Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 4

[p. 249]

Kunst- en letternieuws.

De rede door Prof. J. Mac Leod op het 2^e Vlaamsch Natuuren Geneeskundig Congres te Gent gehouden over de hervorming van het middelbaar onderwijs in verband met de eischen des tijds is thans in een afzonderlijke brochure verschenen.

_**_*

Proeve van Taalzuivering, Gallicismen in het Zuid-Nederlandsch, is de titel van een lijvig boekdeel van ruim 700 blz. in-8^o door Dr. W. De Vreese (uitgave der Kon. Vlaamsche Academie, Gent: Siffer).

_**_*

Ter gelegenheid van de onthulling van het gedenkteeken van Jan-Frans Willems den 27 Augustus te Gent, zal een stoet van Vlaamsche maatschappijen plaats hebben. Alle inlichtingen worden verstrekt door het Secretariaat van den Optocht (Oudburg, 21, Gent). Nagenoeg 1200 fr. premiën worden onder de deelnemende maatschappijen verdeeld.

_**_*

Alles laat voorzien dat het XXV^e Nederlandsch Congres te Gent (27-30 Augustus) voor zijn voorgangers niet zal onderdoen. Het staat onder het beschermheerschap van de regeeringen der landen waar Nederlandsch gesproken wordt (België, Nederland, Transvaal, Oranje-Vrijstaat).

De toetredingen komen reeds de 400 nabij, waaronder die van vele officiëele persoonlijkheden. Ook de feestelijkheden zullen schitterend zijn: Onthulling van het gedenkteeken van

[p. 250]

Jan-Frans Willems, Vlaamsch concert gevolgd door een raout, vertooning van het Goudvischje van Van Nouhuys, Concert op den Kouter met verlichting, Nachtfeest in de Provinciale Tentoonstelling, enz.

_**_*

Van Paul Lebrun verscheen: De Visschers, opgelegd koor in den internationalen zangkampstrijd der stad Antwerpen (20-21 Augustus as.), gedicht van Jan Bouchery, met eene - goed geslaagde - Fransche verlating, waarvan de bewerker niet vermeld wordt. Dit koor, dat 24 blz. beslaat, is bij A. De Vestel, te Gent, gedrukt en in den muziekhandel der gezusters Roels, Henegouwstraat alhier, verkrijgbaar.

De Vlaamsche Letterkunde in ‘The Athenaeum’ van Londen beoordeeld.

Als naar gewoonte gaf prof. Paul Fredericq in het bekend tijdschrift The Athenaeum van Londen een overzicht der letterkundige beweging in België gedurende de laatste twaalf maanden.

Ziehier de vertaling van het gedeelte dat handelt over de Vlaamsche boeken:

Naast de Fransche letterkunde, die in België de rijkste en meest verscheidene is, vindt men er ook eene tweede letterkunde vol levende krachten, namelijk de Nederlandsche.

Antwerpen en Brugge hebben prachtige Vlaamsche schouwburgen geopend en Gent zal tegen October aanstaande dat voorbeeld volgen. Nochtans schittert de tooneelletterkunde meer door hoeveelheid dan door hoedanigheid. Integendeel zijn de roman en de dichtkunst de lievelingsvakken der Vlaamsche schrijvers.

Een veteraan onder de dichters, de heer Karel Bogaerd, heeft eenen bundel Wilde rozen uitgegeven. De eigenaardige liedjes van een Gentschen straatzanger, wijlen Karel Waeri, werden

[p. 251]

in eenen bundel veizameld. Onder de andere dichtbundels mag men vooral Mijn herte weet van den heer H. de Marez en Wat zei, wat zong dat kwezelken? van Mej. Hilda Ram onderscheiden.

De heer Flor. van Duyse, de welbekende musicoloog, heeft eene allerliefste verzameling oude geestelijke liederen met hunne verrukkende zangwijzen uitgegeven onder den ouderwetschen titel van Dit is een suyverlijck Boecxken, terwijl de heer Karel Heynderickx een Studenten-Liederboek heeft samengesteld voor de studenten der katholieke hoogeschool van Leuven.

Buiten de romans, die meer of minder historisch mogen heeten, als die van den heer Noterdaeme en anderen, en naast de boeken van jonge beginners als de heeren Pieter Danco, Gustaaf Lefevre, J. Leroy, enz, zullen wij vooral de volgende vermelden: het boek van wijlen Mevrouw Cogen, de dochter van dichter Ledeganck, dat eenigszins aan de sprookjes van Hans Andersen denken doet; Snipperuren van den heer J.O. De Vigne, eenen veteraan der Vlaamsche Beweging en der liberale politiek; Licht en bruin, twee novellen van Gustaaf Segers; Lenteleven, een realistische bundel van talent, door den heer Stijn Streuvels; en de nieuwe bundel van den heer Cyriel Buysse, Uit Vlaanderen, waar hij allerlei kleine schetsen, verschenen in Belgische en Hollandsche tijdschriften, in verzamelde.

De heeren A. De Cock en Pol de Mont, de bekende folkloristen, schonken ons het vierde deel hunner Vlaamsche volksvertellingen. De heer Pol Anri wijdde een belangrijk werk (Schema's en Wenschen) aan de uiteenzetting en critiek van Herbart's paedagogisch stelsel. De heeren H. Meert en W. De Vreese hebben een boek geschreven over Gallicismen der hedendaagsche Vlaamsche schrijvers. De meester en het hoofd der jonge taalkundige school in Vlaanderen, Prof. J. Vercoullie van Gent, heeft zijn verdienstelijk Etymologisch Woordenboek

[p. 252]

der Nederlandsche taal in eene nieuwe uitgave omgewerkt. Onder den titel van Inleiding tot de poëzie heeft dichter Pol de Mont de grondregels zijner kunst blootgelegd.

De geschiedenis begint men ernstig te beoefenen onder de Vlaamsche schrijvers. De heer E. Vlietinck gaf ons eene geschiedenis van Oostende en van het beroemd beleg onder Albertus en Isabella (1601-1604). De heer J. Opdebrinck schreef een partijdig, maar nuttig werkje over de protestanten te Poperinge in de 16^e eeuw. De heeren J.F. Pallemaerts en Aug. Rees beschreven den Boerenkrijg van 1798, d.i. den opstand der Vlaamsche boeren tegen de loting en het Fransch bewind. De heer De Decker schreef eene zorgvuldige studie over Jan Frans Vande Velde (1743-1823), een lid der katholieke geestelijkheid, die eene groote rol gespeeld heeft onder Jozef II en Napoleon I. Wijlen Willem Rogghé heeft in zijne Gedenkbladen een flink tafereel opgehangen der Vlaamsche Beweging te Gent.

Eender beste boeken van het jaar is het academisch proefschrift van den heer August Vermeylen over den Brabantschen dichter der 16^e eeuw, Jonker Jan Vander Noot. Het is eene frissche, grondige en zwierig gestyleerde studie over den nu schier gansch vergeten voorvechter der dichterlijken Renaissance in de Nederlanden van Philips II, den Hertog van Alva en den Prins van Oranje.

_**_*

De uitgave van de Geschiedenis der beeldende Kunst, naar Dr. Lübke, door A.M. Weissman, wordt regelmatig voortgezet (Gent, Ad. Hoste, 52 afl. van 16 blz., aan 25 c.). Wij ontvingen in de laatste weken n¹⁸ 24 tot 26.

In de middeleeuwsche kunst zijn nog steeds merkwaardige kerken en gebouwen aan de beurt: uit Duitschland, uit Engeland, uit Skandinavië, uit Italië, uil Spanje.

Mooie afbeeldingen zijn o.a. die van de Kruiskerk te Gmünd, de Lieve-Vrouwekerk te Esslingen, het raadhuis van Munster,

[p. 253]

het Artushof te Dantzig, de kathedraal te Salisbury, de domkerk te Aarhaus, de Santa Maria del Fiore te Florence, de kathedraal te Siena en die te Orvieto, alsmede een binnenzicht van de hoofdkerk te Barcelona.

Daarna wordt de Gotische beeldhouw- en schilderkunst besproken in Noord-Europa en Italië: snij- en beeldhouwwerk, koorbanken, oxalen, grafteekenen, wandbeschilderingen, beschilderde vensters, fonteinen en zoo meer.

Onder de reproducties noemen wij het beeldhouwwerk van een der portalen der Notre Dame te Parijs, het Christusbeeld van de kathedraal te Amiens, een relief van de hoofdkerk te Rheims, beelden van de monsterkerk te Straatsburg, eene glasbeschildering te Königsfelden en Maria bij de rozenhaag, eene schilderij uit het museum te Keulen, aan meester Stephan toegeschreven.

Inhoud van Tijdschriften.

(W., M., 2M., 1/2M. = wekelijks, maandelijks, tweem., halfm.)

Taal en Letteren (Den Haag, Haagsche Uitgeversmaatschappij, M., 9 fr.). Juli '99, o.a. Hendrik Ibsen; - kleinigheden uit de spraakleer; - Maerlant-studiën; - uit de praktijk; - recensies, bibliogr.

Hollandsche Revue (Haarlem, Loosjes M., geïll., 16,25 fr.), Juli '99, o.a.: de volksraad van Transvaal; - wereldgeschiedenis; - belangrijke onderwerpen (theosofie, het dames-trio der Vredesconferentie, de Kerk van Engeland, Nederlandsche belangen in Zuid-Afrika); - karakterschets (Har. Perrott); - revue van 35 Ndl. en 14 vreemde tijdschriften; - het boek van de maand (Het roode Kruis, door C.F. Haje)..

De Natuur (Utrecht, Broese, M., geïll., 8 fr.), Juli '99, o.a.: koraaldieren en koraalriffen; - ethertelegraphie; - I^e Ndl. elektromobiel; - sterrenkundige mededeelingen; - recensie en correspondentie.

Volkskunde (Gent, Hoste, M., 3 fr.), XI, 12, o.a.: begraven: - tooverij in liefdezaken; spreekwoorden en zegswijzen afkomstig van oude gebruiken; beteekenis der folklore; boekbeoordeelingen.

Het Belfort (Gent, Siffer, M., 6 fr.), Juli '99, o.a.: Burgerwacht in de 16^e eeuw; - pleidooi voor den tendenz-roman; - bellettrie; - driemaandelijksch overzicht; - boekennieuws en kroniek.

[p. 254]

De Violier (Antwerpen, Lange Nieuwstr., 1/2M., geïll., 2 fr.), Juli '99: belletrie, kronieken, tooneelnieuws.

La Belgique coloniale (Brussel, r.d. Trône, W., geïll., 7 fr.), Juli '99, o.a.: colonisation ancienne et colon. moderne; - vocabulaire à l'usage des fonctionnaires; - jardins botaniques coloniaux; - la lutte contre la malaria; - jeux aux Congo; - religion chez les Noirs; - cultures; - à travers revues et journaux; - bulletin commercial; - nouvelles congolaises.

Weekblad voor Dames (Amst.-Antwerpen-Gent, C. Glorieux W., geïll.,6 fr.), Juli '99, o.a.: kostumes voor meisjes; fietskostuum; hoeden; huis-, wandel-, zwem-, visite-, négligékostuum; handwerken; - feuilleton; - geknipte patronen voor jaquette Marianne, lawntenniskostuum, hemdblouse, meisjesjaquette.

Ons Tijdverdrijf (Amst.-Antwerpen-Gent, C. Glorieux, W., geïll., 6 fr.), Juli '99: grappen, woordspelingen, belletrie.

Hygiënische Bladen (Amst., J. van Rossen, M., 10 fr.), Juli '99, o.a.: vloeibare lucht voor hygienische doeleinden; - bestrijding der tuberculose; - badkuren; - kroniek, varia.

Le mouvement hygiénique (Brussel, Lamertin, M., 8 fr.), Juni '99, o.a.: lutte contre la tuberculose; obligation de la déclaration des maladies contagieuses; - documents, chronique, bibliogr.

Revue bibliographique belge (Brussel, O. Schepens, M., 3 fr.), in ieder n^r chronique, bibliogr. belge, périodiques belges, bibliogr. étrangère, périodiques étrangers, annonces.

Tijdschrift voor Geschiedenis (Groningen, Noordhoff, 2 M., 10,50 fr.),XIV, 4, o.a.: koningin Luise van Pruisen; - hoogvlakten van 't Janggebergte; - ontginning van hoogveengebieden in Groningen en Oost-Drente; - varia, bibliogr.

Ons Woord, Tolk der Antw. Onderwijsvereeniging Diesterweg (Antwerpen: Melsen, M., 2 fr.), Juli '99, o.a.: het onderwijs in de Nederlanden; - schooluitstapjes; - budget van onderwijs in de Kamers; - normaal onderwijs in België; - kijkjes, werkzaamheden, bibliogr.