Tirade. Jaargang 12 (nrs. 133-142)

(1968)– [tijdschrift] Tirade– rechtenstatus



[pagina 14]
Heet van de naald Max de Jong Ach hoe kan ik nu ook schrijven zij is getrouwd met een ander en heeft kinderen zoals het moet ik daarentegen zoek vruchteloos naar het recept om van twee halve vriendinnen één hele te maken we zijn elkaar misgelopen ik heb het verkeerd gedaan ik was te zwaar geïmponeerd dan doe je alles fout ik durf de vrije natuur niet in omdat ik het landschap alleen en zonder haar niet zou verdragen ik sluit me op in de grote stad en heb hier mijn kamer gemeubileerd met boeken boeken boeken boeken zij woont ergens anders haar man is sympathiek haar kinderen worden groter dan komt er eentje bij
[pagina 15]
ik reken terug in welke nacht is het gebeurd had ik een nachtmerrie of zat ik gewoon te lezen? ik heb haar adres en verneem alles omtrent haar via tussenpersonen (via tussenpersonen) mijn vriendinnen intussen beginnen te dwingen hebben het over trouwen lopen tenslotte weg hoewel ik toch eerlijk in den beginne al pleeg te vragen of ik ze niet hoef te trouwen een hand heeft soms behoefte aan een andere hand en men moet er aan toe voegen aan een borst zonder zitten is ook ondoenlijk ik dien het te vermijden terwille van mijn werk
[pagina 16]
overschakelen! adviseren unaniem mijn vertrouwde vrienden alles goed en wel maar vanmorgen hoorde ik nog niet eens goed wakker hoe een mus in de boot zat te sjilpen en mijn gedachten gingen uit naar streken waar ik eens gekampeerd heb met andere vogels gestoffeerd de bergen met raven de wadden met kluten en de hei met baltsende korhoenders streken waar ik niet te- rug durf te komen omdat het me te veel aan zou pakken
[pagina 17]
zonder haar! die rotmus ook - maar gelukkig het was halfacht en hij werd overstemd door de big ben la fa sol do de dag brak aan een kamer heeft vijf wanden van vijf kanten begonnen radio's te spelen denken verboden en uit het open raam nog twee en dertig gooi een atoombom op Hilversum dan kunnen we tenminste bij het wakker worden weer denken en de verbindingen opnemen met de cultuur ook ingeval we de na- tuur per ongeluk niet meer onder ogen
[pagina 18]
durven te zien omdat we een vrouw verspeeld hebben tegen wier ogen we niet konden, omdat we het kort en goed verkeerd gedaan hebben! zij had haar en zij had ogen welke de juiste kleur hadden namelijk zwart met blonde vrouwen vrijen is zoiets als homosexualiteit het is onzedelijk het heeft geen zin en van haar kan men zeggen zij was natuur doch dit valt moeilijk nader uit te duiden zij kon echt gewoon doen zij had wat Oscar Wilde noemt de pose der natuurlijkheid
[pagina 19]
dat is het hoogste wat er is geen cosmetiek ook niet een heel klein beetje dichterlijke dichters vergelijken vrouwen met rozen of beter met rozestruiken helaas hebben zij doorgaans met de roos niet enkel de tint maar nog daarenboven de geuren gemeen ik echter ben allergisch tegen iedere vorm van parfum de meisjes en vrouwen die ik apprecieer hebben dan ook meer van dennen en sparren doch ook deze vergelijking schiet te kort - deze ene vrouw deed alleen nog maar denken aan
[pagina 20]
de jeneverbessen in de zandverstuiving vergroeid in de richting van de wind. Het komt er wel zowat op neer dat voor mij alleen sfeer heeft wat zich op haar laat betrekken en uitsluitend voor zover het zich op haar laat betrekken en dat verder voor mijn gevoel eigenlijk niets echt wil worden - maar tot deze erkenning gekomen rest mij weinig anders dan toch maar door te schrijven in dat handschrift waar de graphologen bij eerste oogopslag mijn gemis uit halen
[pagina 21]
een schrijverschap waar het centrum aan ontbreekt blijft noodzakelijkerwijze aan de peripherie had ik haar gekregen dan had ik vermoedelijk de Nobelprijs op mijn sloffen gehaald en nu blijft ook proza wat anders stellig poëzie was geworden - zij het niet rijmend want rijmen is aanstellerij en zij was wars van aanstellerij. Zulke vrouwen bewerkstelligen lyriek en buitendien iets anders een inzicht, kennis aangaande het leven dat rond is, bijwijlen sluit zich de kring
[pagina 22]
zij met haar man... men moet het goed doen kinderen maken hoogst constructief phenomenologisch bekeken is liefde natuurlijk een strikt autonome aangelegenheid en als zodanig op één lijn te stellen met de poëzie maar dat neemt niet weg dat de kosmische achtergrond mee moet vibreren om met Ortega y Gasset te spreken bij zulk een vrouw heeft kinderen krijgen zin omdat men zich er iets van voor kan stellen soit dat heeft die andere man dan gedaan en ik zit hier polygame asceet
[pagina 23]
en mijn vriendinnen komen het weekend en huilen omdat het niet je ware is en alsof dat niet genoeg is, klieren de hospita's dat het telkens wisselt want elke kamer is gemeubileerd met de levensopvatting van de hospita waaruit dan weer oorlogen voortvloeien maar zulke oorlogen win ik tegenwoordig hetgeen met zich meebrengt dat ik doorgaans op een opgezegde kamer woon - die woningnood is een bezoeking en verhuizen is ook haast niet te doen met al die boeken! ik snak er naar
[pagina 24]
om eindelijk op een eigen étage neer te strijken en me definitief te installeren maar er zijn geen étages te krijgen, er is geen rust te vinden, en al zou er een op- lossing zijn, dan zou zij trouwens ontbreken; onder alle omstandigheden blijft zij ontbreken. Bij deze stand van zaken schiet mij niet veel beters over dan er van te maken wat er van te maken is - en wel door toe te zien dat aan geld blijft binnenkomen wat één persoon behoeft om zich te bedruipen en door verder mijn aandacht geheel vrij te houden en te bepalen bij mijn werk
[pagina 25]
waarbij nog aangetekend dient te worden dat lezen belangrijker is dan schrijven. Ik wil bijaldien de lange nachten reserveren om aan mijn belezenheid te bouwen en de grote schrijvers voor zover ik ze nog niet ken stuk voor stuk te lezen en bij mijn geestelijke inventaris in te lijven niet om over ze te kunnen praten maar om ze werkelijk gelezen te hebben en te kunnen constateren dat Shakespeare het best geschreven heeft. Aldus zit ik als de radio's eindelijk de goedheid hebben gehad te verstommen
[pagina 26]
en een weldadige stilte is ingevallen luxueus met twee lampen aan en het licht van beide valt in mijn boek maar dan ook doet zich een ander probleem voor want niet alleen de gedichten van Yeats maar de grote poëzie en in laatste instantie de wereldliteratuur in haar geheel is geschreven over vrouwen zoals zij er een was en slechts met het beeld van haar in de gedachte heb ik de wereldliteratuur door kunnen komen slechts aan de hand van dat beeld zijn de vele boeken te lezen en met deze blijven- de indruk als ezelsbrug.
[pagina 27]
Wordt mij nu evenwel het lezen te pijnlijk dan laat ik mijn blik afdwalen naar het raam waarvan de gordijnen zijn opengelaten en neem het grotere risico van naar buiten te kijken boven de daktuinen heerst een stikdonkere nacht kachelzwart met nikkelen sterren (zo'n koele ster van roestvrij metaal kan onverwacht frapperen door een ragfijne straal) en om de schoorstenen en de benauwende luchtkokers waart de nachtelijke wind even fris als in vroeger tijd (als ik lag in mijn tent even guur even koud ik word langzaam kaal ik word razend snel oud)
[pagina 28]
en zowel de ver verwijderde sterren als de vlakbij rondscharrelende wind wekken de meest onmiddellijke associaties aan haar! heb ik nu een idée fixe ben ik bevangen in een waan ofwel een paranoia ach nee toch zeker zij was werkelijk uniek dat kan toch ook mathematisch gedacht moet één de beste zijn en die ene was zij zij was bizonder ik heb het verknoeid maar dat kwam daar juist van ik heb het hopeloos verknoeid en het had niet gehoefd ik had het anders horen aan te pakken en had haar kunnen krijgen het lag uitsluitend aan mij maar ik was geïmponeerd ik kon er niet tegen op jammer is zo iets. Amsterdam 1946

Vorige Volgende

Tirade. Jaargang 12 (nrs. 133-142)

Heet van de naald
Max de Jong

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Heet van de naald Max de Jong

Over dit hoofdstuk/artikel

auteurs

Heet van de naald
Max de Jong