ze wat langer mee.
En je mag dan geen schoonheid wezen
(al heb je iets van een Yves Klein)
maar gewoon een gebruiksvoorwerp,
dat is juist het mooie: je bent
niet beledigd wanneer ik vreemde
krabbels over je buik trek,
en als ik je soms met een grom
ineenfrommel of verscheur,
is meteen weer een identiek zusje
bereid om jouw plaats in te nemen,
onderdanig-uitdagend wachtend
tot het mij eindelijk behaagt.
En dat is niet eenvoudig vaak: woorden

[p. 131]

 

moeten, als leeuwen of tijgers,

 

eerst worden getemd: een dichter

 

is een dompteur met een balpen,

 

en pas als ze eigener beweging

 

door de vlammende hoepels springen

 

heb je kans dat de show een succes wordt.

 

En is het zover, dan ben jij

 

niet meer nodig, is jouw taak verricht,

 

mag je misschien hooguit

 

gekodeerd in een laatje liggen

 

in het Letterkundig Museum,

 

flink verfomfaaid, met hier en daar

 

een bierkring of een tabaksvlek.

 

Ach, weet je, velletje Mosa,

 

ons schuiven ze ook een keer in

 

een laatje, maar met meer bombarie;

 

wij beginnen ook onbeschreven

 

en bij ons duurt het vaak ook niet lang

 

of het mooi raakt eraf: hier een duim,

 

daar een schroeiplek, een litteken - stront

 

was je wel weg, maar het handschrift

 

van de dagen en jaren niet;

 

en misschien ook maar goed: stel je voor

 

dat wij babyblank bleven; nee, wit

 

is er slechts om iets anders dan wit

 

te worden, een voorstadium,

 

dan begint het pas. Als ik zeg:

 

ik houd van je, is dat misschien wel

 

omdat jij alle kanten nog uitkunt

 

en daarmee de illusie wekt

 

dat ook ik nog wel tien, twintig andere

 

kanten uitkan, bijvoorbeeld:

 

vlinders maken uit hagel

 

of brood uit een koppelriem.

 

Dat lijkt misschien zot en dat zal het

 

waarschijnlijk ook zijn: met vlinders

 

financier je geen kruisers en brood

[p. 132]

 

komt alleen uit de hemel vallen

 

waar een overvloed is aan banket.

 

En vertel me nu niet dat ik ver

 

van mijn uitgangspunt afgedwaald ben:

 

wie a zegt, zegt niet alleen

 

de a van aapje, maar ook

 

van angstzweet en de b

 

van brood is dezelfde b

 

als de b van bacterieoorlog.

 

De afstand van ieder punt

 

in een cirkel tot aan het middelpunt

 

is, leerde ik eens, even groot,

 

dat wil zeggen (maar dat leerde

 

men ons nu weer niet) even klein:

 

Biafra ligt net zo ver

 

van het Leidse Plein als de Koestraat

 

en Vietnam even dicht bij 't Voorhout

 

als het Spui of als Beverley Hills.

 

Zo zie je, mijn Mosa Bank,

 

maar weer waar een liefdesverklaring

 

toe kan leiden: het wordt óf alles

 

óf niets. Wat denk je: ondanks

 

alles dan toch maar alles?

C. Buddingh'