Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 3

[p. 30]

Arbeidscholen voor gebrekkigen.

In de rij der humane pogingen ten voordeele van misdeelden, waarvan ik in een vorig artikel gewag maakte⁽¹⁾, verdienen ook de arbeidscholen voor gebrekkigen eene plaats, zooals er sedert het vierde van eene eeuw in Denemarken en later ook in Zweden en Noorwegen werden ingericht.

Nu en dan geeft het Zeitschrift für orthopedische Chirurgie⁽²⁾, waarvan ik onlangs enkele jaargangen doorbladerde, daarover inlichtingen. Ik wil er in een paar bladzijden eenige van samenvatten, meerendeels ontleend aan een artikel van Dr. Reinhardt-Natvig: Arbeitsschulen für Verkrüppelte⁽³⁾.

Voor ruim vijf en twintig jaar werd de geestelijke Hans Knudsen in Kopenhagen tot tranen bewogen, toen hij een arm, bleek meisje met eene slechte kruk zag voortstrompelen; en de gedachte kwam bij hem op, het bestaan der gebrekkigen te verbeteren, die overal als lastposten beschouwd worden en wier eenige lijkrede gewoonlijk is: ‘Ze zijn gelukkig dat ze bij den Heer zijn’.

Hij stichtte in October '72 eene ‘vereeniging ter verzorging van gebrekkige en mismaakte kinderen’, die al dadelijk de handen vol had.

Werden in het eerste jaar 41 kinderen geholpen, het volgende jaar was reeds eene kostelooze polikliniek noodig, waar nu ook volwassenen zich kwamen aanmelden. De lijders kregen kosteloos de vereischte heelkundige zorgen, en daarenboven de noodige banden en toestellen.

(1) Zie blz. 217 van dezen jaargang.

(2) Uitgegeven te Hoffa.

(3) In genoemd tijdschrift, III, blz. 325 en vlg.

[p. 31]

Spoedig bleek het echter, dat er meer moest gedaan worden, dat men de gebrekkigen in staat moest stellen, hun eigen brood te verdienen. En zoo werd eene school voor verlamden en eenhandigen gesticht.

Dat was een stout aandurven, als men bedenkt dat elk leerling een voorwerp van afzonderlijke studie is en dat voor ieder eene passende methode moet bedacht worden.

Dergelijke school moet zeer interessant zijn. Allerlei vakken worden er onderwezen, door gebrekkigen zelven. En hebben de leerlingen het zoover gebracht, dat zij iets goeds kunnen leveren, dan wordt hun door de vereeniging eene plaats bezorgd. Voor hen, die ook bij den besten wil niet in staat zijn tegen den gewonen arbeider te concurreeren, zijn werkplaatsen ingericht onder toezicht van de vereeniging, die de grondstoffen levert en de producten aan den man brengt.

Eenige afbeeldingen, bij de beschrijving gevoegd, werpen een helder licht op de werkzaamheden en het nut van vereeniging en school.

Een jongeling bv., wiens beide armen verlamd zijn, maakt borstels met lippen en tanden.

Een man, die tot zijn 29^e jaar niets kon uitvoeren ten gevolge van eene sterke misvorming van handen en beenen, werd in een jaar tijd evenzoo een flink borstelmaker.

Een meisje, met amputatie van beide onderarmen, is eene goede weefster.

Een ongelukkige, wiens handen en voeten rechtstreeks aan schouders en heupen zitten, heeft leeren haken en schrijven met den mond.

Dat de vereeniging een groot arbeidsveld heeft gekregen, blijkt uit het aantal patienten; sedert de stichting bedroeg dit ruim 5000. En zoo zij het verkiezen, blijven de eenmaal geholpenen steeds onder toezicht.

Merkwaardig is het, welke deelneming de vereeniging van alle zijden ondervindt. Bekende medici wijden, met de noodige assistenten, pro deo hunne krachten aan de inrichting.

[p. 32]

Hulp krijgt ieder gebrekkige Deen, die geen middelen bezit om zich de noodige verpleging en toestellen aan te schaffen of op geen andere wijze zich zelf kan leeren helpen. Wie geld genoeg heeft of door het openbaar armbestuur wordt ondersteund, wordt niet kosteloos opgenomen.

Tot 1880 hielp de vereeniging de patienten tot het 18^e jaar, maar sedert, op verzoek van Regeering en Rijksdag, op alle leeftijden.

In '84 had een congres plaats, met het doel ook elders gestichten van dien aard te doen oprijzen, en sedert kwamen o.a. in Gothenburg, in Karlskrona, in Helsingborg, in Stockholm en in Christiania dergelijke vereenigingen tot stand.

Zij strekken de menschheid ter eere.

P.A.