Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 6

[p. 248]

Boekbeoordeelingen.

Eene lagere Dorpsschool van over vijftig jaren (1848-1853). Herinneringen van een oud-leerling, door J.A. Torfs. Gent, J. Van Der Poorten; Leuven, bij den schrijver, Maria-Theresiastraat, 14. - Prijs, 1,75 fr.

Een flink boek en aangenaam te lezen. De schrijver verhaalt de inrichting eener dorpsschool vóór eene halve eeuw. Zelf in de onderwijswereld getreden, geeft hij den lezer een denkbeeld van de methodes die gevolgd, de leermiddelen die aangewend, de benoodigdheden, die gebruikt werden, terwijl hij met luim vermakelijke gebeurtenissen uit het schoolleven aanhaalt. Voor opvoeders heeft het boek groote waarde, voor de jongeren vooral: het laat toe de trapsgewijze, ofschoon langzame ontwikkeling van het officiëel onderwijs in gedachte bij te wonen.

Marioline. - Roman van Dirk De Vos. Versierd met platen op Japansch papier door Edmond Van Offel. Uitgevers: De Vos en Van Der Groen, Antwerpen. - Prijs, 4,00 fr.

Een mooi roman in aangename taal, kunstig geïllustreerd. Weinig personages, maar elke personage eene karakterstudie. Weinig voorvallen, maar elke gebeurtenis fijn bestudeerd, doorleefd. Geene jacht op effecten; maar in alles gevoel, diep gevoel van warme edele menschenharten. Jan Van Ryen bemint Emma, de verloofde van Vermeylen. Emma wordt bewust dat ook zij hem lief heeft. Beider zielen staan boven passie en dierlijk genot. Vermeylen mag en zal niet geofferd worden. Reeds eenmaal bloedde Van Ryen's hart door eene ongelukkige liefde. In het bergland, waar hij had

[p. 249]

zoeken te vergeten en tot kalmte te komen, leerde hij Marioline kennen, het eenvoudige alpenkind, een dier vrouwen ‘die zoo hoog staan in de puurheid, dat ze met een enkelen oogslag alle dierlijkheid verlammen in den man, en zijne ziel doen opgaan in aanbidding.’

En Marioline de reine had kalmte in zijn hart gestort. Nu Emma voor hem verloren is, smeekt Van Ryen de eenzame dat Marioline tot hem komen en hem opbeuren, en tot hem eene vrouw zenden zou, die de zon van zijn leven zou wezen, waarvan Marioline de ziel zal blijven.

Eene gezonde lectuur in elk opzicht. Een boek waarnaar men grijpt in donkere uren.

Schetsen en Novellen door Anna Germonprez. - 23^e nummer der Duimpjesuitgave, Februari 1901. - Maldegem, Victor Delille, 1901.

Een boek dat onder de beste nummers der Duimpjesuitgave mag genoemd worden. Men begint de lectuur en eindigt ze zonder het werkje ook maar één oogenblik neer te leggen. ‘Feemke’ heb ik voor de tweede maal genoten. Het ademt veel gevoel. De meesterlijke winterbeschrijving vindt wel eens, zoo de schrijfster wil, eene waardige plaats in eene bloemlezing. Als portret is het stukje: ‘De Stijfkop’ wel geslaagd.

Jeugd. - Een krans Novellen van Hendrik Coopman, Thz. Maldegem, V. Delille, December 1900. - Nummer 21 der Duimpjesuitgave.

Al de novellen zijn de uitstorting van een warmkloppend, gevoelig hart. De ‘Zwanezang’ is bijzonder roerend, 'k Las het stukje voor aan mijne leerlingen, en zag hoe zij het genoten. ‘Vedel en Maan’, ‘Goedgekeurd’ en ‘De blijde Boodschap’ zijn wel gelukt. Fijn opgemerkt is de ‘Primus’. In zijn geheel dus een aan te bevelen boek, goede lectuur voor groot en klein.

M. Th.

[p. 250]

Op mijn Dorpken. Acht vertellingen door Pol De Mont. - Antwerpen, De Vos-.V d. Groen.

In 1886 verscheen dit werkje bij De Seyn-Verhougstraete. Na 15 jaar ziet nu eene tweede, eenigszins gewijzigde en vermeerderde uitgave het licht. Verkeerde ons land in normale taaltoestanden, dan zouden wij op zijn minst reeds de vierde of de vijfde uitgave van dit boekje, dat gedeeltelijk in het Duitsch vertaald werd (Meyers Volksbücher, Leipzig-Weenen, n^rs 1115.1116), in hetzelfde tijdsverloop gekregen hebben. Maar laten wij nu niet voor de zooveelste maal jammeren over de onverschilligheid van ons lezend publiek of over het gebrek aan ondernemingsgeest van onze uitgevers. Verheugen wij ons in de uiterst zeldzame gebeurtenis eener tweede uitgave in Vlaanderen en wenschen wij dat het boek in zijne nieuwe kleeding spoedig zijnen weg vinde, niet alleen naar de boekentafel der Vlaamsche leeslustigen, maar ook naar de scholen, de prijsuitdeelingen, de volksbibliotheken, enz., waar het uitstekende diensten kan bewijzen.

Wij kenden Op mijn Dorpken sedert verscheidene jaren reeds. Het had ons den indruk gelaten van een allerliefst boek, waarin heel veel oprechte hartelijkheid en eenvoudige poëzie lag. Door het herlezen is die indruk maar versterkt geworden.

Weer heeft ons het Klein-Brabantsche dorpje vriendelijk toegelonkt door de hoppemasten heen, die 't op de glooiende velden langs den Dender omringen. Het heeft niets van zijn bekoorlijke frischheid verloren. En zijn bewoners dan? Als oude vrienden hebben wij ze weer aangetroffen. De koppige Melchior, de ingoede E.H. Pastoor, de typische koewachter Seghers, het ongelukkige Peken Rik, allen zijn daar weer met hun eigenaardig, klein-menschelijk, haast bekrompen, maar aandoenlijk, roerend gedoe. Hun schare is nog aangevuld met gewichtige personages als Treze Jowie, de vroedvrouw, die den levendigsten onzer Vlaamsche dichters bij zijne verschij-

[p. 251]

ning onder de zon in hare krachtige armen opnam, en Jandermie, de dorpskleermaker, die op zoo wonderlijke manier melomaan geworden was.

Meer dan ooit heeft het ons getroffen hoe de Mont, de verfijnste onder al onze letterkundigen, bij het ophalen van al die herinneringen uit zijn eigen lieve kinderjaren, een verkwikkend eenvoudigen verhaaltrant heeft weten te gebruiken. 't Is een gekeuvel, uit vol gemoed in alle natuurlijkheid vloeiend. Op heel zeldzame plaatsen maar, zooals in 't begin van My Master Dead en in Mijn eerste Broek ontstemt ons eene zekere gekunsteldheid Maar wat morgenfrissche brokjes natuur daarnaast! Vestigen wij alleen de aandacht op het portret van den Klein-Brabantschen koewachter uit de Nalatenschap van een Kwajongen, Dat beeld is zoo mooi als Hildebrand's beroemde Hollandsche jongen. Wij vragen een plaatsje in een onzer school-bloemlezingen voor dezen koejongen.

Op mijn Dorpken wekt onze belangstelling nog door iets anders dan door zijne kunstwaarde. Dit boekje heeft voor de betere kennis van den dichter der Lettesotternijen, der Fladderende Vlinders en vooral der nooit genoeg geprezen Idyllen een onbetwistbare beteekenis. De eerste kiem van het vele mooie, dat de Mont ons in deze werken te genieten geeft werd in die prille kinderjaren op het dorpken in zijn ontvankelijk gemoed gelegd. Al hadden wij de Mont niet gekend, toch zouden wij bij 't lezen van Op mijn Dorpken meer dan eens den indruk gekregen hebben, dat de bengel, die als pastoor zoo mooi prediken kon, die als schilder van de eerste broek de dorpelingen verbaasde en van alle vertellingen en gebeurtenissen zulke treffende beelden bewaarde, in het latere leven een man der fantazie, der kunst zou worden.

Maurits Sabbe.