Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 9

[p. 214]

Zóo zijn er!...

Zóo zijn er: die alles lief vinden wat wij lief heeten, om ons genoegen te doen; vleiers zijn zij niet altijd, willoozen evenmin als weinig ontwikkelden - deze zijnde veelal toegeeflijk uit onbevoegdheid. Zij blijken er van bewust te zijn, dat het meer de wijze is waarop wij ons uitdrukken naar dewelke wij beoordeeld worden, dan de gedachte welke wij hebben weergegeven.

Wij zullen het goed voor hebben en ons toch in ongelegenheid brengen; - niet aldus de menschen die ik u zooeven voorstel: de manier toch waarop zij uw gedachten bijtreden, schijnt zich als van zelf te richten naar de omstandigheden, het bevattingsvermogen en den gemoedsaard.

Moge dit ook van luttel wilskracht getuigenis geven, zoo ligt daaraan meermaals een gevoelen van inschikkelijkheid ten grondslag, dat niet eens bevroed wordt.

_**_*

Zóo zijn er, die nooit met ons instemmen; zwartgalligen zijn ze niet altijd, onergdenkenden veelal wél, ofschoon zucht tot vitten dikwerf uit gemis aan sympathie ont- staat.

Hier schijnt men met dat fijne gevoelen, dat kieschheid heet, ten eenen male onbekend. En willens of niet dienen we af te rekenen met onzin en laatdunkendheid, met spot en grofheid.

_**_*

[p. 215]

Wij moeten Jan-Alleman's vriend niet zijn, maar evenmin mag het den schijn hebben, alsof wij er wat voor over hadden met niemand over de baan te kunnen. Het is immers altijd ongerijmd van 't een uiterste in 't ander te vallen?

Ongeveer aldus had ik mijn jeugdigen vriend, den novellist Constant De Baets moeten toespreken. Moeten is wel het woord. Luister. Ik laat Constant aan 't woord: ‘We zaten aan tafel, toen mijn meisje mij opeens een doodsbeeldeken toestak - van haar twaalfjarig broêrken;

- ‘Hoe schoon, he, vroeg de mama met overtuigende zekerheid tot mij zich wendend; zij bedoeide het dichtstukje dat er op stond - en dat zij uit het hoofd kon opzeggen. Maar zoo'n poëzie, man!’

Aldra de geheele toedracht der zaak radend, zei ik onderbrekend: ‘gij hebt over dat dichtje onbewimpeld uw oordeel uitgesproken?’

- ‘Dat heb ik,’ klonk het met verheffing van stem, ‘en den dichter, den maker van die verzen heb ik niet gespaard!’

Toen heb ik hem verwijtend toegevoerd: ‘maar verstaat gij dan niet, dat gij ook de ouders niet gespaard hebt, om het op zijn zachtst te zeggen?’

Ontschuldigend deed hij mij opmerken: ‘ik heb niet meer gezegd dan dat het gedicht banaal en op elk ander kind dan Fonsken toepasselijk was, wat ik heb toegelicht...

- ‘Ja, juist dat toelichten,’ morde ik, ‘gij hebt dus betoogd: als morgen weer een moeder om een klaagliedje komt verzoeken, zult gij zien, dat ook dit kind het beste was, het schoonste, het meest belovende, dat de dood de schoonste parel uit de kroon gerukt heeft, de schoonste bloem uit den hof.

- Nu zegt gij het zelf!

- Onder ons, ja, en niet in bijzijn der ouders, als het grafje nog nauwelijks gesloten is.

[p. 216]

Gij hebt daarbij uit het oog verloren, dat gij maar te doen hebt met een gelegenheidsdichtje en, dat de dichter zelf, mogelijk niet de minste gedachte aan letterkundige verdienste in den zin heeft gehad. Ik beken met u, dat het stukje beneden kritiek staat, doch dát mocht u geen reden zijn om aldus tot een moeder van een afgestorven jongen te spreken; hoe kon uw woord bezadigd zijn, in uw jeugdigen overmoed, in uw zekerheid van gelijk te hebben? Gij zijt daarbij niet half begrepen geworden, integendeel, men heeft u verkeerde inzichten toegeschreven, zooals gij ook hebt kunnen nagaan. Gij hebt u harteloos voorgesteld, waar gij alleen maar aanmatigend waart! Gij hadt al den schijn, - niet dien dichter een kleedje te passen, - maar wél alsof gij dien lieven kleinen doode de deugden kwaamt betwisten, welke hem, tot leniging van ouderssmarte, zoo kwistig zijn toebedeeld.

Antwerpen.

Leo Van Nerum.