[Vervolg Brief uit Londen]
catie afgewezen te moeten worden, maar toch lijken er vezels van waarheid in deze ondergrond van het bewuste motievencomplex verweven te zijn, mits het accent van verklaring daarbij dan niet zozeer op vrije wil of moedwil als op onvermijdelijk lot komt te vallen. Een grote mogendheid kan als naar buiten optredend potentieel machtscomplex, als in de historische werkelijkheid gegroeid en vergroeid organisme het essentiële van haar functie in het levensproces en de geworden taakverdeling der naties niet vrijwillig prijsgeven. Zij kan bijvoorbeeld uit economische overwegingen aan de uitoefening van die functie rationeel beperkingen opleggen, in wezen verzaken kan zij haar niet.
Waarom wordt Engeland nu niet een ander Zweden of Holland - vrij van verplichtingen en met een sneller stijgende levensstandaard - vroeg de ‘Economist’ zich begin december vorig jaar, toen men begon de rekening van het mislukte Suez-avontuur op te maken, af. Het antwoord was, dat als Engeland besloot dat te doen en geen ander land de rol van Engeland - ‘om als het meest ervaren loodsmannetje dè beschermende grote Amerikaanse vis naar de bedreigde peripherieën van de niet-communistische wereld te leiden’ - overnam, er wel eens geen landen als Zweden en Holland meer mogelijk zouden kunnen zijn. In deze illustratie van de ‘Economist’ schijnt hetzelfde gezegd te zijn als in de bovenstaande gewichtiger en zwaartillender woorden. Of Engeland die functie van ‘loodsmannetje’ zal kunnen blijven vervullen zal slechts het gebeuren zelf kunen leren. Maar in ieder geval schijnt de beslissing om de last der kernbewapening als een onontkoombare noodzaak op zich te nemen, dieper in het nationaal bewustzijn verankerd te zijn dan de humanitaire tendenties die aan de oppervlakte de consequenties van die keus (het verrichten der proefontploffingen) zo moeilijk lijken te kunnen aanvaarden.
In de presentatie van het witboek in het Parlement en aan de publieke opinie heeft de conservatieve regering onder Macmillan's handige leiding een betere schaats gereden dan de over de consequenties van de aanvaarding van de H-bom verdeelde Labour-oppositie, waardoor op het ogenblik van schrijven de conservatieve regering momenteel de tegenslagen der zo ongunstig voor haar verlopende tussentijdse verkiezingen te boven is gekomen en haar zelfvertrouwen herwonnen lijkt te hebben.
W.S.A. COLENBRANDER,
aan wie in het aprilnummer per abuis het pseudoniem END werd toebedeeld.
Auteursrechtelijk beschermd