Tijdschrift van het Willems-Fonds. Jaargang 2

[p. 244]

Uit Noord-Nederland.

De behoefte aan vakbladen riep waarschijnlijk het nieuwe maandblad De Nederlandsche Boekdrukker in de wereld. Het blad bestemd voor de boekdrukkerij en aanverwante vakken, onderscheidt zich hierin van de meeste, zoo niet van alle periodieken, dat het gratis aan alle vakmannen wordt gezonden. De eerste aflevering bevat een portret, met levensbericht van den uitgever S.E. van Nooten. De redactie stelt zich voor in elk nummer, onder den titel ‘Bekende Vakgenooten’ portretten op te nemen van bekende Nederlandsche boek- of steendrukkers, terwijl zij in volgende afleveringen onder de rubriek ‘De Boekdrukkunst in Nederland’ de geschiedenis wenscht te geven van verschillende boek- en steendrukkersfirma's, welke bijdragen door illustraties opgeluisterd zullen worden.

De Maatschappij tot Nut van 't Algemeen liet een boekje verschijnen over ‘Tuingrondverhuring aan kleine luiden’. De instelling beoogt: den werkman in staat te stellen tegen matige vergoeding tuingrond te huren om zijn eigen groenten en aardappelen te verbouwen. De schrijver, de heer Bruinwold Riedel, noemt het een krachtig middel om de armoede te weren, en het arbeidsvermogen en den welstand van den werkman te verhoogen. Twee wijzen van verhuring waarvan een den huurder, na verloop van tijd, eigenaar maakt, zijn door den schrijver besproken.

Bij den uitgever Odé te Schiedam verschijnt een nieuw weekblad Onze Tijd dat buiten partijverband, beschouwingen geeft over politieke en sociale toestanden in Nederland.

Van De Danicheffs, waarin mevrouw Kleine-Gart-

[p. 245]

man destijds zoo uitnemend de rol van gravin moet vertolkt hebben, verscheen een nieuwe vertaling. Het Ned. Tooneel zal de opbrengst der opvoering van 11 Maart bestemmen, voor het fonds ter overbrenging van het graf der voortreffelijke tooneelspeelster.

Het Tooneel deelde mede, dat de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen haar subsidie voor de Tooneelschool heeft ingetrokken. Men zal trachten het Schlaraffiaalbum ten voordeele der School van de hand te doen. Het ziet er voor de Tooneelschool niet rooskleurig uit, maar slechter nog staat het met de koninklijke vereeniging Het Ned. Tooneel. De artisten weigeren allen de contracten te teekenen, zoo ongunstig zijn de voorwaarden, waarop zij verbintenissen voor vijf jaren met de vereeniging moeten sluiten, en deze blijft geheel vrij, zoodat zij de artisten elk oogenblik op straat kan zetten. Eene groote grief is daarbij nog het enorme verschil in salarissen, waarover zoowel geklaagd wordt door de eerste als door de kleinere acteurs en actrices. Een lang leven wordt de Koninklijke Vereeniging niet meer voorspeld; het Amsterdamsche publiek is ontevreden over de keuze der stukken en het ontbreken van muziek in den Stadsschouwburg.

De Fransche Opera zal vermoedelijk in de tweede helft van Maart Gueux de mer voor het voetlicht brengen, zoodat de heer Van 't Kruys dan toch nog het genoegen zal hebben zijn Opera, hoewel vertaald, te zien opvoeren.

Voor den Noorschen componist Edvard Grieg heeft men op zijn reis door Noord-Nederland op sommige plaatsen eere-avonden ingericht. Grieg werd overal met ovatie's begroet. Te Amsterdam heeft Mevrouw Grieg-Hartmann (dochter van den Deenschen componist Johannes Hartmann, te Kopenhagen) de Noorsche liederen gezongen, daar Joh. Messchaert door verkoudheid niet kon optreden. Het Nieuws van den Dag schrijft: men

[p. 246]

zal Grieg's liederen nooit hooren voordragen, zooals Mevrouw Grieg ze ons deed kennen. De grootste eenvoud, de warmste innigheid, de fijnst-mogelijke detailleering, de grootste schalkschheid, kortom een absolute levendigheid en waarheid van uitdrukking binnen het kader van artisticiteit.

_**_*

Er is hier tentoonstelling op tentoonstelling. Pagina's gingen er mede heen, als men ze alle moest beschrijven en zelfs het opnoemen er van zou reeds te veel ruimte innemen.

Leiden geeft zijn beloofde keuze-tentoonstelling van moderne kunstnijverheid, hier de eerste op dat gebied.

Men ziet er naast een tapijt van de Amersfoortsche fabriek door Colenbrander ontworpen, een paar tapijten uit de Deventersche fabriek, naar ontwerpen van de heeren H.J. Bouhuijs en C. van Puffelen. Verder kostbaar en elegant bindwerk, enkele stukken mooi kunstnaaldwerk en aardewerk. In de afdeeling: Meubelen. zeer fraaie inzendingen op dat gebied, terwijl een keurige verzameling photo's en ontwerpen van het in-en uitwendige van gebouwen aanwezig zijn. Van Thorn Prikker worden nog eenige gebatikte doeken verwacht.

Te Utrecht heeft Voor de Kunst weer een tentoonstelling geopend van Oud-Hollandsche prentkunst van voor de zestiende eeuw van Lucas van Leyden en enkele onbekende meesters. Er zijn eenige incunabelen, versierd met houtsneden, naast een verzameling prentkunst van latere meesters: Hendrik Golzius, Jacob de Gheyn, Jan Saenredam en anderen.

In het Penningkabinet te's Gravenhage zijn de aanwezige medailles met borstbeelden van vorstinnen en symboliseerende vrouwengestalten tentoongesteld en wel in verband met de uitgeschreven prijsvraag voor het ontwerp van een medaille ter gelegenheid van de inhuldiging der koningin.

[p. 247]

In onzen tijd van reclame is eeu tentoonstelling op dat gebied niet geheel misplaatst. Met die expositie in het vooruitzicht werd er in de hoofdstad niet weinig aan reclame - en wel zeer doeltreffende - gedaan. Het zit'm tegenwoordig niet zoozeer onder de winkeliers en fabrikanten (Van Houten, de bekende cacao-firma, eertijds première op reclame-gebied, heeft lang geleden reeds gemeend, dat de beste reclame voor zijn zaak was geen reclame te maken); neen, de reclame-bacil heeft sedert eenigen tijd de pers aangetast. Eerst bepaalde zijne verschijning zich nog slechts tot het verloten van kunstvoorwerpen en artikelen van onderscheiden aard, doch thans vertoont hij zich kwaadaardiger en belooft de schrik te worden van alle bestuurders van publieke vermakelijkheden; door zijn alles overweldigen invloed organiseerde De Echo een gratis concert, en richtte Het Volksdagblad er een in op nog grooter voet.

_**_*

De zaak Bredius heeft door het vele couranten-geschrijf ook wel iets van reclame gekregen. Na de ontslag-aanvrage spaarde noch dag- noch weekblad zijn kolommen om de zaak van alle kanten te laten zien, gissingen te maken en waarheid en leugen mede te deelen. En nu de zaak van voren beschouwd en van achteren bekeken is, komt het bericht dat een misverstand oorzaak was van den storm. De heer Bredius schreef: ‘Daar ik in het begin van Februari voor particuliere zaken een week uit de stad wensch te gaan en nu reeds drie maanden zonder onder-directeur ben, verzoek ik U beleefdelijk mij voor dien tijd weder op eene of andere wijze een plaatsvervanger te willen bezorgen.’

In de Handelingen der 2^e Kamer staat vóór dien tijd, in plaats van voor dien tijd. De Minister moet de woorden verkeerd hebben opgevat en beschouwd hebben als een verzoek om spoedig in de vacature van onder directeur te voorzien.

[p. 248]

De pers voegt er bij dat het zijne Excellentie uit het woordje weder wel had kunnen blijken, dat een plaatsvervanger werd bedoeld (voor brandgevaar, etc) en geen onder-directeur.

Sommigen meenden dat D^r Bredius wel kon benoemd worden als deskundig beheerder der schilderijen in het Rijksmuseum, doch de minister heeft medegedeeld, dat de heer Bredius voor die betrekking niet in aanmerking kon komen, omdat hij verandering in den bouw van het museum verlangde en dit daardoor zijn karakter als monument zou verliezen.

De heer Waller is inmiddels als onder-directeur in functie getreden en had als eersten arbeid, een spotprent op zijn benoeming bij de verzameling van het museum in te plakken.

Volgens het Handelsblad heeft de heer Bredius niet volhard in zijn aanvrage.

_**_*

Iemand die de kunst liefheeft, en dankbaar is voor het genot, dat ze hem verschaft, laat een buitenverblijf voor Nederlandsche kunstenaars bouwen. Nabij het Loo te Apeldoorn wordt de villa opgetrokken; een flink atelier geeft den beeldenden kunstenaar gelegenheid het nuttige met het aangename te vereenigen.

Met Juli zal het huis gereed zijn en kunnen schilders, schrijvers, beeldhouwers en andere kunstenaars, die behoefte hebben aan buitenlucht, gedurende drie maanden de villa gratis betrekken. Twee kunnen er te gelijk een plaats vinden, maar het huis, dat gemeubileerd wordt, is zoo ingericht, dat een gezin het kan bewonen; de logees hebben slechts in hun eigen onderhoud te voorzien.

Te Groningen is in de plaats van D^r Sänger weer een vreemdeling benoemd als hoogleeraar bij de medische faculteit. Professor Treub te Amsterdam heeft op een

[p. 249]

zijner colleges zijn verontwaardiging uitgesproken over dit besluit der regeering, vooral ook, omdat onder de Nederlandsche medici er meer dan een aan te wijzen is, die ten minste even geschikt moet zijn voor het hoogleeraarsambt als de nu benoemde.

De reeks socialistische lezingen door Emile van der Velde te Utrecht geopend, werd door den ruim 70jarigen Liebknecht, lid van den Duitschen Rijksdag, voorgezet met ‘Die Geschichte der Deutschen sociaal-democratie.’ Naar aanleiding van deze voordracht werd zijn inleider M^r P.J. Troelstra door de Utrechtsche studenten uitgenoodigd eenige stellingen der sociaal-democratie te komen verdedigen, waaraan deze zal voldoen met stellingen over het kiesrecht. De Franschman Lafargue, de 3^e lezer, trad met verschillende onderwerpen op en Mistress Aveling-Marx uit Engeland, dochter van wijlen het lid van den Duitschen Rijksdag Marx, zal de reeks sluiten. Tusschen 16 en 20 Maart zal zij in de universiteitsteden optreden.

15 Maart 1897.

Veritas.